Solunum Yolu Tıkanıklığı Nedir?
İlk olarak solunum yolu tıkanıklığı, hava yolunun solunumu gerçekleştirmede gerekli olan havanın geçişine engel oluşturacak şekilde belirli düzeyde tıkanıp, solunumu zorlaştırmasıdır. Tam tıkanma veya kısmi tıkanma şeklinde ikiye ayrılır. Solunum yolu tıkanıklığı, acil müdahale isteyen problemlerdendir.
Solunum Yolu Tıkanıklığı Nedenleri Nelerdir?
Günlük yaşamda herkesin yaşayabileceği solunum yolu tıkanıklığı neden olur da en çok merak edilenler arasındadır. 7’den 70’e herkesin yaşayabileceği bu rahatsızlıkta birçok etken bulunmaktadır.
Solunum yolunu tıkayan etkenler nelerdir diye bakıldığında:
- Yemek esnasında büyük lokma yutma,
- Alt ve üst damakta takma diş varlığı,
- Alkol seviyesi yüksekken yemek yemeye çalışmak,
- Ağızda yiyecek varken gülmek veya konuşmaya çalışmak,
- Bilye, bozuk para, boncuk gibi katı ve yabancı cisimler,
- Bilinci kapalı olan hastalarda dilin geriye kaçması şeklinde örneklendirilmektedir.
Solunum Yolu Tıkanıklığı Çeşitleri Nelerdir?
-
Kısmi Tıkanma:
Az da olsa, bir miktar hava geçişinin olduğu duruma kısmi tıkanma denir.
-
Tam Tıkanma:
Hava girişinin tamamen engellendiği duruma ise tam tıkanma denir.
Kısmi Tıkanma ve Tam Tıkanma Belirtileri Nelerdir?
Kısmi Tıkanma Belirtileri
- Öksürür
- Nefes alabilir.
- Konuşabilir.
- Bu durumda hastaya dokunulmaz, arkasında durulur, öksürmeye teşvik edilir, öncelikle bulunduğu pozisyonda bırakılır.
- Solunum ve öksürük zayıflıyorsa ya da kaybolursa ve morarma saptanırsa derhal girişimde bulunulmalıdır.
- Belirgin bir yabancı cisim, yerinden çıkmış veya gevşemiş takma dişleri varsa bunlar yerinden çıkarılır.
- Eğer yabancı cisim görülemiyorsa ve hastanın durumu kötüye gidiyorsa tam tıkanmada anlatılan uygulamalara başlanır.
Tam Tıkanma Belirtileri
- Nefes alamaz.
- Acı çeker, ellerini boynuna götürür
- Konuşamaz.
- Rengi morarmıştır.
Bu durumda Heimlich Manevrası (Karına Bası Uygulama) yapılır .
Heimlich Manevrası (Karına Bası Uygulama)
Heimlich manevrası, karna baskı uygulama yoluyla, herhangi bir sebepten boğazı veya nefes borusu tıkanmış kişinin hava yolunu açmaya yardımcı olan ilk yardım yöntemidir.
Boğaza yabancı cisim kaçtığında, cismin çıkarılması için uygulanan yöntemlerin başında Heimlich manevrası gelmektedir. Bireysel olarak uygulanan ve birkaç tekniği içeren bu yöntemde, temel bilgileri bilmek gerekir.
Bilinci Açık Kişilerde Heimlich Manevrası-1
- Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir.
- Hastanın yanında veya arkasında durulur.
- Bir elle göğsü desteklenerek öne eğilmesi sağlanır.
- Diğer elin topuğu ile hızla 5 kez sırtına (kürek kemikleri arasına) süpürür tarzda vurulur.
Bilinci Açık Kişilerde Heimlich Manevrası-2
- Tıkanıklığın açılıp açılmadığına bakılır, açıldıysa işlem durdurulur.
- Tıkanıklık açılmadıysa Heimlich Manevrası yapılır.
- Hastanın arkasından sarılarak gövdesi kavranır.
- Bir elin baş parmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır.
Bilinci Açık Kişilerde Heimlich Manevrası-3
- Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır.
- Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır.
- Tıkanıklık açılmadıysa tekrar sırtına vurulur.
- Bu işlemler 5’er kez olacak şekilde dönüşümlü olarak tekrarlanır.
Bilinci Açık Kişilerde Heimlich Manevrası-4
- Hastanın bilinci kapanırsa, sert zemin üzerine yatırılır.
- Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir.
- Tıbbi yardım istenir (112).
- Temel yaşam desteği uygulanır.
Bilinci Kapalı Kişilerde Heimlich Manevrası-1
- Hasta yere yatırılır, yan pozisyonda sırtına 5 kez vurulur.
- Tıkanma açılmadığı takdirde hasta düz bir zeminde başı yana çevrilir.
- Hastanın bacakları üzerine ata biner şekilde oturulur.
- Bir elin topuğunu göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirilir, diğer el üzerine konur.
Bilinci Kapalı Kişilerde Heimlich Manevrası-2
- Göbeğin üzerinden kürek kemiklerine doğru eğik bir baskı uygulanır.
- Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir.
- İşleme yabancı cisim çıkıncaya kadar devam edilir.
- Tıbbi yardım istenir (112).
- Bu harekete 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar ya da yardım gelinceye kadar devam edilir.
Bilinci Kapalı Kişilerde Heimlich Manevrası-3
Bu tür olgularda havayolu tıkanıklığından şüphelenildiğinde, ilkyardımcılar Temel Yaşam Desteği uygulamalarını yapacaklardır.
Kurtarıcı nefes verildikten sonra hava gitmiyorsa tıkanıklık olduğu düşünülür.
İlkyardımcı ağız içinde yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmelidir. Yabancı cisim görüyorsa çıkarmalıdır.
Bebeklerde Tam Tıkanıklık Olan Hava Yolunun Açılması
- Bebek ilkyardımcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır.
- Başparmak ve diğer parmakların yardımıyla bebeğin çenesi kavranarak boynundan tutulur. Ve yüzüstü pozisyonda öne doğru eğilir.
- Baş gergin ve gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur.
- 5 kez el bileğinin iç kısmı ile bebeğin sırtına kürek kemiklerinin arasına hafifçe vurulur.
- Diğer kolun üzerine başı elle kavranır. Ve sırtüstü çevrilir.
- Yabancı cismin çıkıp çıkmadığına bakılır.
- Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak sırtüstü şekilde tutulur.
- 5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin alt kısmından karnın üs kısmına baskı uygulanır,
- Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir.
- Tıbbi yardım istenir (112).