Mitral Kapak Nedir ? Ve Hastalıkları Nelerdir ?
Mitral kapak kalbin sol kulakçığı ile sol karıncığı arasında bulunup kan akımına tek yönlü olarak izin veren bir kapaktır. Bu kapak iki yapraklı olup yaprakları paraşüt ipleri gibi iplikçiklerle karıncık adalesine tutunur.
Bu kapak temel olarak 4 yapının birleşmesi ile oluşur:
- Kapak yaprakçıklıkları (leaflet)
- Kapak halkası (annulus)
- Papiller kaslar (kapağın hareketini sağlayan kaslar)
- Chordea tendinae (kasları yaprakçıklara bağlayan iplikçikler)
Mitral Kapak Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?
Kalp gevşediğinde mitral kapak açılır ve sol kulakçıktaki akciğerlerden gelen temiz kan mitral kapaktan geçerek sol karıncığa dolar. Sol karıncık bu kanı aorta aracılığıyla vücuda pompalamak için kasıldığında mitral kapak kapanarak bu kanın sol kulakçığa geri dönmesine engel olur ve bütün kan vücuda pompalanır.
Mitral Kapak Hastalıkları Nelerdir?
-
Mitral Darlığı Nedir ?
Bu kapak sol atrium ile sol ventrikül arasında bulunur. Ve 2 yaprakçıktan oluşur (biküspit). Akciğerlerde oksijen ile dolan kan, pulmoner venler ile sol atriuma gelir ve buradan mitral kapaktan geçerek sol ventriküle boşalır. Ardından sol ventrikül kasılarak içindeki kanı vücuda dağıtmak üzere aort damarına atar.
Bu esnada mitral kapak kanın tekrar sol atriuma gitmesini önlemek için kapanır ve aort kapağı açılır. Normalde mitral kapak alanı 4-6 cm2‘dir. Kapakta darlık oluşursa (aşağıda belirtilen bazı durumlarda) kapak alanı daralır ve kanın sol atriumdan, sol ventriküle boşalmasını güçleştirir.
Mitral Darlık Hastalığın Nedenleri Nelerdir ?
Mitral darlığı (MD) hemen daima romatizmal kalp hastalığı sonucu olur. Bu hastalık kapakların yapısını bozar. Ve kapak uçlarında şekil bozukluğu, sertleşme, kireçlenme (kalsifikasyon) ve yapışıklıklar oluşarak kapakların tam açılamamasına neden olur. Çok nadiren doğumsal (konjenital) olabilir.
Mitral Darlık Hastalığın Belirtileri Nelerdir?
- Nefes Darlığı,
- Kalp Çarpıntısı,
- Ritim Bozukluğu,
- Göğüs Ağrısı,
- Bayılma,
- Bacaklarda Şişme,
- Kan Kusma ve Yatamama
Kalp kapak hastalığının belirtileri olabilir.
Bu semptomların birçoğu genellikle aynı anda ortaya çıkar. Kalp kapakçığı hastalığının semptomlarının belirlenmesi, cerrahi karar verme aşamasında önemlidir.
Mitral Darlık Hastalığın Tedavisi Nelerdir?
Göz kapağı yüzeyi 2,5 cm2’nin altına düşmediği sürece şikayet edilecek bir durum yok. Bu aşamada sadece koruyucu antibiyotik verilir. Kapak alanı daraldığında oluşan nefes darlığını hafifletmek veya azaltmak için sodyum kısıtlaması ve diüretikler kullanılır. Yüzey 1,5 cm2’den küçük olduğunda ilaç müdahalesi gerekir.
Bu amaçla iki yöntem uygulanmaktadır:
-
Mitral Balon Valvüloplasti (MBV):
Önce hastanın bu yaklaşım için uygunluğunu değerlendirin. Bu, kapağın fiziksel özellikleri uygunsa ve sol atriyumda pıhtı yoksa yapılabilir. Bu yöntemde ameliyatsız olarak kasık damarına ulaşılarak kapağın genişletilmesi için özel bir balon kullanılır. Bunun için hastanın birkaç gün hastanede kalması yeterlidir.
-
Cerrahi:
Kapak MBV için uygun değilse ameliyat gerekir. Bu yöntemde kapak çok deforme değilse yapışıklıkları açılır ve genişletilir. Ancak yapısı çok bozulursa değiştirilir ve yapay kapak (protez) yerleştirilir.
-
Mitral Kapak Yetmezliği Nedir?
Mitral kapak yetmezliği, kalbin sol tarafındaki odacıkları arasındaki mitral kapağın tamamen kapanmadığı ve kanın kapaktan geriye doğru aktığı bir kalp kapakçığı hastalığıdır.
Bu durumda kan ilerlemesi gereken yönde ilerleyemez ve sızıntı meydana gelir. Sızıntının şiddeti hastalığın ilerleyişi ve ciddiyeti hakkında bilgi verir. Eğer sızıntının şiddeti fazlaysa kalbe ve vücuda yeterli kan gidemez. Bu durum kişinin yorgun hissetmesine ve nefes darlığı yaşamasına neden olur.
Mitral kapak yetmezliği, kalbin yapısı ve kanın akış yönündeki problemden kaynaklanır. Oksijenden zengin kanın kalp tarafından vücuda pompalanması için kanın sol kulakçıktan sol karıncığa geçmesi gerekir. Bu iki oda arasındaki geçişi sağlayan dokuya mitral kapak veya mitral kapakçık adı verilir. Mitral kapak yetmezliği de bu kapakçıktaki sorundan kaynaklanır.
Mitral Kapak Yetmezliğinin Nedenleri Nelerdir ?
-
Romatizmal Kalp Hastalığı:
Romatizmal kalp hastalığının tek başına MY oluşturması nadirdir. Daha çok mitral darlığı da çeşitli derecelerde beraber bulunur.
-
Mitral Valv Prolapsusu:
Özellikle gelişmiş ülkelerde sık nedenlerden biridir.
-
Sol Ventrikülü Genişleten Durumlar:
Mitral kapak kenarları sol ventrikül ve sol atrium arasındadır. Sol ventrikülün büyümesi kapağın çevresini de genişletir.
Böylece kapak dokusunda bir problem olmamasına rağmen kapağın bağlı bulunduğu çember genişlediği için kapaklar kapandığı zaman uç uca gelemez ve MY oluşur. Sol kalp yetmezliği yapan her neden, bundan dolayı MY’ne de neden olabilir: hipertansiyon, kalp krizi, kalp damar hastalığı, aort yetmezliği, aort darlığı, kardiyomiyopati vs.
-
Doğumsal (Konjenital):
Doğumsal olarak mitral kapakta veya bağlı olduğu yapılarda yapısal bozukluk veya eksiklik olabilir.
-
Kapak Yırtılması Veya Kapağı Tutan İplerin (Korda) Kopması:
Göğüse gelen künt darbeler, kalp krizi, endokardit.
-
Mitral Kapağın Bağlı Olduğu Yerin Kireçlenmesi (Mitral Anulus Kalsifikasyonu):
Yaşlılarda sık görülür ve görülme sıklığı yaşla artar. Ancak ciddi MY oluşturması nadirdir.
Mitral Kapak Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
Mitral kapak yetmezliği bazen yıllarca hiçbir belirti vermeden seyrini sürdürebilir. Genellikle yavaş ilerlerler. Nadir de olsa akut mitral kapak yetersizliği görülebilir. Bir anda ortaya çıkıp ani semptomlara sebep olabilir. Mitral kapak yetmezliğinin sık görülen semptomu hastada yorgunluk yaratmasıdır.
Diğer semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
- Kalp çarpıntısı. Özellikle sol tarafa yattığınız zaman belirginleşen bir kalp çarpıntısı mitral kapak yetmezliği habercisi olabilir.
- Aritmi (Kalp atışının düzensiz olması)
- Kalpte üfürüm
- Uzanır pozisyonda daha da artış gösterebilen nefes darlığı
- Hızlı nefes alma
- Öksürük
- Özellikle el ve ayak bileklerinde şişkinlik ile kendini gösteren ödem
- Göğüs ağrısı
Kalp Kapakçığı Yetmezliği Tanısı Nasıl Konur?
Mitral kapak yetmezliğinin meydana gelmesinin temel nedeni mitral kapağın zarar görmüş olmasıdır. Bu durum aşağıdaki birçok sebepten meydana gelmiş olabilir.
-
Doğuştan Meydana Gelen Kalp Kusurları:
Doğumsal kalp hastalıkları kalbin genel yapısıyla ilgili olabileceği gibi bazen de kalp kapakçıklarıyla ilgili olabilir.
-
Kalp Krizi:
Kalp krizinin şiddeti kalbin kaslarına zarar verebilir. Zarar gören kaslar mitral kapağın çevresinde ise mitral kapak yetersizliği görülebilir.
-
Mitral Kapak Prolapsusu:
Mitral kapak sarkması veya çökmesi olarak da geçer. Bu kapağın işlevinde bir zorlanma söz konusudur ve bu durum mitral kapak yetersizliğine neden olabilir.
-
Romatizmal Ateş:
Bir tür bakterinin neden olduğu boğaz enfeksiyonun sonucu olarak ortaya çıkar. Kalp romatizması olarak da bilinir. Romatizmal ateş kalp kapakçıklarına da zarar verebilir. Bu durum yaşamın erken dönemlerinde veya daha ileriki dönemlerde ortaya çıkabilir.
-
Kardiyomiyopati:
Kalp kasının kalınlaşması sorunudur. Kalp kanı pompalamakta zorlanır. Ve kapakçıklar bundan zarar görebilir.
- Kalp zarı (endokardit) enfeksiyonları
- Kalpte bulunan hasarlı dokular
- Göğüs bölgesine uygulanan radyoterapi uygulamaları
Mitral Kapak Yetmezliği Tedavisi
Mitral kapak yetmezliği tedavisinde mitral kapak yetmezliğinin hangi derecede olduğu büyük önem taşımaktadır. Orta derecede ve hafif derecedeki mitral kapak yetmezliklerinde sol ventrikülün üstlenmiş olduğu yükü hafifletmek için ilaç tedavisi verilmektedir. Aynı zamanda idrar söktürücü ilaçlar verilerek tuz kısıtlaması önerilir.
Mitral kapak yetmezliği ileri derecelerde ise hastanın belirtileri de dikkate alınarak ilaç tedavisinin yanı sıra cerrahi olarak işlem yapılabilmektedir. Cerrahi olarak kalp kapağının tamir edilmesi ya da kalp kapağının değiştirmesi işlemleri yapılır. Eğer hastada cerrahi riski yüksek ise o zaman kalp yetmezliğine azaltıcı işlemler yapılmaktadır. Bununla birlikte, hastada pıhtı gelişmesini engellemek için kan sulandırıcı ilaçlar verilir.
Teknolojinin sürekli olarak gelişmesi ile kapalı ameliyatlar yapılmaktadır. Mitral kapak yetmezliği hastalığının tedavisinde minimal invaziv cerrahi yöntem, kullanılmaktadır. Göğüs alt ucu göğüs yan duvarı ya da koltuk altından yapılan bir ameliyat ile kalp kapağının değişimi ya da kalp kapağının tamiri yapılmaktadır. Yani teknolojinin sürekli olarak gelişmesi ile birlikte kalp ameliyatları da kapalı şekilde yapılmakta ve oldukça başarılı sonuçlara ulaşılmaktadır.
Mitral Kapak Yetmezliğinde Hakkında Bunlara Dikkat Edin!
Kalp hastalıklarının meydana gelmemesi ve mitral yetmezlik gibi sorunların semptomlarının hafifletilmesi, ilerleyişinin önlenmesi için bazı yaşam tarzı değişiklikleri anahtar role sahiptir.
Sağlıklı Bir Diyet:
- Kalp hastalıklarından korunmak için kalp ve damar sistemine iyi gelecek sağlıklı ve dengeli bir diyet modeli tercih etmelisiniz.
- Sizin için en doğru beslenme planı ve kilo kontrolünün ancak alanında uzman bir diyetisyen tarafından sağlanabileceğini unutmayın.
- Fast-foodlar, rafine şekerler, trans yağlar ve paketli besinlerden uzak durun. Bunun yerine zeytinyağı veya balık yağı gibi sağlıklı yağları, tam tahıl ürünlerini, sebze ve meyveleri, çiğ kuruyemişleri sofranıza dahil edin.
Egzersiz:
- Yürüyüşü ve bir sağlık uzmanına danışarak size uygun olan bir sporu hayatınıza dahil edin.
- Alkol, sigara ve zararlı alışkanlıklardan uzak durun. Stressiz bir hayatı seçin.
- Düzenli sağlık kontrolü yaptırmayı unutmayın.
Eğer bir kalp rahatsızlığı probleminiz varsa veya mitral kapak yetmezliğinden şüpheleniyorsanız kalp ve damar hastalıkları bölümünden randevu almayı, uzman bir kardiyolog tarafından muayene olmayı ihmal etmeyin.
