Emboli Nedir ?
Emboli, genellikle kan dolaşım sistemi içindeki bir kan pıhtısının (trombusun) veya başka bir materyalin kan damarları aracılığıyla taşınarak bir başka bölgeye gitmesi sonucu oluşan tıkanıklıkları tanımlayan bir terimdir. Bu tıkanıklık genellikle kan akışını engelleyerek dokulara yeterli oksijen ve besin sağlamayı engeller.
Emboli Tipleri Nelerdir?
Emboli genellikle tromboemboli veya yağ embolisi gibi farklı tiplerde olabilir.
Tromboemboli:
Genellikle kan dolaşım sistemindeki büyük damarlarda veya kalp odacıklarında oluşan pıhtıların koparak kan akımıyla taşınması sonucu ortaya çıkar. Bu pıhtılar, genellikle bacaklardaki derin venöz tromboz (DVT) gibi durumlardan kaynaklanabilir. Eğer bu pıhtılar kana karışıp dolaşım sistemi içinde başka bir bölgeye ulaşırlarsa, tromboemboli gelişebilir.
Tromboemboli, vücuttaki çeşitli organlarda tıkanıklıklara ve buna bağlı olarak ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Örneğin, akciğer damarlarını tıkayan bir tromboemboli, akciğer embolisi olarak adlandırılır ve hayati tehlikeye neden olabilir. Benzer şekilde, beyindeki bir damarı tıkayan bir tromboemboli, inme (felç) meydana getirebilir.
Yağ Embolisi:
Yağ embolisi, vücutta bulunan yağın, genellikle kırık bir kemik veya travmatik bir yaralanma sonucu kan dolaşımına geçerek damarları tıkaması durumudur. Bu tip emboli, genellikle kemik kırıkları, özellikle uzun kemiklerin kırılması (örneğin, femur kemiği), kemik cerrahisi, travmatik yaralanmalar veya bazen estetik cerrahi gibi durumlar sonrasında ortaya çıkabilir.
Yağ Embolisinin Belirtileri ve Semptomları
Emboli belirtileri en yaygın olarak nefes darlığı, hızlı nefes alma, öksürük ve kanlı balgam, şiddetli göğüs ağrısı şeklinde kendini gösterir.
Solunum Sıkıntısı:
Akciğerlere yağ embolisi ulaştığında solunum sıkıntısı ortaya çıkabilir.
Nefes Darlığı:
Akciğerlere ulaştığında nefes darlığına neden olabilir.
Hızlı Kalp Atışı:
Kalp, vücuttaki dolaşan yağı filtrelemeye çalıştığında kalp atışı hızlanabilir.
Deri Değişiklikleri:
Ciltte mavimsi renk değişikliklerine neden olabilir.
Bilinç Değişiklikleri:
Ciddi yağ embolileri, bilinç değişikliklerine, kafa karışıklığına veya bilinç kaybına neden olabilir.
Emboli Tedavisi
Emboli, acil tıbbi müdahale gerektirebilecek ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Tedavi genellikle embolinin tipine, nedenine ve etkilediği bölgeye bağlı olarak belirlenir. Hekimler, antikoagülan ilaçlar veya başka tedavi yöntemleri kullanarak kan pıhtılarını önlemeye çalışabilirler.
Yağ embolisi genellikle acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Tedavi, semptomları hafifletmeye ve hastanın durumunu stabilize etmeye yöneliktir. Oksijen verilmesi, solunum destek cihazları kullanılması ve diğer uygun tedavi yöntemleri, hastanın iyileşme sürecini destekleyebilir.
Yağ embolisi riskini azaltmak için, özellikle kırık sonrasında, hareketin sınırlanması ve uygun önlemlerin alınması önemlidir. Travmatik bir olayın ardından ya da cerrahi müdahalelerde, bu tür komplikasyonlar için dikkatli gözlem ve tedavi gerekebilir.
Emboli Oluşmaması için Ne Yapılabilir ?
Rutin tetkikleri yaptırıp, düzenli beslenmek önemlidir. Yağsız gıdalarla, şeker ve tuz alımını en az seviyede tutarak beslenmek gerekir. Egzersiz yapmak, yürüyüş ve spor yapmak, kolesterol ve yağ oranını azaltır.
Kan Sulandırıcı İlaç Pıhtıyı Ortadan Kaldırır mı ?
Bu ilaçlar vücutta yeni bir pıhtı oluşmasını engeller. Ama engelleme bu yüzde yüz değildir. Seyrek olarak kan sulandırıcı alan birinde pıhtı oluşabilir. Bu ilaçlar pıhtı oluşmasını ve oluşan pıhtının büyümesini engeller. Ancak daha önceden oluşmuş pıhtıları yok etmez.
