Kompartman Sendromu
Kompartman sendromu, damar ve sinir içeren kapalı boşluklarda ortam için basıncın yükselmesiyle kas ve sinir dokularının kanlanmasının ve oksijenlenmesinin bozulmasıyla seyreden klinik bir tablodur. Kompartman sendromuna yol açabilecek çok sayıda durum vardır. Kanamalar, vasküler yaralanma, kanama bozuklukları,yanıklar, yılan sokmaları, enfeksiyon gibi kompartman içeriğinin artması veya sıkı bandaj, alçılar gibi kemik kırıkları tedavisinde kullanılan uygulamalar kompartman hacminin azaltılmasıyla kompartman sendromu oluşabilir.
Kompartman sendromu akut veya kronik olarak ortaya çıkabilir. Akut kompartman sendromu, kemik kırıkları, sıkı bandaj veya açı uygulamalarından sonra oluşur.
Kompartman Sendromu Tanısı
1) Parestezi ( Duyu Kusuru )
Uyuşma, karıncalanma gibi duysal bozukluklardır.
2) Pain ( Ağrı )
Sinir harabiyetine bağlı olur. En erken belirtidir. Kompartmanın üzerine basmakla ağrı şiddeti artar.
3) Pallor ( Solukluk )
Basınçtan dolayı dokunun beslenememesine bağlı olarak çıkar.
4) Paralizi ( Kas Felci )
Kasların kasılmasının durması. En son görülendir. Damarların bası altında kalıp kaslara yeteri kadar oksijen ve besin götüremediği için olur.
5) Pulselessness ( Nabızsızlık )
Etkilenen damarın distalinde( gövdeye göre uzak olan kısmı ) nabız alınmaz. Ama çok objektif bir durum değildir.Diğer belirtiler bizim için daha önemlidir. Erken dönemde alınmazsa arteryel (atardamar) yaralanması bulgusudur.
6) Pressure ( Basınç )
Kompartman sendromunun tanısında da belirttiğim gibi basın artışı olacaktır. Kapalı ortamların basıncı 0-10 mmHg dır. Bunun üzerinde olması basınç yüksekliğinden söz edilir.
Kompartman sendromu tedavisinde yapacağımız ilk işlem kompartman çevresindeki basıyı ortadan kaldırmaktır. Alçı veya sargı olması durumunda hemen gevşetiriz ki geri dönüşümsüz bir duruma sebebiyet vermeyelim. Bunun yanında etkilenen uzuv kalp seviyesinde tutulmalı ve buraya buz uygulanmalıdır.
Bası çok erken dönemde ortadan kaldırılırsa basınç altındaki yapılar olan kas, damar ve sinirler tekrar eski görevlerini yerine getirirler. O yüzden erken müdahale çok önemlidir. Asıl tedavi yapacağımız cerrahi işlemdir. Bunun için fasiyotomi dediğimiz işlemi yaparız. Fasyotomi, kompartman etrafındaki fasyanın (zarın) kesilmesi demektir. Böylelikle kompartman içi basıncı azaltmış oluruz.
Kompartman sendromu tedavide geç kalındığında çeşitli komplikasyonlara sebebiyet verebilir. Kas, sinir ve damar yaralanmaları, duyu azlığı veya duyu algısının bozulması, kemik veya diğer doku enfeksiyonları, kontraktürler vs. gibi komplikasyonları mevcuttur.
