Üveit Hastalığı Nedir?
Üveit, göz iltihaplanması olarak bilinmektedir ve otoimnün hastalıklar sınıfındadır. Yani vücudun kendine verdiği bir tepki olarak ortaya çıkar. Farklı hastalıklar ile yakın ilişki içerisinde olup, romatizmal hastalıklar, otoimnün hastalıklar içerisinde en sık görülenlerinden biri olduğu için üveit ile yakın ilişki içerisindedir. Bu yüzden halk arasında “göz romatizması” olarak da anılmaktadır.
İnsan gözünde damar, sinir ve destek tabakası olmak üzere 3 farklı tabaka mevcuttur. Gözün ortasında bulunan ve beslenmesinden sorumlu olan damar tabakası uvea olarak adlandırılır. Uvea iris, koroid ve silyer cisim dokularından oluşmaktadır.
İris göze rengini verme, koroid gözü besleme, silyer cismin ise iris ve koroid ile direkt ilişkili olan lensin şeklinin korunmasından sorumlu olan tabakadır. Uveadaki iltihaplanma bahsi geçen bu üç tabakayı da etkileyebilir.
Üveit Çeşitleri Nelerdir?
Üveitin türü uveada iltihaplanmanın meydana geldiği yere göre sınıflandırılır:
-
Ön Üveit:
Anterior üveit de denilir. Uvea tabakasının ön kısmında bir iltihaplanma meydana gelmesidir. İris, uveanın ön kısmında bulunduğu için bu iltihaplanma genellikle irisi etkiler. İrisin iltihaplanmasına ‘iritis’ denilir. Tek gözde görülebileceği gibi her iki gözü de etkileyebilir. Toplumda en sık görülen üveit tipidir. Ön üveit çoğunlukla ek hastalığı olmayanlarda görülür.
-
Orta Üveit:
İntermediyer üveit olarak da bilinir. İris ve siliyer cismin olduğu bölüm etkilenir. Bu kısımdaki iltihaplanmaya iridosiklit denilir. Orta üveit çoğunlukla ek bir rahatsızlığı olmayanlarda görülebileceği gibi multipl skleroz (MS) hastalığı gibi otoimmün hastalığı olan kişilerde de görülebilir.
-
Arka Üveit:
Posterior üveit de denilen bu durumda uveanın arka kısmı iltihaplanır. Bu alanda koroid kısmı bulunur ve iltihaplanma koroidi etkiler. Koroidde yer alan damarlar retinayı beslediği için iltihaplanması retinada hasara neden olabilir. Arka üveit çoğunlukla diğer üveit türlerine göre daha ciddi sorunlara sebep olabilir. Arka üveit, enfeksiyon ve otoimmün hastalık gibi sağlık sorunlarından dolayı gelişebilir. Diğer üveit türlerine göre nadir oluşur.
-
Pan-Üveit:
Bu türde uveanın tüm bölgeleri etkilenir. Bu nedenle pan-üveitte, diğer üveit türlerinin tüm özellikleri bir arada oluşabilir. Pan-üveit yapan hastalıklara Behçet hastalığı örnek olarak verilebilir.
Üveitin Nedenleri Nelerdir?
Üveit hastalarının %30 ila 40’ında hastalığın nedeni tam olarak tespit edilemez. Üveitler virüsler, mantarlar ve parazitler gibi etkenlerle oluşabileceği gibi, vücuttaki bir hastalığın gözdeki belirtisi olarak da ortaya çıkabilir. Bu yüzden çeşitli tahlillerle hastalıkları araştırmak gerekir. Ayrıca kollajen doku ve otoimmün kaynaklı olarak tanımladığımız sistemik hastalıklar eşliğinde de üveit oluşabilmektedir. Bunlara örnek olarak behçet hastalığı, ankilozan spondilit ve romatoid artrit verilebilir.
Hangi Hastalıklar Üveit’e Neden Olabilir?
- Behçet Hastalığı
- Bağışıklık Sistemi Hastalıkları
- Ülseratif Kolit
- Crohn Hastalığı
- Ankilozan Spondilit
- Yetişkin ve Çocuklarda Romatizmal Hastalıklar
- Bakteri, virüs, parazit veya mantar gibi enfeksiyonların gözü tutması (tüberküloz, frengi, herpes, toxoplazmoz, vb.)
- Göz Travması
Üveit son derece karmaşık bir hastalıktır ve her hastada farklı bir seyir izleyebilir. Tedavisi de hastalığın seyri gibi kişiye özeldir. Uygulanacak tedavide ilacın dozunun, uvea konusunda uzman ve tecrübeli hekimler tarafından belirlenmesi şarttır.
Üveit Belirtileri Nelerdir?
Üveit belirtileri, iltihabın ortaya çıktığı bölgeye bağlı olarak farklılıklar gösterebilmektedir ve tek bir gözde ya da iki gözde eş zamanlı olarak veya zaman farklıyla da ortaya çıkabilmektedir.
Gözün ön bölgesinde oluşmuş ise gözde ağrı, ışıktan rahatsız olma ve göz önünde uçuşan cisimler gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca iltihap oluşumu yoğun olarak gözün içine akmışsa bulanık görme durumu ortaya çıkabilmektedir.
Bu belirtilere bazen göz bebeğindeki değişiklikler eşlik edebilmektedir. Çünkü iltihap nedeniyle iris lense veya kenarlara yapışabilmektedir. Bu duruma gözlerde kızarıklık da eşlik etmektedir.
İltihaplanma eğer orta bölgede çıktıysa gözde uçuşan cisimler ve bulanık görüş ortaya çıkabilmektedir.
Eğer üveit gözün arka yüzeyinde ortaya çıkmışsa dokularda oluşabilen ani hasarla birlikte bulanık görme ve görme kaybı problemi de ortaya çıkar. Bu tür üveit derinlemesine tetkikler sonucunda tespit edilebilmektedir.
Üveit hastalığının diğer belirtileri ise şunlardır:
- Gözde Kanlanma,
- Göz Kamaşması,
- Gözlerde Sulanma,
- Ani Işık Çakmaları,
- Göz Bebeğinde Yaşanan Küçülme,
- Gözün İris Tabakasında Damarlanma Ve Oluşan Ödem
- Baş Ağrısı,
- Heterokromi (iki gözün ayrı ayrı renklerde olması), gibi belirtilere de rastlanabilmektedir.
Kişilerde Üveite Neden Olan Risk Faktörleri Nelerdir?
Genetik Yatkınlık:
Kişiye önceki nesillerinden aktarılan genlerinde bu hastalığa karşı yatkınlık bulunması sonucunda kişilerde üveit görülme olasılığı artar.
Enfeksiyon:
Vücudun farklı bölümlerinde görülen bazı rahatsızlıklar da gözü de etkileyerek üveit hastalığına neden olur.
Kişinin Otoimmün veya Enflamatuar Hastalık Öyküsünün Bulunması:
Kişide Behçet hastalığı, ankilozan spondilit, sarkoidoz, psöriatik artrit, Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi hastalıkların görülmesi üveit riskini arttırır.
Kişinin Göz Travması Öyküsü Bulunması:
Gözde yaralanma gibi durumlar oluşması üveite neden olabilir hatta bazen gözdeki yaralanmanın iyileşmesi sonrasında da üveit gelişebilir.
Üveit Hastalığının Komplikasyonları Nelerdir?
Tedavi edilmezse, üveit aşağıdaki komplikasyonlara yol açabilir:
- Görme Kaybı,
- Göz İçi Basıncının Artması (Glokom),
- Optik Sinir Hasarı,
- Katarakt Kornea Bulanıklığı Veya Bant Keratopati,
- Makulada (Sarı Nokta) Sıvı Birikmesi (Ödem),Delik, Zar Oluşumu, Retina Yırtığı, Retina Dekolmanı gibi Retinal Komplikasyonlar.
Üveit Olduğundan Şüphe Edilen Hastada Hangi Testler Yapılır? Tanı Nasıl Konulur?
- Ayrıntılı göz ve sistemik hastalık öyküsünün alınması, ayrıntılı göz muayenesi.
- Floresein anjiografi, optik koherens tomografisi (OKT) gibi özel göz tetkikleri gerekebilir.
- Üveitin özelliklerine göre hekim göz sıvısından özel incelemeler (PCR),kan tetkikleri, görüntüleme tetkiki yaptırabilir veya başka uzmanlık alanlarından konsültasyon isteyebilir.
Üveit Nasıl Teşhis Edilir?
Ne şiddette olursa olsun, üveit acil bir hastalıktır. Geç kalındığında hastalık ilerler ve iltihap nedeniyle göz bebeğinde şekil bozuklukları, katarakt, göz tansiyonu yükselmesi gibi kalıcı yan etkiler bırakabilir. Belirtiler başlayınca yapılacak ilk iş üveit konusunda tecrübeli bir göz doktoruna muayene olmaktır. İlk muayene için geç kalınması görmenin kalıcı bir şekilde kaybına neden olabilmektedir.
Bazı üveit çeşitlerinin tipik görünümü vardır ve teşhis hemen konulabilir. Bu durumlarda bile, gözün arka bölümünün tutulması söz konusu ise görmenin ne derece tehdit edildiğinin anlaşılması ve tedavinin etkinliğinin izlenmesi için anjiyografi, ultrasonografi, ERG gibi ileri teknikler gerekli olabilir. Örneğin, ICG adı verilen (indosiyan yeşili) bir boyayla yapılan anjiyografiler şüpheli durumlarda hastalık hakkında doğrudan tanıya götürücü bilgiler verebilmektedir. Daha sonra romatologlar, göğüs hastalıkları, cilt hastalıkları ve nöroloji uzmanlarıyla ortak araştırmalar yapılabilir.
Behçet hastalığı ağızda ve cinsel bölgede tekrar eden “aft” şeklinde yaralar halinde görünen ve gözde üveit yapan bir hastalıktır. Ancak behçet hastalığı vücutta hemen bütün sistemleri tutabilen, eklem, büyük ve küçük damarlar, solunum, santral sinir sistemi ve sindirim sistemi organlarının tutulumuna neden olabilen müzmin iltihaplı bir hastalıktır. Hastalığın bulgu ve belirtileri tutulum gösteren organlarda alevlenmeler şeklinde görülür ve bazı belirtiler uzun süreli devam etse de kişiden kişiye değişen, lezyonların görülmediği ve kişinin şikayet etmediği dönemler de yaşanmaktadır.
Üveit Tedavisi Nasıl Yapılır?
- Öncelikli olarak üveit bir hastalığa bağlı olarak oluşmuşsa o hastalığın tedavi edilmesi gereklidir.
- Bu hastalığın görüldüğü kişilerde genelde güneşe karşı oluşabilecek hassasiyetten veya güneşin hastalığı olumsuz yönde etkilemesinden korunmak için güneş gözlüğü kullanılması önerilir.
- Bu hastalıkta hastanın aktivitesinde genellikle bir kısıtlanma gerekmez. Fakat hastanın tedavi için kullandığı bazı göz damlalarının göz bebeğini büyütmesi ve görmede büyük zorluklara yol açması nedeniyle dikkat gerektiren işlerden kaçınmakta fayda vardır.
- Kortizon tedavisi uygun görülen hastalarda tuzsuz diyet uygulaması yapılır.
- İlaç olarak göz damlaları, kortizonlu tabletler ve iğneler genellikle bu hastalığın tedavisinde kullanılan tedavi edicilerdir.
- Tedavi aşamasında da hastaların düzenli olarak izlenmesi gereklidir çünkü bazı önemli sayılabilecek bulgulara bu izleme sayesinde rastlanır. Bu önemli bulgular kişinin tedavisine yön verir. Bulgulara göre bazen kişide tamamen farklı bir tedavi yöntemi bile uygulanabilir.