Torasik Outlet Sendromu
Torasik outlet sendromu, olağan dışı belirtilerle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Toraksın üstünde subclavien arter, ven ile brachial pleksusun sıkışmasıyla oluşan semptomlar torasik outlet sendromu olarak tanımlanır. Belirtileri sıra dışı olduğundan, tanı konulması oldukça zor olur. Eğer bu hastalık akla gelmezse, tanıda gecikilir. Omuzlarda, kollarda ağrı, eldeki uyuşma, morarma, elin birinin daha soğuk olması gibi belirtiler ortaya çıkar. En önemli belirtisi olan ağrının şiddetinin basıyla orantılı olmasıdır.
Torasik outlet sendromu adını köprücük kemiğiyle ilk kaburga arasındaki boşluktan almaktadır. Dar olan geçiş kola uzanan ana damarlarla, ana sinirlerle ve kaslarla doldurulur. Buradan ana damarlar göğüs kafesinden ayrılırken, ana sinirlerde omurdan ayrılmaktadır. Dar geçişten koltuk altını aşarak, kola kadar uzanırlar. Rahatsızlık bu aralığın içinde ya da çıkışında damarların ya da sinirlerin ya da her ikisinin basıya maruz kalmasıyla ortaya çıkar.
Bu hastalığın ortaya çıkışı hastalıktan, yaralanmadan ya da doğuştan kaynaklanan anomaliler yüzünden olabilir. Özellikle şişmanlık, kötü duruş pozisyonu nedeniyle hastalığın belirtileri daha bariz hale gelir. Göğüsten çıkan omuz kaslarının köprücük kemiğini yerinde tutacak kadar güçlü olmaması halinde, köprücük kemiği aşağıya çöker ve damar sinir basısı yaşanır. Doğuştan olan kaburga ve boyun adalesi anormalileri de torasik outlet sendromuna yol açabilir. Bu hastaların çoğunda psikolojik sorunlar da görülür. Bunların neden kaynaklandığı tam olarak tespit edilememiştir.
Torasik outlet sendromu belirtileri
Hastalığın belirtileri hangi yapıların basıya uğradığı ile alakalıdır. Damar basısı olduğunda kola ve ellere giden kan miktarında azalma olur. Bu basının olduğu kolda ve elde soğukluğa, üşümeye ve hemen yorulmaya neden olur. Muayene sırasında bu kolda tansiyon düşük çıkar, nabız hafif alınır. Yakınmaların derecesi, basının şiddetine bağlı olarak değişir.
Sinir basısı olduğunda boyun hareketleri esnasında değişen tarzda ağrılar ortaya çıkar. Ağrılar boyundan omuza, kola ve ele kadar yayılabilir. Hastalar başıyla yapacakları aktivitelerde zorluk çeker. Damar ve sinir basısı birlikte olursa, ortaya çıkan belirtiler ve şikayetlerde karışır. Ortaya çıkan psikolojik sorunlarda varsa torasik sendrom psikolojik hastalıkla karıştırılabilir ve tedavisi gecikir.
Torasik outlet tanısı ve tedavisi
Hastada bu hastalığın olduğu düşünülürse, bazı testler yapılır. Fiziki muayenenin ardından, MR, EMG ve tomografi tetkikleri olur. Muayenede çökük omuz, uzun boyun, horizontal clavicula gözlemlenir. Hastaya parmakla basınç uygulanırsa, ağrının oluştuğu görülür. Özellikle telli müzik aleti çalan müzisyenlerde bu hastalık daha fazla görülür. Yapılan klinik testler arasında;
Adson testi:
Hastanın arkasına geçilir, bir elle hastanın omuzu, bir elle bileği tutulur. Bilekten radial nabız duyulur. Kolu belirli bir pozisyona getirilir. Baş muayene yapılan tarafa getirilerek, derin nefes aldırılır ve nefesi tutması istenir. Bası olursa radial nabız alınamaz ya da zayıf hissedilir. Buna test sonucu (+) pozitif denmektedir.
Kostaklavikular test:
Buna askeri duruş testi denir. Göğüsler şişirilerek, omuzlar geriye alınır. Bu pozisyonda birinci costa yukarıya yöneldiğinde kolda ağrı olursa, radial nabızda azalma olması ya da nabzın hissedilmemesi testin (+) pozitif sonuçlandığını gösterir.
Hiperabduksyon testi:
Kol, testte 180 derecedeki pozisyona getirilir. Böylece birinci costaya yaklaştırılır. Yine radial nabız alınmaya çalışılır. Nabzın azalması ya da kaybolması halinde test (+) pozitif olur.
Torasik outlet sendromu hastalarının çoğunluğu cerrahi tedaviye gerek kalmadan fizyoterapi, çeşitli egzersizler, diyet ve ilaçlarla tedavi edilebilir. Fizyoterapi yöntemleriyle omuz çevresindeki kaslar güçlendirilir ve köprücük kemiği desteklenerek bası azaltılır. İlaçlarla ağrı azaltılır. Yapılacak diyetle fazla kilolar verilir. Çünkü yağlanma bölgedeki kanalın daralmasına neden olur. Eğer omuzun fazla kullanıldığı bir işle uğraşılıyorsa, mümkün olduğunca işin değiştirilmesi gerekir. Günde iki defa onar defa duruş egzersizleri yapılır. Köşe germe egzersizleri de her gün tekrar edilir.
Bunun yanında boyun germe, omuz çevirme, boyun çekme egzersizleri de yapılır. Bu egzersizler sırasında ağrı gibi etkiler olursa, mutlaka doktora danışılmalıdır. Hastalar omuzunda ağır çanta taşımamalıdır. Çünkü köprücük kemiğini aşağıya bastıran ağırlık, şikayetlerin artmasına neden olacaktır. Bu önlemler sonunda şikayetler düzelmezse, hastaya cerrahi tedavi uygulanması gündeme gelebilir. Cerrahi torasik outlet sendrom tedavisinde en iyi seçenektir. Hastaların tüm sorunları bu tedaviyle düzelir.
