Eklem Protezlerinde Robotik cerrahinin avantajları
Eklem protezleri, ileri evre eklem hasarı olan hastalarda yıllardır başarıyla uygulanan tedavi yöntemlerinden birisidir. En sık diz, kalça ve omuz eklemlerinde uygulanırlar. Aşınmış olan eklem yüzeyleri, ağrısız harekete izin veren implantlar ile değiştirilir.
Ülkemizde yılda 100.000 diz ve 40.000 kalça protezi uygulanmaktadır. 50 yıldan fazla geçmişi olan bu tedavi yönteminde yıllar içinde hem implant tasarımı ve malzemelerinde hem de cerrahi tekniklerde birçok gelişmeler olmuştur.
Modern protezlerin, tekniğine uygun yapıldığında 20 yılın üzerinde sorunsuz hizmet vermesi beklenir.
Robotik protez cerrahisi, cerrahın eklem protezini daha doğru ve en az yumuşak doku hasarına yol açacak şekilde yerleştirmesini sağlayan teknolojik bir yardımcıdır.
Robotik protez cerrahisi deneysel bir yöntem değildir. 2008 yılında FDA onayı almış ve şu ana kadar dünya üzerinde 300.000’den fazla hastaya başarı ile uygulanmıştır.
Dünyada 900’den fazla merkezde yapılan bu cerrahi ile ilgili 800’den fazla bilimsel yayın yapılmış ve kullanım alanları, teknikleri ve kısıtlamaları belirlenmiştir.
Robotik cerrahinin avantajları nelerdir?
Daha hassas ve doğru protez yerleştirilmesi sağlanır
Robotik cerrahi ile cerrah tarafından önceden planlanmış olan kemik kesileri 1mm ve 1 derece açısal hassasiyetle gerçekleştirilir. En deneyimli cerrahların bile bu doğrulukta kesi yapmaları mümkün değildir. Diz ekleminde planlanandan 3 dereceden fazla açısal hata ile yerleştirilen protezlerin ömürlerinin kısaldığı ve daha erken revizyon gerektirdiği kanıtlanmıştır.
Protez boyutu ve yerleşiminin uygun olmaması, ameliyat sonrası devam eden ağrı ve eklem sertliğine yol açar. Kalça ekleminde protez yerleştirilmesi sırasında yapılacak açısal ve uzunluk ile ilgili hatalar, tekrarlayan protez çıkıklarına, bacak boy eşitsizliğine ve erken aşınmalara yol açar.
Robotik cerrahi hem kalça hem diz ekleminde protezin boyutu ve 3 boyutlu yerleşiminde mükemmel bir doğruluk sağladığı için hata riskini en aza indirir.
Mükemmel bir bağ dengesi sağlanır
Ameliyatın her aşamasında robotik sistemler ile hem kalça hem de diz ekleminde yumuşak dokuların gerginliği ve dengesi kontrol edilir. Gerektiğinde ameliyat sırasında küçük ayarlamalar yapılarak mükemmel bir bağ dengesi sağlanması mümkündür.
Kalıcı protezler yerleştirildikten sonra son kez yapılan yumuşak doku ölçümleri ile istenen bağ dengesinin elde edilmiş olduğu doğrulanır.
Diz protezleri sonrasında bağ dengesizlikleri hasta memnuniyetini olumsuz etkiler, ya çok sert ya da gevşek bir diz hissine yol açar. Bu diz hareketlerini kısıtlar, güvensizlik ve merdiven çıkma gibi aktivitelerde sorunlara yol açabilir.
Kalça protezi sonrasında yumuşak doku dengesizliği, tekrarlayan çıkıklara yol sebep olur. Robotik cerrahi, hem diz hem de kalça protezlerinde mükemmel bir yumuşak doku dengesi sağlar.
Ameliyat sonrası dönem daha konforludur
Klasik protez cerrahisi sırasında kesi kılavuzlarının yerleştirilmesi için, kemik kanalına delik açılması ve yumuşak doku dengesini sağlamak için yapılan geniş bağ gevşetmelerine robotik cerrahide gerek yoktur. Daha az kan kaybı, daha az yumuşak doku hasarı ile birleşince, robotik cerrahi sonrası dönemde ağrı daha az görülür.
Turnike kullanılmadığı için diz hareketlerinin kazanılması daha kolaydır, kas gücünde kayıp daha azdır. Böylece rehabilitasyon hedeflerine daha erken ulaşılabilir. Klasik cerrahide 3 gün olan hastanede kalış süresi, robotikte bazı hastalarda 2 gün olabilir.
Protez dayanıklılığı daha uzundur
Eklem protezlerinin verimli kullanım süresi diz protezleri için 15-20 yıl, kalçalar için 20-25 yıl civarındadır. Daha sonra protezdeki aşınma ve yıpranmalar ve buna bağlı gevşeme sorunları nedeniyle revizyon cerrahisi denen, protezin değiştirildiği cerrahi işlemlere gerek olabilir.
En uzun izlem süresi olan robotik kısmi diz protezlerinde, protez dayanıklılığı, klasik protezlerden daha uzundur ve revizyon oranları daha düşüktür.
Buna karşın, robotik kalça ve diz protezlerinin orta dönem sonuçları klasik protezler ile benzerdir. Ancak robotik protez cerrahisi sürekli gelişen bir teknolojidir, bu yüzden 10 yıl önce yapılan robotik cerrahilerin sonuçları ile bugunün robotik cerrahilerin aynı değildir. Protezin 3 düzlemde de daha doğru yerleştirildiği modern robotik cerrahilerin daha uzun dayanacağı bilinmektedir.
Her ortopedist robotik cerrahi yapabilir mi?
Eklem protezi uygulamaları, her ortopedistin eğitiminin ayrılmaz bir parçasıdır. Ancak robotik cerrahi için özel bir eğitim ve sertifikasyon sürecinden sonra, düzenli ve yeterli sayıda robotik işlem yapılması başarıyı artıracaktır. Araştırmalar robotik cerrahinin öğrenme eğrisinin 10 işlem olduğunu göstermektedir, bu 10 ameliyattan sonra cerrahın hedeflenen sürede ve akıcı bir şekilde cerrahiyi tamamladığı anlamına gelir.
Ancak ilk ameliyattan itibaren doğruluk ve hassasiyet yüksektir, zira robot cerrahın hata yapmasını önleyecek sistemlere ve uyarılara sahiptir.
Robotik cerrahinin maliyeti niçin daha yüksek?
Robotik cerrahi yapılabilmesi için çok ciddi bir yatırım ile robot, kontrol ünitesi ve kamera üniteleri gibi yüksek teknolojili donanımların kurulması, düzenli bakımı ve kalibrasyonu gerekir.
Cerrahi planın yapılabilmesi için özel 3 boyutlu tomografi görüntüleme yapılması ve bunun daha sonra işlenmesine ihtiyaç vardır. Robotik cerrahi sırasında gerekli olan elektronik optik gözlemciler, bacak tutucular, elektronik problar tek kullanımlıktır ve sizin için kullanıldıktan tekrar kullanılmaz.
Bütün bu teknolojilerin bir maliyeti vardır bu da ameliyat maliyetinize yansıyacaktır.
Ben robotik cerrahi için uygun muyum?
Genel sağlık durumunuz eklem protezi cerrahisi için uygun ise robotik cerrahi yapılmasında bir engel yoktur. Yüksek kalça çıkığı gibi özellikli cerrahiler bile robotik cerrahi ile yapılabilir. Diz ekleminde metal blokların gerekeceği ileri kemik kaybı olan dizlerde robotik cerrahi uygun olmayabilir. Bu durum bütün hastaların % 2’sinden az sıklıkta ortaya çıkar. Doktorunuz, sizi muayene edip röntgen görüntülerinizi inceledikten sonra robotik cerrahi konusundaki son kararını verecektir.
