Pelvik Venöz Konjesyon Sendromu Nedir ?
(Yumurtalık/Testis Toplardamarlarında Gözlenen Yetmezlikler)
Pelvik Venöz Konjesyon Sendromu, gövdenin alt kısmında uzun süreli ağrı ile kendini gösteren kronik bir hastalıktır. Pelvik Tıkanıklık Sendromu olarak ta çevrilen bu hastalık halk arasında rahim varisi diye bilinir.
Pelviste bulunan kan damarlarının tıkanması ve bu bölgede fazlaca kan birikmesi mekanizması ile oluşur.
Pelvis gövdenin alt tarafında bulunan bir yapıdır. Farklı organ ve sistemlerle iç içedir. Üreme sistemi, üriner sistem ve sinidirim sistemi ile ilişkilidir. Vücudumuzun alt tarafını destekler.
Hemen hemen kişinin vücut ağırlığının yarısını taşımaktadır. Toplumda görülme sıklığıhakkında kesin bilgiler veremeyeceğim ancak uzun süreli karın ağrısı şikayeti ile gelen her 10 hastadan 1 tanesi pelvik tıkanıklık ile ilişkilidir.
Diğer bilinen adlarını sıralayacak olursak :
- Kronik Venöz Pelvik Konjesyon Sendromu
- Kronik Venöz Pelvik Tıkanıklık Sendromu
- Taylor Sendromu
- Genital Bölge Varisleri
- Rahim Varisleri
Pelvis Konjesyon Sendromu Nedenleri Nelerdir?
En temel Pelvik Tıkanıklık Sendromu nedeni pelvis damarlarında ( retroaortik sağ ve sol renal ven ) tıkanma ve dilatasyon olması durumudur.
Diğer durumlar ise şunlardır:
- İki veya daha fazla sayıda doğum öyküsü olması
- Hormon seviyelerinin anormal derecelerde artması
- Bacak damarlarında tıkanma veya derin ven trombozu öyküsü varlığı
- Polikistik over varlığı
- Hormonla dengesizlikler ve bir takım işlev bozuklukları
- Pelvis bölgesinde doğuştan anatomik olarak küçüklük olması
- Herhangi bir nedenle rahim damarlarının genişlemesi
Pelvik Konjesyon Sebepleri Nelerdir?
Halk arasında bilinen adı ‘’rahim damarlarının genişlemesi’’ olan ‘’Pelvik Konjesyon Sendromu’’, birçok farklı sebepten ötürü meydana gelebilmektedir. Bu sendroma sahip olan kişilerin büyük bir kısmı, öncelikle, kasık ya da kasıklara doğru yayılıp oldukça fazla rahatsızlık veren künt bir ağrıdan şikayetçi olmaktadırlar.
Pelvik Konjesyon Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Pelvik bölgede yukarıda anlattığım tarzda tıkanmalar neticesinde kişilerde bir takım semptomlar ortaya çıkacaktır.
- Gövde bölgesinde ortaya çıkan zonklayan tarzda bir ağrı (kronik pelvik ağrı olarak ta bilinir.)
- Bel ağrısı
- Anormal düzeylerde vajinal kanamalar ( Adet dönemleri sorunlu geçer.)
- Kolayca yorulma ve halsizlik durumu
- İrritabl mesane
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Ruh halinde bozukluk ya da depresyon da görülebilir.
Pelvik Tıkanıklık Sendromu Komplikasyonları Nelerdir?
Zamanında müdahale edilmeyen veya tedavi edilmeyen hastalarda bir takım komplikasyonlar görülebilir. Bunlar:
- Olası kemik kırıkları ve çıkıkları
- Ven tıkanıklıkları
- Dolaşım sisteminin bozulması
- Pelvik bölgede geçmeyen şiddetli ağrı
Bu sendromun tanısı ise muayeneye ek olarak bilgisayarlı tomografi, ultrason, transvajinal ultrasongrafi gibi ileri görüntüleme yöntemleri ile kolayca konulabilir.
Pelvik Konjesyon Sendromu’’na Neden Olan Faktörler
Yumurtalık ve pelvik toplardamarlarda kanın yetersiz kapakçıklar sebebiyle geri kaçması durumu, pelvik konjesyon sendromunun meydana gelmesindeki esas sorundur. Bununla birlikte bu sendromun ortaya çıkması, tıkayıcı anatomik durum ve hastalıklar sebebiyle de olabilmektedir.
Aşağıdaki kısımda, pelvik ve yumurtalığa ait toplardamarlar içerisinde yer alan kapakçıklarda yetersizliğin meydana gelmesinin sebepleri sıralanmıştır:
- Toplardamar duvarında oluşan yapısal değişiklikler
- Östrojen artışı ile birlikte bu toplardamarlar üzerinde ortaya çıkan aşırı uyarılma
- Kapakçıkların yapılarında meydana gelen birincil değişiklikler
“Pelvik Konjesyon Sendromu”na neden olan bir diğer etmen de “çok doğum yapılması”dır. Östrojen ve progesteron hormonlarının damar genişletici etkilere sahip olmasından ötürü hem hormonal sebepler ile hem de hamilelik süreci boyunca anne karnındaki bebeğin annenin toplardamarları üzerine yaptığı baskı sebebiyle karın içi ile bacak toplardamarlarında “genişlemeler” yani “varisler” oluşmaktadır. Bu durum, belirli bir süre içerisinde oluşmakta olup genel olarak toplardamarda yer alan “venöz valv mekanizması”nın yani “kapakçıklar”ın bozulmasına bağlı olarak gelişmektedir.
Bununla birlikte hamilelik süreci boyunca meydana gelen kilo alımı ve pelvik yapılarda hamilelik sebebiyle oluşan anatomik değişimler, pelvis bölgesi toplardamar kan akımını direkt olarak etkilemektedir.
Pelvik ile yumurtalık yani ‘’ovaryen’’ toplardamarlarında adeta gölleşerek biriken kandan dolayı, sağlıklı toplardamar kan akımı yavaşlar, hatta durma aşamasına gelir.
Bu noktadan hareketle, toplardamar içinde yer alan kanın pıhtılaşması (tromboz) ve genişleyen toplardamarların yakın sinirlere yapmış olduğu baskı neticesinde genellikle ‘’pelvik ağrı’’ meydana gelmektedir.
Anatomik olarak toplardamar kan akışını kesen özel durumlar aşağıdaki kısımda sıralanmıştır:
-
May – Thurner Sendromu:
Sağ ana ilyak atardamarın, sol ana ilyak toplardamarı sıkıştırması durumudur.
-
Retro – Aortik Sol Böbrek Toplardamarı:
Sol böbrek toplardamarının, aort arkasında yer aldığı ve sol yumurtalık toplardamarının baskıya maruz kaldığı durumdur.
-
Nutcracker Sendromu:
Sol yumurtalık ve sol böbrek toplardamarının, süperior mezenterik atardamar tarafından sıkıştırılması durumudur.
Pelvik Konjesyon Sendromu Tanı Yöntemleri
Bu Sendroma Sahip Olan Hastaların Şikayetleri Nelerdir?
- Pelvik Ağrı: Sıkça olup 6 aydan uzun sürmektedir. Çoğu hastada özellikle ayakta durma ve oturma esnasında daha da kötüleşmektedir. Azımsanamayacak bir oranda da regl öncesi veya sırasında ağrı meydana gelmektedir. Bununla birlikte, cinsel birleşme esnasında ya da birleşmenin hemen ardından hasta, kendisini oldukça fazla rahatsız eden bir ağrı ile de karşılaşabilmektedir.
- Kasık bölgesinde varis oluşumu
- Sıklıkla idrara çıkma
- ‘’Dismenore’’ yani ağrılı regl süreci
- Makat bölgesinde hemoroid (basur) oluşumu
- Vajina bölgesinde meydana gelen akıntı
- Bel çevresinde ağrı görülmesi
- Depresyon
- Yorgunluk
- Vulva / vajen bölgesinde varis oluşumu
- Makat bölgesinde hissedilen rahatsızlık hissi
- Karın ya da pelvis bölgesinde hassasiyetin meydana gelmesi
- Vulva bölgesinde şişme ve dolgunluk olması
Pelvik Konjesyon Sendromu Nasıl Teşhis Edilmektedir?
Pelvik Konjesyon Sendromu’nun tanısının konulması, geçmiş zamanlar ile kıyaslandığında daha kısa ve kolay bir konumda olsa dahi hala oldukça zordur.
Bununla birlikte, sendromun tanısı, vulva ya da vajen bölgesinde oldukça belirgin variköz damar genişlemelerine sahip olan hastalarda daha erken bir dönemde konulabilmektedir.
Bu duruma ek olarak, pelvik konjesyon sendromuna sahip olan hastaların yarısından fazlasında yumurtalık kistleri bulunmaktadır.
Lakin, pelvik konjesyon sendromu ve yumurtalık kistlerinin oluşumu arasındaki bu bağlantının nedeni tam olarak açıklanamamakla birlikte bağlantının özellikle östrojen hormonunun aşırı uyarısına bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Pelvik Ultrasonografi İncelemesi:
Bu inceleme, hem ‘’transabdominal’’ yani ‘’karın üzerinden’’ hem de ‘’transvajinal’’ yani ‘’vajen yolu ile’’ yapılabilmektedir. Pelvik bölge toplardamar kan akımının detaylı bir biçimde incelenmesi hususunda, ‘’doppler ultrasonografik inceleme’’nin katkısı oldukça büyüktür.
Pelvik Bilgisayarlı Tomografi (BT) Veya Manyetik Rezonans (MR) Görüntülemesi:
Bu yöntemler, pelvik bölge varislerinin detaylı olarak gösterilip incelenmesi noktasında oldukça kritik bir öneme sahip olan yöntemlerdir.
Hem BT hem de MR, damarsal yapılar konusunda bilgi sağlayıp bu yapıların özellikle ‘’yumurtalıklar ve rahim’’ gibi diğer pelvik anatomik yapılar ile olan bağlantılarını ortaya koymaktadırlar.
Kontrast boya ile yapılan manyetik rezonans görüntüleme yöntemi, inceleme sırasında radyasyon yaymadığından ötürü bilgisayarlı tomografik incelemeye kıyasla daha üstün bir yöntemdir.
Tanısal (Diagnostik) Venografi:
Venografik incelemenin yapılabilmesi için, anjiografi bölümünde kullanılan görüntüleme cihazlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Genel olarak, bu işlemin yapılabilmesi adına sağ kasık toplardamarı kullanılmaktadır.
Kasık toplardamarı içerisinde konumlandırılan tel ve kateter (plastik borucuk) yardımı doğrultusunda sol ile sağ yumurtalık toplardamarları ayrı ayrı görüntülenmektedir.
Bu sayede toplardamarların sahip olduğu çaplar ile içlerindeki kan akışının yönleri belirlenmektedir.
Laparaskopik İnceleme:
Bu incelemeye özellikle kronik pelvik ağrı yakınmasının çok fazla olduğu hastalar için başvurulmalıdır.
Laparaskopik inceleme; pelvik variköz genişlemelere sahip olan hastaların %80 ila %90’ında yöntemin yatarak yapılıp uygulama esnasında karın içerisine karbondioksit verilmesinden dolayı faydalı olamamaktadır.
Çünkü bu inceleme, variköz genişlemelerin büzüşmelerine sebebiyet vermektedir.
Pelvik Konjesyon Sendromu Tedavisi Nedir?
Erken dönem hastalarda ilaçla tedavi denenebilir. Damar genişlemesine engel olacak ve hormon dengesini kuracak birtakım ilaçlar hastalığın ilerleme hızını azaltabilir ve bazen ilerlemeyi durdurabilirler.
Bununla birlikte pelvik ağrının geçirilmesi için çeşitli ağrı kesiciler kullanılabilmektedir. Ancak hastalığın kesin tedavisinde en önemli teknik katater aracılığı ile sorunlu pelvik toplardamarların embolizasyonu yani kapatılmasıdır.
Kasık veya boyun toplardamarı aracılığı ile yapılan bu girişimlerde pelvik bölgede yer alan genişlemiş, yapısal olarak bozulmuş toplardamarlar saptanır. Sorunlu olan bu damarlar özel ekipmanlar ile (coil, foam, sklerozan ilaçlar vs.) kapatılırlar.
Pelvik venöz embolizasyon işleminin teknik başarısı %99, tekrarlama oranı ise %10’un altındadır. İşlemler yılın her mevsiminde yapılabilir ve hastalar aynı gün içinde taburcu olarak ertesi gün iş ve sosyal hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilirler.
İşlem zamanlamasının adet dönemi ile ilgisi bulunmamaktadır. İşlem sonrası doğurganlık ve adet düzeninde herhangi bir değişiklik meydana gelmez.
