Retina Dekolmanı ve Retina Yırtılması Nedir?
Retina Dekolmanı
Retina dekolmanı, retinanın yapışık olduğu dokudan, kendisine oksijen ve besin taşıyan göz damarlarından, ayrıldığı ciddi bir durumdur. Eğer retina yırtılmaları fark edilmez ve tedavi edilmezse, vitreus sıvısı retinanın altında birikebilir ve retina dekolmanına yol açabilir. Retina dekolmanı oldukça hızlı ilerleyebilen ve görme kaybına sebep olabilen, ihmal edilmemesi gereken ciddi bir problemdir.
Retina Yırtılması
Gözün iç kısmını kaplayan, sinirlerden oluşan ince bir dokudur. Genç ve sağlıklı bir gözde retina vitreus sıvısıyla doğrudan temas halindedir. Bazı hastalıklar ve yaşlanmayla birlikte bu sıvısının yapısında bozulmalar meydana gelir. Bu bozulmalar retinanın vitreus sıvısından ayrılmasına sebep olur. Vitreus sıvısının retinaya fazla yapışık olduğu noktalarda daha güçlü çekinti meydana gelirse de retina yırtıkları oluşur.
Retina Dekolmanı Nedenleri ve Türleri Nelerdir?
Retina dekolmanı tüm kişilerde aynı şekilde görülmemektedir. Kişinin gündelik yaşantıda ciddi problemler yaşamasına neden olan bu rahatsızlığın türleri başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir;
-
Yırtıklı Retina Dekolmanı:
Çekintili ve seröz retina türlerine oranla oldukça sık bir şekilde görülen yırtıklı retina dekolmanı, görme işlevinde problemlerin yaşanması
Retina bir viterus jeli tarafından sarılmaktadır. Bu jelin sıvılaşması sonucunda viteusun arka bölgesinin ayrışması sonucunda bu problem meydana gelebilmektedir.
-
Çekintili Retina Dekolmanı:
Viterusta veya retinanın üst kısımlarında meydana gelebilen bu durum görüldüğü takdirde genel olarak yırtılma mevcut olmaz. Fakat çekintinin aşırı olduğu durumlarda yırtılmanın da mevcut olabilmesi mümkündür.
Retinada veya iç bölgede zarlar retinayı çektirdiği takdirde çekintili retina dekolmanı meydana gelir. Bu durumda yırtıktan ziyade retinada çekilme meydana gelir.
Çekintili retina dekolmanının görülme nedenleri arasında;
- Diyabetik retinopati
- Delici göz yaralarının oluşması
- Premature retinopati durumları yer almaktadır.
-
Eksudatif (Seröz) Retina Dekolmanı:
Retinada hasarın meydana gelmesiyle seröz retina dekolmanı meydana gelir. Seröz retina dekolmanı genellikle iltihap veya tümöral retina gibi durumlardan ötürü görülmektedir. Düz bir yüzeye sahip olan retinada yırtığın görülebilmesi mümkün değildir.
Seröz retina dekolmanının meydana gelme nedenleri başlıca şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Arka Sklerit
- Hipertansiyon
- Harada Hastalığı
- Gebelik
- Tümörler (Sıçrama Potansiyeli Bulunanlar)
Retina Dekolmanı ve Yırtılması Belirtileri Nelerdir?
Retina yırtığının ve retina dekolmanının belirtileri hızla gelişir ve sıklıkla bir anda ortaya çıkar. Bunun nedeni retina yırtılması ani gelişen, hızlı ilerleyebilen bir durumdur. Acil müdahale gerektirmektedirler. Müdahale edilmedikleri taktirde ayrılma ile sonuçlanarak kalıcı görme kaybına yol açabilmektedirler.
Retina dekolmanı ve yırtılması belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Gözde uçuşan cisimler görmek ve bu cisimlerin boyutunda gitgide yaşanan artışlar
- Periferik görmede gölgelenmeler yaşama
- Görüşte bulanıklaşma ve görme kaybı
- Görme alanında bir yönden bir yöne hareket eden siyahi bir perde görmek
- Ani ışık çakmaları
Gibi belirtiler meydana gelir. Bu gibi belirtilere rastlanılması durumunda erken müdahale tedavi için önem taşır.
Retina Yırtığı Riskinin Yüksek Olduğu Durumlar
-
Yüksek Miyop Olmak:
3 numara üzerinde miyop olmak retina yırtılması oluşma riskini 10 kat arttırmaktadır. Miyopinin derecesi arttıkça yırtık oluşma riski de artmaktadır.
-
Retinada İncelme (Dejenerasyon) Alanları Olması:
Normal popülasyonun %8’inde retinada incelme alanları bulunur. Bu incelme alanlarında daha sonra yırtık gelişebilmektedir.
-
Diğer Gözde Retina Yırtığı Olması:
Bir gözünde retina yırtığı olan hastaların %8’inde diğer gözde de retina yırtığı gelişmektedir.
-
Ailede Retina Yırtığı Öyküsü Olması:
Aile bireylerinde daha önce retina yırtığı olması riski arttıran faktörlerdendir.
-
Göze Alınan Şiddetli Travmalar:
Örneğin göze yumruk gelmesi, tenis topu vs gibi spor yaralanmaları veya gözün delinmesine neden olan kazalar retina yırtığı oluşma riskini arttırır.
-
Katarakt Ameliyatı Olmak:
Başarılı geçen bir katarakt ameliyatından sonra retina yırtığı oluşma riski çok az artmaktadır. Fakat problem yaşanan (arka kapsül yırtılması oluşan) katarakt ameliyatlarından sonra retina yırtığı oluşma riski 15 kat artmaktadır. Bu da katarakt ameliyatının deneyimli ellerde yapılmasının önemini göstermektedir.
Retina Dekolmanı ve Yırtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Hastanın gözbebekleri damlalar yardımıyla genişletilip biyomikroskop denilen bir cihaz yardımıyla retina muayenesi yapılır. Retinadaki delik, yırtık ve dekole alan bu şekilde belirlenmiş olur. Bazen göziçinde kanama da olabilir ve direk muayeneyi güçleştirebilir. Bu gibi durumlarda göz ultrasonu çekilmesi gerekebilir.
Retina Dekolmanı ve Yırtığının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Retina dekolmanı ve retina yırtılması tanısına sahip hastalara, rahatsızlığın ne durumda olduğuna göre, farklı tedavi seçenekleri uygulanabilmektedir. Bunların tümü farklı işlemler içeren cerrahi operasyonlardır. Retinada ayrılma yerine yalnızca yırtık bulunması halinde lazer yardımıyla dikme işlemi yapılmaktadır.
İlgili tedavi yöntemlerine ait detaylar aşağıdaki gibidir:
-
Argon Lazer:
Yırtıkların argon lazer ile dikildiği bir mikro cerrahi uygulamasıdır. Hastalar genelde ameliyatın ertesi günü taburcu edilmektedir.
-
Vitrektomi :
Vitrektomi ameliyatı, retina dekolmanı tedavisinde günümüzde en sık kullanılan yöntemidir. Ameliyatta göze çok küçük delikler açılarak göz içerisine girilir ve göz içini dolduran vitreus jeli dakikada 10.000 kadar kesi yapan cihazlar yardımıyla temizlenir. Çekintiler ve yırtıklar izlendiği için retinada gerekli tedaviler uygulanabilir.
Retina altındaki sıvı emilerek dekolman giderilir. Ameliyat sonunda göz içine gaz veya silikon verilir. Gerekli lazer tedavileri ameliyat esnasında göz içerisindeyken yapılabilir.
-
Skleral Çökertme Tekniği:
Bazen tek başına bazen de virektomiye ilave olarak uygulanmaktadır. Silikondan elde edilen şeritlerin konjonktiva altına yerleştirilmesidir. Şeritler ortalama 4 mm kalınlıkta olup, bu ameliyat dışarıdan yapılmaktadır.
-
Pnömatik Retinopeksi (Göz İçi Tamponad İşlemi):
Retina dekolmanın erken fark edilmesi durumunda göze gaz enjeksiyonu yapılması şeklinde uygulanmaktadır. İşlem sonrasında argon lazer yapılmaktadır.
Retina Dekolmanı Ameliyatından Sonra Neler Yapılmalıdır?
- Göz içine gaz veya silikon yağı uygulanması durumlarında hastanın cerrah tarafından belirtilen süre boyunca (1 günden 2 haftaya kadar değişebilir) yüzüstü pozisyonda yatması/ oturması gerekebilir.
- Aynı katarakt ameliyatı sonrasında olduğu gibi hasta, bir ay boyunca giderek azalacak şekilde damlalar kullanır.
- İlk bir hafta gözün mikrop kapmaması için özellikle önemli bir süredir. Çok kalabalık yerlerde, tozlu, kirli ortamlarda bulunmamak, gözü ellememek, ovuşturmamak, temiz tutmak çok önemlidir.
- Genellikle ameliyattan sonraki ilk bir hafta izin kullanmak ve dinlenmek idealdir. Bu süre hastalığın ciddiyetine bağlı değişebilir.
- Göz içinde hava/gaz bırakıldığında dağ gibi yüksek rakıma araçla yolculuk veya uçak yolculuğu yasaktır. Mutlaka cerraha danışılmalıdır.
- Yine ameliyattan sonraki ilk bir ay ağır spor, ağırlık kaldırma, sık eğilip kalkma gibi zorlayıcı işler, ıkınma, şiddetli öksürük gibi zorlayıcı eylemlerden kaçınmakta fayda vardır.
Retina Yırtığının Komplikasyonları Nelerdir?
Retina yırtığı, tedavi edilmediği zaman veya uygun yöntem uygulanmayıp başarısız olunduğu zaman ciddi komplikasyonlara yol açabilir. İyi tedavi edilmeyen yırtık nedeniyle retina tabakası tamamen ayrılabilir. Bu duruma retinal dekolmanı (ayrılması) adı verilir. Acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Retinanın yerine oturması sağlanamaz ise görme kaybı meydana gelebilir.
Retinanın merkezine yakın bölgede yani maküla bölgesinde bir yırtık veya delik meydana gelirse görme üzerinde ciddi etkilere yol açabilir ve kalıcı olarak merkezi görme kaybı gelişebilir. Bazen de retina yırtığı sonrasında kanama gelişebilir ve retinanın altına sızabilir. Sık görülmese bile enfeksiyon veya iltihap oluşumu meydana gelebilir. Gözde ağrı, kızarıklık ve görme değişiklikleri oluşabilir. Bazı vakalarda da göz içi basınç artışı gelişebilir.
Retina Yırtığı Hangi Komplikasyonlara Neden Olur?
Retina yırtığı beraberinde başka durumlara da neden olabilir. Tedavi edildiği zaman olumlu sonuçlar alınır. Ancak tedavisi gecikir, tedavi edilmez veya başarılı bir tedavi gerçekleşmez ise farklı göz hastalıkları ortaya çıkabilir.
-
Retina Dekolmanı:
Yırtığın tedavi edilmediği zaman retina tabakasının ayrılması durumuna denir.
-
Maküler Yırtık:
Retina merkezinde oluşan yırtıktır.
-
Subretinal Neovaskülarizasyon:
Retina yırtığı sonrası yeni kan damarlarının oluşması ve retinanın altına sıvı sızmasıdır.
-
Epiretinal Membran:
Yırtık sonrası gözün içinde, retina üzerine yapışan zarların oluşmasıdır.
-
Katarakt:
Gözün doğal lensinin bulanıklaşması durumudur.