Suda Doğum Nedir?
Suda doğum, alternatif bir doğum yöntemi olarak, bebeğin suyun altında doğumunun gerçekleştirilmesi anlamına gelmektedir.
Doğum, doğal, heyecanlı, tedirgin ve bir o kadar da ağrılı bir süreçtir. Bu noktada, anne adayını fiziksel olarak rahatlamasını ve doğum ağrılarının azalmasını sağlayan suda doğum yöntemi, daha kolay ve konforlu bir doğum süreci alternatifi sunmaktadır.
Suda doğum yönteminde, anne adayının vücut sıcaklığında, yani 37 derece suyun bulunduğu bir su küveti sistemine girmekte ve uzman doktorlar doğum sürecini bu suyun içinde gerçekleştirmektedir.
Suyun ılıklığı anne adayının kaslarının gevşemesini sağlamakta ve zihinsel rahatlamayı da beraberinde getirmektedir.
Suda doğum sırasında, kaslarda ve zihinde oluşan gevşemenin bir sonucu olarak, plasentaya giden kan akımı artış göstermekte, doğum daha az ağrılı ve daha konforlu şekilde gerçekleşmektedir.
Ayrıca, suyun etkisiyle birlikte oksitosin ve doğal morfin olarak da adlandırılan endorfin salgılanmasında artış meydana gelmekte, bu duruma bağlı olarak adrenalin hormonu salgılanması azalmaktadır.
kuvvetlenirken kaslarda gevşeme yaşanmakta ve böylece doğum ağrıları daha başa çıkılabilir hale gelmektedir.
Suda Doğum Yapma Koşulları Nelerdir?
Kimler Suda Doğum Yapabilir?
Gebelere alternatif bir doğum seçeneği olarak sunulan suda doğumu yapabilecek gebelerde bir takım koşullar yer almaktadır.
Bu koşulların bazıları pratikte farklılık gösterse de suda doğum yapma koşulları şu şekilde sıralanabilir:
- Öncelikle anne adayı suda doğum isteğini belirtmiş ve doğumunu yaptıracak kişiye onay vermiş olmalı,
- Gebelik haftası 37. hafta ve üzeri olan riskli olmayan gebelikler (gebeliğin ilk günden itibaren izlenmiş olmalı ve eğitimlere katılmalıdır),
- Sistemik hastalığının bulunmaması,
- Evde yapılacaksa hastaneye en fazla 45 dakika uzaklıkta olması,
- Servikal dilatasyon en az 4-5 cm olmalı,
- Tek fetus olmalı, çoğul gebelik (Tercihe bağlı)
- Uterus kontraksiyonları düzenli ve güçlü olmalı,
- Vajinal kanaması olmamalı,
- HIV/ AIDS hastalığı olmamalı, (Tercihe bağlı)
- Amniyotik mayi mekonyumlu olmamalı,
- Fetal distress olmamalı,
- Makat geliş olmamalıdır (Tercihe bağlı)
- Önceden sezaryen olan gebeler olmamalıdır (Tercihe bağlı)
İngiltere’de RCOG ve RCM komplikasyonu olmayan tüm sağlıklı gebelerin suda doğum yapmalarını desteklemektedir.
- Pozitif B grubu streptokok taşıyıcılığının suda doğum için kontrendike değildir.
Kimler Suda Doğum Yapamaz?
- Erken doğum yapacak olanlar,
- Bebeğin iri olduğu durumlarda,
- Çoğul gebeliklerde,
- Bebeğin ters olduğu durumlarda,
- Normal doğum sırasında problem çıkma ihtimali olan riskli gebeliklerde sezeryan ameliyatı gereksinimi yüksek olduğundan bu gebelerde önerilmez.
Suda Doğumun Avantajları Nelerdir?
Suda doğumun birçok avantajı bulunmaktadır. Ancak bunu anne ve bebek açısından ayrı ayrı ele almak daha doğru olacaktır.
Anneye Yönelik Avantajları
- Doğumun birinci evresindeyken suda doğum tercih edilirse doğum sürecini ortalama 30 dakika daha hızlandırır.
- Doğumda kullanılan ılık su, anne adayının kaslarını gevşetmektedir. Böylece anne adayında endorfin ve serotonin hormonları artarak ve hem fiziksel hem de psikolojik rahatlama sağlanır.
- Doğum ağrısını daha yönetilebilir hale getirir.
- Anne, suda daha rahat hareket edebildiği için kolayca pozisyon değiştirebilir.
- Suda doğum, ağrıyı azalttığı için ilaç/analjezi kullanım ihtiyacı da azalır.
- Anne, doğum sürecine daha etkin katılabilir, böylece doğum kolaylaşır.
- Doğum kesisini kullanma oranı azalır.
- Sezaryen oranları düşer.
- Anne adayı ile onun eşi için olumlu bir doğum deneyimi oluşur.
Bebeğe Yönelik Avantajları
- Suda doğumda bebek, rahim içindeki amniyon kesesinden çıkarak önce ılık su havuzuna, daha sonra anne kucağına geçer. Yani bir sıvı ortamdan başka bir sıvı ortama yumuşak bir geçiş yapar. Bu durum bebeğin panik duygusunu yaşamadan kendini güvende hissetmesini sağlar.
- Suda doğum ilaç/analjezi kullanımı ve diğer müdahaleleri azalttığı için bebek de bunların yarattığı olası yan etkilerden korunmuş olur.
- Kolay bir doğum sağlandığı için bebeğin kafatasının ve beyin hücrelerinin zarar görme ihtimalini düşürür.
Suda Doğumun Dezavantajları Nelerdir?
Literatürde yapılmış olan bazı çalışmalar suda doğumun anne ve yenidoğan açısından potansiyel komplikasyonları olabileceğini vurgulamaktadır. Bu olumsuz etkileri sıralayacak olursak;
Anneye Yönelik Dezavantajları
- Annede hipertermi, dehidratasyon
- Enfeksiyon
- Postpartum kanama
- Su embolisi
Bebeğe Yönelik Dezavantajları
- Solunum güçlüğü, Konvülziyon, Hipoksik iskemik ensefolapati
- Neonatal enfeksiyonlar (Su ile bulaşan)
- Fetal taşikardi, hipertermi
- Neonatal polisitemi, hiponatremi
- Kord rüptürü (neonatal hemoraji ile birlikte)
- Su yutma/boğulma
- Fetal/neonatal ölüm
Suda Doğum Hangi Durumlarda Risklidir?
Gerekli ortam sağlandığında suda doğum riski , her doğumda olan risklerle aynı oranda risk taşımaktadır. Ayrıca suyun hem anneyi hem de bebeği sakinleştirmesiyle doğum süreci normalden daha kolay gerçekleşmektedir.
Ülkemizde suda doğum olanakları olan hastanelerin gelişmesiyle suda doğumun günden güne artması beklenmektedir.
Bazı durumlarda suda doğum önerilmez. Ve riskli olarak değerlendirilir:
- Bebek ters geliyorsa suda doğum riskli olabilir.
- Bebek fazla büyük ise suda doğum riskli olabilir.
- Annede şeker hastalığı varsa suda doğum önerilmez.
- Anne ikiz yada daha fazla bebeğe doğum yapacaksa suda doğum riskli olabilir.
- Doğum yapılacak küvet ya da havuzun ısısı ve dezenfektesi iyi ayarlanamazsa suda doğum riskli olabilir.
- Suya annenin dışkısı bulaşmışsa eğer bu dışkılardaki mikroplar bebeğe bulaşabilir.
- Suda doğum, doğum kanalının doğum sırasında açık olmasından dolayı enfeksiyon risklerini de beraberinde getirir.
- Suda doğum, epiduralin sağladığı derecede acısız bir doğum vaad etmez.
- Annenin kilo fazlası varsa suda doğum riskli olabilir.
- Erken doğumda suda doğum önerilmez.
Suda Doğumun Gerçekleşmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
- Doğum eylemininin gerçekleşmesine yardımcı olacak doktor, hemşire, ebe, doğum koçu vb. gibi sağlık profesyonellerinin hazır bulunması
- Doğumun gerçekleşeceği havuzun ya da küvetin steril ve gerekli diğer şartları sağlaması
- Enfeksiyon kontrol önlemlerinin alınmış olması
- Gerekli durumlarda suyun dışında doğum olması için uygun ortamın hazır olması
- Suyun sıcaklığının 37 derecede olması ve bunun değişmemesi için gerekli hazırlığın bulunması
Bunlara ek olarak suda doğumun gerçekleşmesi için bazı materyallere de ihtiyaç vardır.
Suda Doğum İçin Gerekli Ekipmanlar Nelerdir?
- Su geçirmez özellikte olan doppler veya elektronik fetal (anne karnındaki bebek) izlem araçları
- Standart, filtre edilmiş çeşme suyu
- Omuz boyu eldivenler
- Doğuma yardımcı olan sağlık görevlilerinin kullandığı su geçirmez giysi ve koruyucu gözlük
- Bebek için yenidoğan radyanı (bebeğin anne karnındaki ısıda tutulmasını sağlayan araç) ve resüsitasyon (kalp masajı ve solunum destek) araçları
- Anne adayı için havlu, battaniye, doğum seti vb.
Suda Doğum Nasıl Gerçekleşir?
Suda doğum, doğum olayının aşamaları bakımından diğer doğum yöntemlerinden farklı değildir.
Genel olarak doğum süreci, 3 ana aşamadan oluşur.
-
Aşama:
- Rahim ağzının genişlemesi ile başlar.
- Bebek doğum kanalına doğru ilerler.
- Ortalama 8-12 saat sürer.
- Sancılar arasında 5 ile 30 dakika arası boşluklar olur.
- Ancak zamanla şiddetlenir ve sıklaşır.
- Amniyotik sıvı kesesi bu aşamada yırtılır, yani su gelir.
-
Aşama:
- Bu aşamada bebek doğum kanalından geçmeye başlar.
- Rahim ağzı mümkün olan en geniş halini alır.
- Tuvalete gitmeye ihtiyaç duyduğunuzda hissettiğiniz basınca benzer.
- Ancak çok daha şiddetli bir his duyarsınız. Bu kasılmalar sırasında sizden ıkınmanız istenebilir.
- Bu aşama daha önce doğum yapıp yapmadığınıza, kaç kere doğum yaptığınıza ve bebeğin pozisyonu ve boyutuna göre değişebilir. Doğum, bu aşamada gerçekleşir.
-
Aşama:
- Bebek doğduktan 5-15 dakika sonra kasılmalar tekrar başlar.
- Bu aşamada plasenta rahimden ayrılır ve vücut dışına çıkar.
- Plasenta çıktıktan sonra ciddi titremeler yaşanabilir, bu normal bir durumdur.
