Mide Kanseri Nedir?
Mide kanseri, bu organ içerisinde kontrolsüz hücre bölünmesi sonucu gelişen kötü huylu tümöral oluşumları tanımlayan rahatsızlıktır. Kastan oluşan bir kese şeklindeki mide organı, karın bölgesinin orta üst kısmında, kaburgaların hemen altında yer alır. Beslenme ile alınan gıdaları içerisinde bir süreliğine muhafaza eden mide, aynı zamanda çeşitli besinlerin parçalanmasını ve sindirimini de gerçekleştirir. Gastrik kanser olarak da bilinir. Mide kanseri, bu organın herhangi bir bölgesinde gelişebilir. En sık olarak tespit edildiği yer ise midenin ana bölümü olan gövde kısmıdır.
Mide kanseri tespit edildikten sonra tedavi planlamasında öncelikle kanserin midenin hangi kısmında yer aldığı göz önünde bulundurulur. Genellikle cerrahi tedavi ile kanser dokusunun çıkarılmasını hedefleyen tedavi girişimlerine, bazı durumlarda diğer çeşitli tedavi uygulamaları da eklenebilir.
Mide Kanserinin Nedenleri Nelerdir?
Midede hücrelerin kontrolsüz büyümesini ve çoğalmasını tetikleyip kansere yol açan mekanizma tam olarak bilinmemektedir.
Ancak mide kanseri riskini arttıran bazı faktörler olduğu saptanmıştır.
Bunlardan biri yaygın bir asemptomatik enfeksiyona ve midede ülserlere sebep olabilen H.pylori bakterisidir.
Midenin inflamasyonu olarak tanımlanan gastrit, uzun süren bir anemi tipi olan pernisiyöz anemi ve mide yüzeyinden çıkıntılı yapılar olan polipler bu riski arttırmaktadır.
Mide kanseri riskini artıran diğer faktörler aşağıda verilmiştir:
- Sigara içmek
- Fazla kilolu veya obez olmak
- Tütsülenmiş ve tuzlu besinleri tüketmek
- Fazla turşu tüketmek
- Düzenli olarak alkol içmek
- Ülser dolayısıyla mide operasyonu geçirmek
- A kan grubu
- Epstein-Barr virüs enfeksiyonu
- Bazı genler
- Kömür, metal, kereste veya kauçuk endüstrisinde çalışmak
- Asbest maruziyeti
- Ailede mide kanseri olan biri olması
Familyal Adenomatöz Polipozis (FAP), Herediter Nonpolipozis Kolorektal Kanser (HNPCC)-Lynch Sendromu veya Peutz-Jeghers Sendromu’na sahip olmak.
Mide kanseri, midedeki hücrelerin genetik materyal olan DNA’sını değişiklikler olmasıyla başlar.
Bu değişiklikler sağlıklı hücreler ölürken kanser hücrelerinin çok hızlı bir şekilde bölünmesini ve yaşamasını sağlar. Zamanla kanser hücreleri birleşerek sağlıklı dokuyu yıkar. Böylelikle vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Mide Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Mide kanserinin en belirgin semptomu kilo vermektir. Kişi, 6 aylık bir süre içerisinde vücut kütlesinin yaklaşık %10’unu ya da daha fazlasını yitirir.
Mide kanserinin en erken semptomları genellikle aşağıdaki gibidir:
- Hazımsızlık
- Yemek yemenin ardından şişkinlik hissi
- Göğüste yanma
- Bulantı (hafif düzeyde)
- İştahsızlık
Yukarıdaki belirtiler tek başına kişide kesin olarak mide kanseri olduğu anlamına gelmez.
Durum genellikle şikayetlerin birden fazla olması ile değerlendirilir. Şikayetlerin fazla olması durumunda bir doktora muayene olmak durumu erken dönemdeyken kontrol almayı sağlayacaktır.
Mide kanserinin ilerleyen dönemdeki belirtileri ise daha farklı ve ciddidir.
Bu dönemde aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Midede ağrı hissi
- Kanlı dışkı
- Kusma
- Kilo kaybı (herhangi bir sebep olmaksızın)
- Yutma zorluğu
- Sarımsı göz akı ve cilt rengi
- Midenin şişmesi
- Kabızlık
- İshal
- Halsizlik hissi
- Göğüs ağrısı
Bu belirtiler zaman kaybetmeden bir doktora muayene olmanız gerektiğini işaret eder.
Mide Kanserinin Çeşitleri Nelerdir?
Mide kanseri temel olarak tümörün görüldüğü yerlere göre çeşitlere ayrılır.
Bunlardan başlıcaları:
-
Adenokarsinom:
En sık rastlanan mide kanseri türüdür. Ve vakaların yüzde 90’ını oluşturur. Bu kanser türünde kanser, mide astar bezi hücrelerinde bulunur.
-
Skuamöz Hücreli Karsinom:
Adenokarsinom ile benzerlik gösterir. Ancak kanser mide astar bezi içerisinde bulunan cilt hücrelerinde oluşur.
-
Mide Lenfoması:
MALT Lenfoma olarak bilinir. Çok nadir görülen mide lenfoması, genellikle vücudun diğer bölümlerinde ortaya çıksa da mide duvarı içinde de meydana gelebilir.
-
Gastrointestinal Stromal Tümör:
Kanser, genellikle midede ortaya çıksa da sindirim sistemi organlarını destekleyen bağ dokusu hücrelerinde de görülebilir.
-
Karsinoid Tümör:
Bu tümörler midenin hormon üreten hücrelerinde başlar. Bu tümörlerin çoğu diğer organlara yayılmaz.
-
Nöroendokrin Tümörler (NETs):
Nöroendokrin tümörler (NETs) iyi huylu ya da kötü huylu (kanser) olabilir. Nadir olarak görülen bu kanser tipi genellikle sindirim sisteminde hormon üreten dokularda büyürler.
Mide Kanseri Evreleri Nelerdir?
Diğer kanser tedavilerinde olduğu gibi, mide kanserinin uygun tedavisi için kanser evrelemesi yapılır. Mide kanserinin evrelemesi TNM tekniğiyle yapılmaktadır.
TNM tekniği, İngilizce bir kısaltmadan meydana gelmektedir.
Açılımı şu şekildedir:
-
T- Tümör (Tumor):
Tümörün boyutu ve yerini ifade eder.
-
N- Lenf Nodülü (Node):
Kanserli hücrelerin lenf düğümlerine ve lenf sistemine yayılımını ifade eder.
-
M- Uzak Metastaz (Metastasis):
Kanserli hücrelerin uzak organ ve dokulara yayılımını ifade eder.
-
Evre 0:
Bu evrede, midede tümörlü hücreler bulunmaya başlamıştır. Kanserli hücreler mide yüzeyiyle yani epitelyumla sınırlıdır. Bu evre mide kanserinin tanı ve tedavisinde erken evre olarak değerlendirilir.
-
Evre 1:
Bu evrede tümörlü hücreler midenin kas dokusuna ve yakın lenflere yayılma gösterebilir.
-
Evre 1a:
Bu evrede kanserli hücreler çoğalmaya devam etmiş. Ancak midenin kas dokusuna ya da lenf bezlerine henüz yayılmamıştır.
-
Evre 1b:
Mide kanserinin bu evresinde midenin kas duvarına kanser yayılmaya başlamıştır. Tümör yakındaki lenf bezlerine yayılabilir ancak kanserin metastazı halen yakın organlarla sınırlıdır.
-
Evre 2:
Tümör midede yayılmaya devam ederken, mide duvar kasına ve yakındaki lenf bezlerine sıçrama yapmıştır. Bu evrede kanserli hücreler; mide ve lenf bezleriyle sınırlıdır.
-
Evre 3:
Tümörlü dokular; mideye ek olarak mideye yakın organlara ve bölgesel lenf bezlerine yayılmıştır.
-
Evre 4:
Tümörlü dokular; midenin tamamına, uzak organlara ve lenf bezlerine yayılmıştır. Hastalığın ileri aşamasıdır.
Mide Kanseri Tanısı Nasıldır?
Yukarıda saydığımız belirtiler ile hekime giden hastadan hekim önce hikaye alır. Belirtiler, süreleri, yaşam şekli ve alışkanlıklar sorulur.
Daha sonra tanıya yönelik olarak aşağıdaki testler yapılır:
-
Endoskopi:
En sık yapılan uygulamadır. Endoskopi esnasında lezyondan biyopsi alınır. Ve patolojik incelemeye gönderilir.
-
Baryumlu Mide Grafisi:
Eskiden daha sık kullanılırdı. Ancak şu anda daha nadir ihtiyaç duyuluyor.
-
Bilgisayarlı Tomografi:
Kanserin yeri, büyüklüğü ve varsa yakın organ metastazları saptanır.
-
Laparoskopi:
Laparoskopi genel anestezi altında mideye kamera ile bakmaktır. Kanserin yayılıp yayılmadığına bakılır.
-
Endoskopik Ultrason:
Hekim bu yöntemle midenin üst bölgesini ve yemek borusunu değerlendirir. Lezyon hakkında fikir verir.
-
Göğüs Röntgeni:
Akciğer tutulumu olup olmadığı hakkında fikir verir.
-
MR:
Kanser evrelemesinde kullanılır.
-
PET:
Aktif kanser hücrelerinin yerini saptar.
-
Böbrek Ultrasonu:
Böbreğe kanser sıçrayıp sıçramadığı hakkında fikir verir.
-
CEA:
Kanser antijenleri kanda bakılır.
Mide Kanseri Tedavisi Nasıldır?
Mide kanseri tedavisi, hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir.
Bu mide kanseri tedavisi genellikle bir veya birden fazla yöntemi içerir.
Mide kanseri tedavisi için yaygın olarak kullanılan yöntemler şunlardır:
-
Cerrahi Tedavi Yöntemleri (Mide Kanseri Ameliyatı)
-
Endoskopik Tedaviler (Mide Astarından Erken Evre Tümörlerin Çıkarılması):
Midenin iç astarıyla sınırlı çok küçük kanserler, bir endoskoptan özel aletler geçirilerek çıkarılabilir. Midenin iç astarından kanseri çıkarmaya yönelik prosedürler arasında endoskopik mukozal rezeksiyon ve endoskopik submukozal rezeksiyon yer alır.
-
Parsiyel veya Subtotal Gastrektomi(Midenin Bir Kısmının Çıkarılması):
Parsiyel gastrektomi operasyonu midede lokalize olan kanserli alanın midenin tamamı alınmayarak, kanserli alan ile etrafındaki bir miktar sağlıklı dokunun birlikte çıkarılması işlemidir. Kanserli hücrelerin etrafındaki bir miktar sağlıklı dokunun da birlikte çıkarılabilmesi özellikle hücre boyutunda kanserin tamamen mideden uzaklaştırılması konusunda oldukça önemlidir.
-
Total Gastrektomi (Tüm Midenin Alınması):
Total gastrektomi, midenin tamamının ve çevresindeki bazı dokuların çıkarılmasını içerir.
Yemek borusu daha sonra yiyeceklerin sindirim sisteminizden geçmesine izin vermek için doğrudan ince bağırsağa bağlanır.
Total gastrektomi genellikle midenin gövdesini etkileyen ve gastroözofageal bileşkede bulunan mide kanserlerinde kullanılır.
-
Kemoterapi:
Kemoterapi kanserin durumuna göre ameliyattan önce veya sonra başlanabilir.
-
Neoadjuvan Tedavi:
Ameliyattan önce kemoterapiye Neoadjuvan tedavi denir.
Tümörü küçültmek için uygulanır. Ameliyattan sonra kemoterapi tekrarlanır.
-
Adjuvan Tedavi:
Ameliyattan sonra kemoterapi vermeye Adjuvan tedavi denir.
Amaç geride kalmış tüm kanser hücrelerini öldürmektir.
Beraberinde radyoterapi verilebilir.
Özellikle ameliyatla tamamen çıkarılamayan kanserlerde tercih edilir.
Kemoterapi metastaz yapmış mide kanserinde ana tedavi olarak planlanabilir.
Kemoterapiden sonra hastalarda;
- Mide bulantısı ve kusma,
- İştah kaybı,
- Saç dökülmesi,
- İshal,
- Daha sık enfeksiyon,
- Trombosit düşüklüğünden dolayı çabuk deri morlukları,
- Yorgunluk ve nefes darlığı görülebilir.
Kanser ilaçları ayrıca nöropati, kalp hasarı, el-ayak sendromu yapabilir.
-
Radyasyon Tedavisi:
Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için X-ışınları ve protonlar gibi yüksek güçlü enerji ışınları kullanır.
Enerji ışınları, siz masada yatarken etrafınızda hareket eden bir makineden gelir.
Mide kanserinde, kanserli dokuyu ameliyatla daha kolay alınabilecek bir boyuta küçültmek amacıyla ameliyattan önce radyasyon tedavisi kullanılabilir.
Radyasyon tedavisi, ameliyattan sonra vücutta kalan kanser hücrelerini öldürmek için de kullanılabilir. Radyasyon tedavisi genellikle kemoterapi ile birleştirilir.
Ameliyatla alınamayan ilerlemiş mide kanseri için, büyüyen bir kanserin neden olduğu ağrı veya kanama gibi yan etkileri gidermek için de radyasyon tedavisi kullanılabilir.
-
Hedefe Yönelik Tedavi:
Bazı mide kanseri türlerinin hedefe yönelik tedavisi vardır. Bu tedaviler kanser hücresine özgü proteinleri hedef alır ve kanser hücrelerinin büyümesini durdurmaya çalışır.
-
İmmünoterapi:
İmmünoterapi, hastanın bağışıklık sistemini kanserle savaşmak için kullanan bir tedavi yöntemidir. Vücut tarafından üretilen veya laboratuarda yapılan maddeler, vücudun kansere karşı doğal savunmasını arttırmak, yönlendirmek veya eski haline getirmek için kullanılır. Bu tip kanser tedavisine biyoterapi veya biyolojik tedavi de denir.
Bunların yanında klinik çalışmalarda yeni tedavi türleri test edilmektedir. Hastalar klinik bir çalışmaya katılmayı düşünmek isteyebilirler. Hastalar kanser tedavisine başlamadan önce, sırasında veya sonrasında klinik deneylere girebilirler. Mide kanserinden iyileşen hastalara takip testleri uygulanmalıdır.
-
Mide Kanseri Destekleyici (Palyatif) Bakım:
Palyatif bakım, ağrıyı ve ciddi hastalıkların diğer semptomlarını hafifletmeye odaklanan uzmanlaşmış tıbbi bakımdır.
Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ayrı bir destek sağlar. Ve sizinle, ailenizle ve diğer doktorlarla birlikte çalışıyorlar.
Ameliyat, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gibi agresif tedaviler alınırken palyatif bakım kullanılabilir.
Palyatif bakım diğer tüm uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında kanserli kişiler kendilerini daha iyi hissedebilirler. Ve daha uzun yaşayabilirler.
Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından verilmektedir.
Palyatif bakım ekipleri kanserli kişilerin ve ailelerinin yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlamaktadır.
Bu tür bir bakım, alabileceğiniz herhangi bir iyileştirici tedavi veya tedaviyle birlikte sunulur.
Mide Kanserini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Mide kanserini önlemek için alınabilecek önlemlerden bazıları aşağıda sıralanmıştır:
- Sigarayı bırakmak
- Mide ülseri varsa tedavi olmak
- Liften zengin besinlerle sağlıklı bir şekilde beslenmek
- Alkol tüketmemek
- Ağrı kesici ilaçlar ve aspirin gibi ilaçları dikkatli bir şekilde kullanmak
