Ganglion (El Bileği Kisti) Nedir?

Ganglion (El Bileği Kisti) Nedir?

Ganglion kistleri, bileklerin veya ellerin tendonları veya eklemleri boyunca sık gözlenen fakat kanserli olmayan şişliklerdir. Bu ganglion kistleri aynı zamanda ayakta ve ayak bileklerinde de oluşabilir. Şekilleri tipik olarak yuvarlak veya ovaldir.

Ganglion (El Bileği Kistleri) çeşitli boyutlarda gözlenebilir. Küçük ganglion kistleri bezelye boyutunda olabilirken, daha büyük olanların çapı yaklaşık 2,5 santimetreyi bulabilir. Ganglion kistleri yakındaki bir sinire baskı yapacak konumda gelişirse ağrı hissedilebilir. Bazen de eklem hareketini engelleyecek şekilde gelişir.

Ganglion kistinin içerisinde bulunan sıvı, eklemleri nemlendirmek ve kayganlaştırmak görevine sahip olan sinovyal sıvıya benzer. Fakat bu sıvıyla aralarında bazı biyokimyasal ve yoğunluk farklılıkları bulunur. Kist sıvısının içerisinde glukozamin, albumin, globulin ve hyaluronik asit gibi maddeler bulunur.

Ganglion (El Bileği Kisti) Neden Oluşur?

Ganglion kistlerinin tam olarak neden oluştuğu hala tam olarak anlaşılamamış olsa da, olası nedenler şunlar olabilir:

• Sinovyal Sıvı Birikimi:

En yaygın teorilerden biri, ganglion kistlerinin sinovyal sıvının birikmesi sonucu oluştuğunu öne sürer. Sinovyal sıvı, eklemleri yağlayarak ve eklem hareketini kolaylaştırarak önemli bir rol oynar. Ancak bu sıvı normalden fazla birikirse veya bir tıkanıklık nedeniyle eklemin dışına çıkamazsa, ganglion kisti oluşabilir.

• Tendon veya Eklem Hasarı:

Tendonların veya eklemlerin tekrarlayan yaralanmaları veya stresi, ganglion kistlerinin oluşma riskini artırabilir. Bu tür hasarlar, sinovyal sıvının anormal bir şekilde birikmesine yol açabilir.

• Bağ Dokusu Zayıflığı:

Genetik veya başka nedenlerle bağ dokusu zayıf olan kişilerde ganglion kisti oluşma riski artabilir. Zayıf bağ dokusu, eklem veya tendonlar etrafında sıvının birikmesine daha yatkın hale gelebilir.

• Bilinmeyen Nedenler:

Bazı ganglion kistleri neden oluştuğu bilinmeyen nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu tür kistlerin kökeni tam olarak anlaşılamamış olabilir.

Ganglion kistleri iyi huylu yüzey kistlerdir ve genellikle kanserle ilişkilendirilmezler. Ancak bu kistler rahatsızlık veya ağrıya neden oluyorsa veya kişinin aktivitelerini kısıtlıyorsa, tedavi seçenekleri düşünülebilir. Tedavi genellikle kistin boyutuna, semptomlara ve hastanın tercihlerine bağlı olarak belirlenir.

Ganglion (El Bileği Kisti) Belirtileri Nelerdir?

Ganglion kisti belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve genellikle kozmetik veya semptomatik bir sorun olarak fark edilirler.

El bileği kisti belirtileri şunlar olabilir:

• Şişlik:

Genellikle cilt altında beliren ve çoğunlukla el bileği veya bilek bölgesinde bulunan bir şişliktir. Boyutları değişebilir.

• Renk ve Doku: 

Şişlik şeffaf veya sarı renkte bir kabarcık gibi hissedilir ve genellikle yumuşak bir doku içerir.

• Ağrı veya Rahatsızlık: 

Ganglion kistleri genellikle ağrısızdır, ancak bazı durumlarda hafif ağrı veya rahatsızlık hissi olabilir.

• Hareketle Değişen Boyut: 

Kist, özellikle hareket sırasında büyüyebilir veya küçülebilir. Bu, kistin içindeki sıvının basınca bağlı olarak değişmesinden kaynaklanır.

• Basınca Hassasiyet: 

Kistin üzerine baskı yapmak hassasiyet veya ağrıya neden olabilir.

Kimler Ganglion (El Bileği Kisti) Oluşturma Riski Altındadır?

Ganglion kisti oluşmasını doğrudan artırabilecek bir risk faktörü bulunmasa da aşağıdaki özelliklere sahip olan insanlarda ganglion kisti oluşma ihtimali daha yüksektir.

• Cinsiyet ve Yaş:

Ganglion kistleri kadınlarda erkeklere oranla daha fazla gözlenir. Aynı zamanda sıklıkla 20 ila 40 yaşları arasında oluşmaktadır. Çok nadir olarak 10 yaşın altında çocuklarda da gözlendiği olmuştur.

• Osteoartrit:

Tırnaklara yakın olan eklemlerde aşınma ve yıpranmaya sebep olan artritli kişiler, bu eklemlerin yakınında ganglion kistleri geliştirme riski altındadır.

• Eklem veya Tendon Yaralanması:

Geçmişte yaşanan bir travma sonrasında hasar gören eklem veya tendonların ganglion kistleri geliştirme olasılığı daha yüksektir.

• Meslek:

Sürekli el bileğini kullanan mesleklere sahip olanlar tedavi olsalar da tekrar ganglion kisti geliştirme ihtimaline sahiptir.

Ganglion (El Bileği Kisti) Nasıl Teşhis Edilir?

Ganglion kisti teşhisi, bir sağlık profesyoneli tarafından klinik muayene ve bazen görüntüleme testleri kullanılarak konur.

• Fizik Muayene: 

Doktor, el bileği veya parmaklardaki şişliği ve kistin karakteristik özelliklerini inceleyerek muayene yapar. Muayene sırasında, kistin büyüklüğü, şekli, yerleşimi ve cilt üzerindeki etkileri değerlendirilir. Ayrıca, kistin hassasiyeti ve hareketliliği de kontrol edilir.

• Hastanın Hikayesi: 

Doktor, hastanın semptomlarını ve kistin ne zaman ve nasıl ortaya çıktığını anlatmasını isteyecektir. Önceki yaralanmalar veya aile geçmişi gibi risk faktörleri hakkında bilgi almak da önemlidir.

Görüntüleme Testleri: 

Bazı durumlarda, doktor ganglion kistini daha iyi değerlendirmek için görüntüleme testleri isteyebilir.

Bu testler şunları içerebilir:

• Ultrason:

El bileği veya parmaklar üzerindeki kisti görsel olarak değerlendirmek için ultrason kullanılabilir.

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG):

MRG, kistin kesin konumunu ve etkilerini daha ayrıntılı bir şekilde görüntülemek için kullanılabilir. Özellikle cerrahi müdahale düşünülüyorsa, MRG verileri faydalı olabilir.

Ganglion (El Bileği Kisti) Tedavisi Nasıl Olur?

Ganglion kistleri genellikle ağrısızdır ve tedavi gerektirmez. Doktorunuz “gözlemle ve bekle” yaklaşımı önerebilir. Bunun nedeni ganglion kistlerinin yaklaşık yarısının kendiliğinden kaybolmasıdır.

Fakat kist ağrıya neden oluyorsa veya eklem hareketini engelliyorsa, doktorunuz şu 3 yöntemden birini önerebilir:

• İmmobilizasyon: 

Aktivite ganglion kistinin büyümesine neden olabileceğinden, bölgeyi geçici olarak bir destek veya atel ile hareketsiz hale getirmek işe yarayabilir. Kist küçülürken, sinirlerin üzerindeki baskı da azalacağından, ağrı azalır. Bununla beraber atelin uzun süre kullanılması kas zayıflamasına neden olur. Bu nedenle, doktorun tavsiye ettiği süreden daha uzun kullanılmaması gerekir.

• Aspirasyon: 

Aspirasyon, genellikle hastanenin ya da polikliniğin ayakta tedavi bölümünde yapılır. Doktor gangliyonun içeriğini mümkün olduğunca çıkarmak için bir iğne ve şırınga kullanacaktır. Bölgeye bazen gangliyonun geri dönmesini önlemeye yardımcı olmak için bir doz steroid ilacı da enjekte edilir, ancak bunun geri dönüş riskini azalttığına dair net bir kanıt yoktur. İşlemden sonra cildinizdeki küçük delik üzerine bir bant yerleştirilir.

Bu bant işlemden yaklaşık 6 saat sonra çıkarılabilir. Aspirasyon basit ve ağrısızdır ve hastaneden hemen ayrılabilirsiniz. Bu yaklaşım daha az girişim içerdiğinden ameliyattan daha önce önerilir. Ancak tüm gangliyon kistlerinin yaklaşık yarısı, bu tedaviden sonra geri gelir. Kist geri dönerse, ameliyat gerekli olabilir.

• Cerrahi Müdahale:

Bir ganglion kistini çıkarmak için iki cerrahi yol vardır. Açık cerrahi, cerrahın etkilenen eklem veya tendon bölgesi üzerinde genellikle yaklaşık 5 cm uzunluğunda orta büyüklükte bir kesi yaptığı bir işlemdir. Artroskopik cerrahi yönteminde ise küçük kesiler yapılarak bir kamera ile eklemin içine girilir ve bu bölgedeki bozukluk tedavi edilir.

Her iki teknik de lokal anestezi ya da genel anestezi uygulanabilir. Seçim, gangliyonun nerede olduğuna, hangi anesteziyi tercih edeceğinize ve cerrahınızın tavsiyesine bağlıdır.

Ameliyattan Sonra:

• Cerrah kesikleri dikerek bir bandaj yerleştirir. Kesikler genellikle ağrılı değildir, ancak ameliyattan sonra herhangi bir rahatsızlık hissederseniz ağrı kesici reçetelenir.
• Kist, elinizden veya bileğinizden çıkarılmışsa, ilk birkaç gün boyunca askı takmanız gerekebilir. Askı, kolunuzu herhangi bir darbeden koruyabilir, şişliği ve rahatsızlığı azaltabilir.
• Eklemlerin esnek kalmasına yardımcı olmak için parmaklarınızı düzenli olarak hareket ettirmeniz gerekir.
• Bir ganglion kisti operasyonundan sonra ne kadar zaman izin almanız gerektiği işinize ve gangliyonun nerede olduğuna bağlıdır.
• İşiniz elinizi aktif olarak kullanmanızı gerektiriyorsa, izin almanız gerekebilir. Kendinizi hazır hissettiğinizde tekrar araba sürmeye başlayabilirsiniz.

Ganglion (El Bileği Kisti) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

• Ganglion Kisti Tehlikeli midir?

Genellikle ganglion kistleri  tehlikeli değildir. Çoğu zaman zararsızdır ve tedavi gerektirmez. Ancak büyürse veya semptomlara neden olursa, tedavi düşünülmelidir.

• Ganglion Kisti Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Ganglion kisti tedavi edilmezse komplikasyonlar ortaya çıkabilir. En sık görülen komplikasyon enfeksiyondur. Kist bakteri ile dolarsa, vücutta patlayabilecek ve kan zehirlenmesine yol açabilecek bir apse haline gelebilir.

• Ganglion Kisti Ameliyat Sonrası Tekrarlar Mı?

Ganglion kisti, iğne ile sıvının çekilmesi işleminde olduğu gibi eğer tamamen çıkarılamazsa tekrarlayabilir.

El ve ayak bileği ameliyatında kist, etraf dokulardan (damar, tendon, vb.) ayrılarak bağlı olduğu eklem kapsülünden veya tendondan çıkartılmalıdır.

Unutulmamalıdır ki tamamen çıkarılsa dahi aynı bölgede tekrar ganglion kisti oluşma olasılığı vardır. Ancak uygun teknik ile kistin patlatılmadan bütün olarak çıkarıldığı ameliyatlardan sonra ise tekrarlama olasılığı çok düşüktür.

Siz de el ve ayak bileği kisti belirtilerinden birine sahipseniz; tanı ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi almak için iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca merak ettiğiniz soruları sosyal medya hesaplarımızdan bizimle paylaşabilirsiniz.