Vitrektomi (Retina Cerrahisi) Nedir?

Vitrektomi (Retina Cerrahisi) Nedir?

Vitrektomi (Retina Cerrahisi), gözün arka kısmında bulunan geniş alandaki boşluğu dolduran vitreus isimli saydam ve jölemsi sıvıyı, bulunduğu yerden ayırıp boşaltma, temizleme işlemidir.

Vitreus, gözü anatomik olarak bir bütün şeklinde tutan sıvıdır. Asıl görme işlevini sağlayan, sinirsel iletileri beyne gönderen de yine bu sıvının bulunduğu kısımdır.

Vitreus sıvısının boşaltılması, vitreoretinal cerraha retinaya ve onda oluşan patolojilere ulaşma imkanı sağlamaktadır. Sıvı boşaltıldıktan sonra aynı sıvı tekrar oluşmaz. Diğer taraftan ameliyat sonrasında göz içinde sıvı, hava, gaz veya silikon bırakılmaktadır ve gözün kendi içerisinde ürettiği sıvı zamanla göz içinde bırakılan maddenin yerini almaktadır.

Sıvı boşaltıldıktan sonra yerini hümör aköz doldurmaktadır. Bu cerrahi yöntem ile tedavi edilemeyeceği düşünülen birçok hastalık tedavi edilmektedir. Bununla beraber körlüğün önüne geçilmektedir.

Vitrektominin Amacı Nedir?

Göziçi kanamaların temizlenmesi, skar dokularının cerrahi olarak çıkarılması ve retina (gözün sinir ağı tabakası) çekintilerinin rahatlatılması amacı ile vitrektomi operasyonu uygulanabilir. Kanamalar, iltihap hücreleri ve skar dokuları görüntünün algılandığı retinaya ulaşmasına engel olarak görmeyi bozarlar. Ayrıca vitreus jeli retina üzerinde çekinti oluşturarak fonksiyonunu bozuyorsa vitrektomi ile bunun düzeltilmesi gerekir.

Vitrektomi Hangi Göz Hastalıklarında Uygulanır?

Vitrektomi uygulamasının birçok sebebi  vardır.

En önemli endikasyonlar:

• Diyabetik Retinopati (Şeker Hastalarında Görülen İleri Patolojiler)
• Vitreus Kanaması (Göz İçi Kanama)
• Makula Deliği (Görme Merkezinde Delik)
• Makular Pucker (Görme Merkezinde Kırışıklık)
• Retina Dekolmanı Ve Yırtıklar (Gözün Sinir Ağı Tabakasının Kopması)
• Preretinal Membranlar (Sinir Ağında Oluşan Zarlar)
• ROP (Erken Doğuma Bağlı Olarak Uzun Süre Oksijen Çadırında Kalan Bebeklerde Görülebilen Prematüre Retinopatisinde )
• Katarakt cerrahisi sonrası göz içinde lens kalıntısı komplikasyonu
• Endoftalmi (Katarakt ve diğer göz ameliyatları sonrası göz içi enfeksiyonlar)
• Göz yaralanmaları tedavisi ve göz içi yabancı cisim çıkartılması

Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Vitrektomi ameliyatı ayaktan yapılabilen bir işlemdir. Yani hastanın hastanede kalması gerekmez. Özel bir durum yoksa hasta aynı gün taburcu edilir.  Çoğu hastada göz kenarına uygulanan bölgesel (lokal) anestezi yeterli olur. Çocuk hasta, panik atak hastaları, göz travmaları veya çok uzun sürmesi beklenen ameliyatlarda genel anestezi yapılabilir.

Ameliyata başlanmadan önce göz steril bir şekilde silinip örtülür. Daha sonra göz içine çok ince aletlerle  gözbebeğinin hemen gerisinden beyaz kısımında yaklaşık 1mmlik 3 adet kesi yapılarak ameliyata başlanır.

Önce vitreus jeli çıkarılır. Daha sonra retinadaki yırtık, delik, zar gibi hastalıklı dokuların tedavisi yapılır. Gerekirse lazer işlemi uygulanır. Ameliyatın sonunda göz içinde sıvı, hava, gaz veya silikon bırakılır.

Gözün kendi ürettiği sıvı zaman içerisinde göz içinde bırakılan maddenin yerini alır. Bu hava için 1 hafta, gaz için 2-8 haftadır. Silikon ise göz içinde kaybolmaz ve alınması için ikinci bir ameliyat gerekir.

Dikişsiz Vitrektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Son yıllarda geliştirilen mikrocerrahi cihaz ve aletler sayesinde dikişsiz vitrektomi ameliyatı mümkün olabilmektedir.

• 23-ölçek (0.64 mm çap)
• 25-ölçek (0.5 mm çap) ve
• 27-ölçek (0.42 mm çap)

mikrocerrahi aletler kullanılabilmektedir. Bu mikrocerrahi aletlerin boyutları çok küçük olduğundan göze açılan deliklere dikiş atılması gerekmemektedir.

Dikişsiz Vitrektominin Avantajları Nelerdir?

• Dikişlere bağlı komplikasyonlar ortadan kaldırılmakta,
• Dikişlere bağlı batma hissi olmamakta,
• Hasta konforu artmaktadır.
• Konjonktiva açılmadığından, kuru göz gibi kornea ya da konjonktiva hastalığı olan hastalarda kuruluk riski azalmakta
• Ameliyat süresi kısalmaktadır.

Vitrektomi Riskleri Nelerdir?

Bu ameliyat türü oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Diğer taraftan elbette bir takım riskleri barındırır. Bu riskler ile nadiren karşılaşılmaktadır.

• Göz İçi Kanama
• Göz Enfeksiyonu
• Katarakt Gelişimi (En Sık Görülen)
• Göz İçi Basınç Yükselmesi
• Retinada Işık Hasarı
• Retinada Yırtık

Vitrektomi Ameliyatı Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Ameliyat öncesinde göz doktorunuz, gözünüzün detaylı bir muayenesini gerçekleştirecektir. Bu muayeneler OCT, retina ultrasonu, yarık lamba muayenesi, floresan anjiografi gibi yöntemlerle gerçekleştirilir. Eğer operasyon anterior bölgeyi de içine alacaksa ilave tetkikler gerekebilir.

Ameliyattan önce göz doktoru hastaya uyması gereken belirli tavsiyelerde bulunabilir. Bunlar hastadan hastaya değişiklik gösterebilmektedir.

Göz doktorunuz, genellikle ameliyattan 8 saat önce hastadan bir şey yiyip içmemesini istemektedir. Yine çeşitli tetkikler sonucunda, sizden ameliyat günü ilaç kullanımını kesmenizi isteyebilir.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Görme İyileşmesi Ne Zaman Sağlanır?

Göz doktorları tarafından, ameliyat sonrası görme tahmini yapmanın en zor olduğu ameliyat Vitrektomi ameliyatıdır. Vitreus ve retinayı etkileyen sistemik (şeker ve hipertansiyon gibi) yada herhangi bir göz hastalığı varsa, ilaç veya lazer gibi çeşitli tedavi yapılır, ancak hastalık ilerlemesi durdurulamazsa hastalara Vitrektomi ameliyatı uygulanmaktadır. Maalesef şu anki tıp biliminin ulaştığı teknoloji ile suni göz içi retina üretilmemiştir. Sonuç olarak ameliyat sırasında hasarlı, daha önce lazer, iğneler yapılmış veya travma almış retina dokusu tamir edilmeye çalışılır. Yani anlaşılacağı üzere Vitrektomi ameliyatı ile doku değişimi değil, doku tamiri yapılır. Ameliyatın anatomik başarısı, belirlenen bu hedeflere ulaşmaktır, fonksiyonel başarıya, yani sinir dokusu olan ve yenilenmeyen retinada (ağ tabaka) elde edilebilecek görme düzeyi ancak ameliyattan belli bir süre sonra belirlenebilir. Elbette bu sonuçlar görmeyi sağlayan hassas yapılarının operasyon öncesinde ne kadar etkilenmiş olduğu ile de ilgilidir. Daha önceki hasar az ise ameliyat sonrası görme artışı çok, etkilenme çok ise görme seviyesinde artış az olur.

Vitrektomi Ameliyatı Sonrası Hasta Nelere Dikkat Etmelidir?

• Ameliyattan sonra göz ilk kontrole kadar aksi söylenmediği müddetçe kapalı kalmalı. (Eczaneden temiz kapama pamuk ve bantları alıp günlük olarak değiştirebilir)
• Göze bir hafta süreyle su değmemeli (aksine söylenmedikçe); baş arkadan yıkanmalı ve gövde ayrı olarak yıkanmalı ki göze su kaçmasın. Islak pamukla göz etraflı temizlenmelidir. Bir haftayı tamamladıktan sonra göz kapalı olarak ve ovalamadan duş alınabilir.
• Göz temiz olmayan mendil, kağıt havlu vs. ile silinmemeli.
• Göze baskı uygulanmamalı.
• Taburcu olurken mutlaka doktordan hangi ilaçları kullanma gerektiğini, damla verilmişse günde kaç kere ve ne kadar süre ile damlatılması gerektiği bilgi edinmelidir.
• Taburcu sonrasında gözde bir miktar batma ve ağrı (ağrı kesiciye cevap veren) normal habul edilebilir.
• Operasyon sonrasında baş pozisyonu önemlidir. Doktorunuzdan nasıl ve ne kadar süre ile söylenecek şekilde yatılması gerektiği öğrenilmeli ve önerilen pozisyonda kalmaya özen gösterilmelidir.

Vitrektomi Ameliyatında Göze Gaz Verildiyse Şunlara Dikkat Edin

• Sıvı boşaltıldıktan sonra göze gaz verildiyse, ameliyattan sonra görme oranı biraz azalır.
• Bu 2-6 hafta arası sürmektedir.
• Bu sebeple göze gaz verilen kişilerde ameliyat sonrası ilk bir buçuk ay uçağa binilmesi, araba kullanılması yasaktır.
• Diğer taraftan bu ameliyat sonrasında anestezi alarak başka bir ameliyat olması gereken kişiler mutlaka gözde gaz bulunduğunu doktoruna bildirmelidir.

Vitrektomi Ameliyatında Silikon Bırakıldıysa Şunlara Dikkat Edin

• Bazen bazı ameliyatlarda bilinçli olarak göz içerisine silikon bırakılmaktadır.
• Bırakılan bu silikon en az 3, en çok 6 ay göz içinde kalmaktadır.
• Maksimum 6 ay sonra silikon çıkarılır çünkü sikilon bir süre sonra sütleşir yani bozulabilir. Bu durumda göze zarar vermeye başlar.
• Göz tansiyonuna sebep olabilir. Bu sebeple silikon mutlaka maksimum 6 ay sonra ikinci bir ameliyat ile çıkartılmalıdır.