Piriformis Sendromu Nedir?
Piriformis sendromu, piriformis kası siyatik sinire baskı yaparak omurilikten kalçaya ve bacaklara doğru inen sinir üzerinde basınç oluşturduğunda ortaya çıkan bir nöromüsküler bozukluktur. Bu durum, genellikle kalçada, bacaklarda, bel bölgesinde ve ayaklarda karıncalanma, ağrı ve uyuşma gibi semptomlara yol açar.
Piriformis kası, vücudun alt kısmından başlayarak omurgadan kalçaya uzanır ve uylukların üst tarafına doğru yayılır. Bu düz kas, vücudun her iki tarafına uzanan alt vücut hareketlerinde yardımcı olur.
Siyatik sinir, piriformis kasının altından geçerek omurilikten başlayıp kalça bölgesinden her iki bacağın arka tarafına doğru uzanır.
Bu sinir, vücudun en uzun ve en büyük sinirlerinden biridir.
Piriformis Sendromu Türleri Nelerdir?
Piriformis sendromu kendi içinde iki tür karşımıza çıkar.
Birincil Piriformis Sendromu:
Kişinin anatomik yapısı ile ilgilidir. Piriformis kası siyatik sinire uyumlu olmadığı durumlarda birincil sendrom görülür.
İkincil Piriformis Sendromu:
- Çevresel faktörler,
- Yaşam tarzı ve travmalar;
Piriformis kasının deformasyona uğramasına yol açabilir. Bu gibi durumlarda ikincil piriformis sendromu gelişebilir. Bu piriformis sendromu tanısı konulan çoğu kişi ikincil grupta yer alır.
Piriformis Sendromu Neden Olur?
- Piriformis ya da çevresindeki dokularda iltihaplanma
- Kas spazmları
- Kasta yara izi
- Uzun süre oturmak
- Yoğun egzersiz
- Koşmak, yürümek ya da diğer tekrarlayan aktiviteler çok fazla yapmak
- Merdiven tırmanma
- Ağır nesneleri kaldırma
- Araba kazası
- Sert düşme
- Kalçanın aniden bükülmesi
- Travmatik durumlar
- Kalça ya da çevresinde yapılan yanlış ameliyatlar
Piriformis sendromu, kasların güçlü olmadığında;
- Merdiven çıkma,
- Yürüme,
- Koşmamaktan,
- Fiziksel aktiviteden önce ısınmamaktan da kaynaklanabilir.
Bazı durumlarda anormal anatomi de priformis sendromuna neden olur.
Piriformis Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Örneğin;
- Oturmak,
- Yürümek,
- Merdiven çıkmak
- Dönmek gibi.
Belirtilerin şiddeti, piriformis kasının iltihaplanma derecesine ve spazm sıklığına bağlıdır.
Piriformis sendromunun yaygın belirtileri ve işaretleri şunları içerebilir:
Kalça Ağrısı:
Piriformis sendromu kalçanın derinliklerinde ağrıya neden olur.
Genellikle;
- Oturma,
- Yürüme,
- Koşma
- Bisiklete binme ,
gibi fiziksel aktivitelerden sonra ağrılar artar.
Bu ağrılar;
- Yanma,
- Zonklama ve acı şeklinde de ortaya çıkabilir.
Aynı zamanda uzun süre hareketsiz kalındığında (masa başı işte çalışmak gibi) ağrılar kötüleşebilir.
Kalçada ve Bacaklarda Uyuşma, Karıncalanma:
Etkilenen bölgede kalçada uyuşma, karıncalanma veya batma hissi oluşabilir. Bu belirtiler uzun süre oturduktan veya ayakta durduktan sonra kötüleşebilir.
Uzun Süre Oturmada Zorlanma:
Kalçadaki ağrı ve hassasiyet, uzun süreli oturmayı, özellikle sert veya düz olmayan yüzeylerde zorlaştırabilir.
Bacaklarda Güçsüzlük:
Rahatsızlıktan etkilenen bacak ağır ve sert hissedilebilir. O taraftaki bacağı kaldırmak veya piriformis kasına gerilim uygulayan belirli yönlerde hareket ettirmek zor olabilir.
Piriformis Sendromu Kimlerde Görülür?
Piriformis sendromu, belirli risk faktörlerine sahip bireylerde ortaya çıkabilen bir durumdur.
Bu risk faktörlerinden bazıları şu şekildedir:
Piriformis Sendromunun Tanısı Nasıl Konulur?
Piriformis sendromunun teşhisi kolay olmayabilir. Çünkü siyatik sinir sıkışması veya bel fıtığı gibi diğer rahatsızlıklarla karıştırılabilir.
Doktorunuz doğru teşhisi koyabilmek için kapsamlı bir fizik muayene yapar.
Tıbbi geçmişinizi inceler. Gerektiğinde ek testler ister.
Doğru teşhis için fizyoterapi ve rehabilitasyon uzmanları, ortopedi ve travmatoloji doktorlarına başvurulur.
Fizik Muayene:
Doktorunuz bel ve bacaklarınızdaki hareket açıklığını, kas gücünü ve refleksleri değerlendirir. Kas hassasiyeti ve iltihap belirtilerinin olup olmadığına bakar. Piriformis kası gücünün ve siyatik sinirin ne durumda olduğunu anlamak için fiziksel testler yapar.
Piriformis Sendromu Testi:
Bu piriformis sendromunu teşhis etmek için tek bir testin olmadığını belirtmek önemlidir. Fiziksel bir muayene sırasında, doktorlar piriformis kasının ve siyatik sinirin sağlığını incelemek için birkaç test yaparlar.
Bu testler, piriformis ve çevresindeki kasları gerginleştirerek siyatik sinir üzerindeki baskıyı artırarak hastanın ağrısını çoğaltmaya yardımcı olur.
Ve şunları içerir:
- Freiberg işaret testi,
- Pace işareti,
- Beatty testi.
Tıbbi Geçmişin Değerlendirilmesi:
Doktorunuz genel sağlık durumunuzu geçmişe yönelik olarak değerlendirir. Belirtilerinizin ne zamandır bulunduğunu, hangi durumlarda kötüleştiğini öğrenerek tanı için bilgi edinir.
Görüntüleme Yöntemleri:
Daha ileri bir değerlendirme için doktorunuz görüntüleme yöntemlerine başvurabilir. Bu yöntemler, kalça bölgesindeki kemik, eklem ve yumuşak dokuların ayrıntılı incelenmesi ve sorunun kaynağını bulmak için kullanılır.
Bunlar:
- Röntgen,
- Emar (MR)
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG),
- BT (Bilgisayarlı Tomografi),
- EMG (Elektromiyografi) ve
- Ultrason
Başvurulabilecek görüntüleme yöntemleridir.
Piriformis Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Piriformis sendromu teşhisinin ardından şu tedavi yöntemleri uygulanabilir:
- Birkaç gün kasları dinlendirme
- Piriformis kasını germek ya da güçlendirmek için ev egzersizleri
- Steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
- Priformis kasına yönelik masaj
- Kas gevşetici ilaçlar
- Uzmanı tarafından uygulanan fizik tedavi
- Steroid enjeksiyonları
- Botulinum toksin enjeksiyonları
Bu yöntemlerin başarısız ve yetersiz olduğu durumlarda piriformis sendromu ameliyatı önerilebilir. Bu durum cerrahi müdahale gerektirir.
Piriformis Sendromu Ameliyatı
Piriformis sendromunun cerrahi tedavisinde iki ayrı yöntem vardır;
- Açık Cerrahi Yöntem
- Kapalı Cerrahi Yöntem (Endoskopik Piriformis Gevşetme)
İster kapalı ister açık ameliyat olsun, piriformis ameliyatlarının başarı oranı oldukça yüksektir.
Piriformis Sendromu Nasıl Önlenir?
Düzenli Egzersiz:
Düzenli olarak kasları güçlendiren ve esnekliği artıran egzersizler yapmak, piriformis sendromu riskini azaltabilir. Özellikle kalça, bel ve uyluk kaslarını hedef alan egzersizler faydalı olabilir.
Isınma ve soğuma:
Egzersiz yapmadan önce kasları ısıtarak ve egzersiz sonrasında soğutarak kasları rahatlatabilir. Yaralanma riskini azaltabilirsiniz.
Doğru Vücut Mekaniği:
Günlük aktivitelerde ve spor yaparken doğru vücut mekaniği kullanmak, omurganızın ve kalçanızın sağlıklı bir şekilde desteklenmesine yardımcı olur.
Düzenli Mola Verme:
Uzun süreli oturmalardan veya aynı pozisyonda kalma durumlarından kaçınmak için düzenli aralıklarla mola vermek, piriformis kasının aşırı yüklenmesini engelleyebilir.
İyi Duruş ve Oturuş:
Doğru duruş ve oturuş pozisyonunu korumak, omurganın ve kasların doğru hizalamasına yardımcı olur.
Aşırı Egzersizden Kaçınma:
Egzersizleri aşırıya kaçmadan ve vücudu dinleyerek yapmak önemlidir.
Yorgun kaslar ve aşırı egzersiz, piriformis kasına baskı yapabilir.
Esneme Egzersizleri:
Esneme egzersizleri kasların esnekliğini artırır. Ve kas gerginliğini azaltarak piriformis sendromu riskini düşürür.
Doğru Ayakkabı Seçimi:
Uzun süreli ayakta kalmak zorunda kalıyorsanız, doğru destek sağlayan ve rahat ayakkabılar seçmek önemlidir.
Ağırlık Kontrolü:
Sağlıklı bir vücut ağırlığına sahip olmak, vücudunuzun dengeli bir şekilde çalışmasına ve kasların fazla yüklenmesini önlemeye yardımcı olur.
Stres Yönetimi:
Stres, kas gerginliğini artırabilir.
Piriformis sendromu riskini artırabilir.
Stresi yönetmek ve gevşeme tekniklerini kullanmak faydalı olabilir.
Piriformis Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Piriformis sendromu tedavi edilmezse, semptomlar genellikle kötüleşebilir.
Kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Tedavi edilmeyen piriformis sendromunun potansiyel sonuçları şunlar olabilir:
Kronik Ağrı ve Rahatsızlık:
Piriformis sendromu tedavi edilmezse, kalça, bacak, bel ve ayaklarda sürekli veya kronik ağrılar yaşanabilir. Bu durum günlük yaşamı etkileyerek kişinin iş yapma, spor yapma ve diğer aktiviteleri yerine getirmesini zorlaştırabilir.
Hareket Kısıtlılığı:
Piriformis kasında devam eden baskı ve inflamasyon, kasların sertleşmesine ve hareketlerin kısıtlanmasına yol açabilir.
Bu da kişinin hareket kabiliyetini azaltabilir.
Uyuşma ve Karıncalanma:
Piriformis sendromu tedavi edilmezse, siyatik sinire olan baskı nedeniyle bacaklarda, dizlerde ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma ve hissizlik yaşanabilir.
Yorgunluk ve Kas Zayıflığı:
Piriformis sendromu, kas yorgunluğuna ve zayıflığına neden olabilir.
Bu durum kişinin günlük aktivitelerini yaparken daha çabuk yorulmasına ve zorlanmasına yol açabilir.
İşlevsellik Kaybı:
Tedavi edilmeyen piriformis sendromu, günlük işlerin ve aktivitelerin yerine getirilmesini zorlaştırabilir. Ve kişinin işlevselliğini etkileyebilir.
Depresyon ve Anksiyete:
