Ön Çapraz Bağ Nedir?
Hareket sistemimizdeki en önemli eklemlerden biri diz eklemidir. Üç tane kemiğin bir araya gelmesiyle oluşan diz eklemi bir taraftan ayakta durmamıza, yürümemize, oturup kalkmamıza imkan verirken diğer taraftan en sert sportif hareketlerin yapılmasına olanak sağlar.
Ön Çapraz Bağ diz ekleminin içinde ve ortasında yer alan ve birbirini çaprazlayan iki bağdan biridir. Ön çapraz bağ kaval kemiğinin uyluk kemiğine göre öne doğru kaymasını sınırlandırarak ve dizin dönme hareketlerini kısıtlayarak dizin sağlamlığında önemli rol oynar ve eklemdeki streslerin azaltılmasını sağlar.
Diz ekleminin en zor koşullara cevap verebilmesi ve ihtiyacı karşılayabilmesi için eklemi oluşturan kemikler dört tane sağlam bağ vasıtasıyla birbirine bağlanmış olup bu bağların ikisi iç ve dış yan taraflarda, biri önde diğeri de arkadadır.
Çapraz Bağ Kopması
En sık görülen diz yaralanmalarından biri ön çapraz bağın burkulma ya da yırtılmasıdır. sıklıkla ayak yerde sabitken vücudun diz merkez olacak şekilde dönmesi sonucunda ya da dize yandan direkt olarak gelen darbeler sonucunda yaralanabilir. Futbol ve basketbol gibi yüksek performanslı sporlara katılan sporcuların ön çapraz bağlarına zarar verme olasılıkları daha yüksektir. Eğer direkt darbe sonucu bir yaralanma söz konusu ise sıklıkla beraberinde menüsküs, kıkırdak ve diğer dokularda hasar da söz konusudur.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarının Belirtileri Nelerdir?
- Ön çapraz bağ yaralanması sırasında dizde ani bir kopma hissi ile birlikte şiddetli bir ağrı ortaya çıkar.
- Hareket ederken dizde kopma hissi oluşur ve dizden kopma sesi gelir.
- Ön çapraz bağ ‘ı kopan birinde yaralanmayı takiben hemen birkaç saat içinde dizde şişlik ortaya çıkar.
- Şişmenin nedeni kopan bağdan diz içine olan kanamadır.
- Ödem nedeniyle dizin hareket kabiliyeti düşer ve hareket ettirme zorluğu yaşanır.
- Sporcu genellikle spora devam edemez ve müsabakayı bırakmak zorunda kalır.
- Ağrı ve şişliğe bağlı olarak dizde hareket kısıtlılığı meydana gelir ve topallama ortaya çıkar.
- Bazı durumlarda ise dizin yerinden hareket ettiği hissi oluşabilir.
Tedavisi Nasıldır?
Öncelikle bu durumda ilk olarak yapılması gereken şey hareket etmeyi kesmektir. Hasta ayağıyla yere basmadan sedye ya da kucakta taşınarak hastaneye götürülmelidir. Ön çapraz bağ yaralanmalarında ağrıyı azaltmak için hastaya soğuk kompresi veya elastik bandaj uygulanabilir.
Ön çapraz bağ yaralanmalarında genellikle herhangi bir tedaviye gerek kalmaksızın; bacakta oluşan şişlik, ağrı ya da kızarıklık yaklaşık 1 hafta içinde kesilebilir. Ardından normal bir şekilde yere basılarak yürünebilir ama ameliyat gerektiren durumlarda olabilir.
ÖÇB ameliyatlarında kullanılan farklı teknikler vardır. Her cerrah farklı hastalarda farklı yöntemler kullanabilir. Günümüzde ÖÇB’ın yeniden yapılandırıldığı ve eski bağın kullanılmadığı yöntemler tercih edilmektedir. ÖÇB yerine kullanılacak doku tercihen hastanın kendisinden alınır. Alınan bu dokuların açılacak tüneller içerisinde sabitlenmesi için de farklı yöntemler vardır.