Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Nedir?
Genellikle mide gribi olarak bilinen viral gastroenterit, virüslerden kaynaklanan bulaşıcı bir bağırsak enfeksiyonudur. Mide gribi çeşitli virüslerden kaynaklanır ve genellikle enfekte bir kişiyle temas ettikten veya kontamine yiyecek veya su tükettikten sonra gelişir.
Mide gribi bazı kişileri inanılmaz derecede sarssa da, çoğu insan birkaç gün içinde herhangi bir komplikasyon olmadan iyileşir. Bu hastalık için spesifik bir tedavi yoktur ve enfeksiyon genellikle destek tedavisi ile kendi haline bırakılabilir. Evde tedaviler semptomları iyileştirebilir ve hasta oldukları düşünülen herkese tavsiye edilir.
Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Neden Olur?
Mide gribinin en yaygın nedeni norovirüstür. Bazı durumlarda ise bakteri ve parazitlerde mide gribine neden olabilir. Bakteri genellikle besin zehirlenmesine neden olurken parazitler enfeksiyona neden olur.
Birçok virüs ve bakteri benzer belirtilere neden olsa da norovirüs oldukça bulaşıcıdır ve iyileşmek zordur. Genellikle mide gribi 1 ile 3 gün boyunca sürer. Hatta bazı kişilerde ishal 10 gün bile sürebilir. Viral gastroenterite neden olan farklı virüsler de vardır.
Bunlar:
-
Norovirüs:
Okullarda ve gemi turlarında bulaşan bir virüstür. Norovirüs yiyecek ve içecekten bulaşır ancak gıda zehirlenmesi olarak kabul edilmez. Genellikle kış aylarında görülür. 3 gün boyunca kusma ve ishal devam edebilir.
-
Rotavirüs:
Bebeklerde ve çocuklarda ishale neden olan en yaygın virüstür. Bağışıklık sistemi zayıf olan küçük çocuklarda görülme riski daha yüksektir. Rota virüsü aşısı ile bu hastalığa karşı koruma sağlanabilir.
-
Astrovirüs:
Genellikle kış aylarında görülür ve çocuklara bulaşma riski daha yüksektir. Astrovirüsü vücuduna alan kişiler 4 gün boyunca kendini hasta hissedebilir. Ancak norovirüs ve rotavirüs kadar ağır bir hastalığa neden olmaz.
-
Adenovirüs:
Viral gastroenterit de dahil olmak üzere birçok hastalığa neden olur. Adenovirüs enfeksiyonu 2 yaşından küçük çocuklarda daha yaygın olsa da daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de görülebilir. Diğer virüslere göre daha uzun süre hasta ederek 1 ila 2 hafta arasında sürebilir. Yaz aylarında daha sık görülür.
Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Belirtileri Nelerdir?
Genellikle mide üşütmesi ya da mide gribi olarak adlandırılsa da, viral gastroenterit gripten farklı özelliklere sahiptir. Grip, burun, boğaz ve akciğerler gibi sadece solunum sistemini etkiler.
Öte yandan, mide üşütmesinde virüsler sindirim sistemine saldırır ve şu semptomlara neden olur:
- Sulu İshal
- Karın Ağrısı
- Karında Kramplar
- Hafif Ateş
- Bazen Kas ve Baş Ağrısı
Sebebe bağlı olarak, mide üşütmesi belirtileri enfeksiyondan sonraki bir ila üç gün içinde ortaya çıkabilir ve hafif ya da şiddetli olabilir. İnsanlar genellikle virüse maruz kaldıktan 12-48 saat sonra belirti yaşamaya başlarlar.
Belirtiler genellikle sadece bir veya iki gün sürer, ancak ciddi olgularda bazen 10 güne kadar uzayabilir.
Semptomlar benzer olduğu için, viral ishali Clostridium difficile, salmonella ve E. coli gibi bakterilerin veya giardia gibi parazitlerin neden olduğu ishal ile karıştırmak kolaydır.
Şu belirtilerin görülmesi durumunda doktora başvurmak gerekir:
- İki günden fazla süredir kusma şikâyeti
- Kan kusma
- Vücutta sıvı açığı oluşması:Sıvı açığı belirtileri arasında aşırı susuzluk, ağız kuruluğu, baş dönmesi, ciddi halsizlik, koyu sarı renkte idrar, idrar miktarında azalma veya hiç idrar yapamama sayılabilir.
- Dışkıda kan
- 40 derece üzerinde ateş
Çocuklarda ise şu belirtiler görüldüğünde derhal doktora başvurulmalıdır:
- 9 °C veya daha yüksek ateş
- Uyuşukluk veya sinirlilik
- Çok fazla rahatsızlık veya ağrı
- Kanlı ishal
- Vücudun susuz kalması:İdrara çıkma sıklığı ve aldığı sıvı miktarını karşılaştırarak tahmin yürütülebilir.
Bebeklerde aşağıdakiler varsa derhal doktora başvurmak gerekir:
- Birkaç saatten fazla süren kusma
- Altı saattir bezini ıslatmamışsa
- Kanlı dışkılama veya şiddetli ishal
- Bıngıldağı çökmüşse
- Ağız kuruluğu varsa veya ağlarken gözyaşı gelmiyorsa
- Olağan dışı uykuluysa veya tepkisiz kalıyorsa
Mide gribi belirtileri olan hiç kimse okula ya da işe gitmemelidir. Böylece hastalığın yayılması engellenir ve aynı zamanda hastanın iyileşme süresi kısalır.
Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Kimlerde Görülür ?
Mide Gribi her yaştan, cinsten ve ırktan insanda görülür.
Ancak gastroenterite daha duyarlı olabilecek kişiler şunlardır:
-
Küçük Çocuklar:
Çocuk bakım merkezlerindeki veya ilkokullardaki çocuklar savunmasızdır. Çocukların bağışıklık sisteminin olgunlaşması zaman almaktadır.
-
Yaşlılar:
Yetişkinlerin bağışıklık sistemleri, yaşamın ilerleyen dönemlerinde zayıflamaktadır. Özellikle huzurevlerindeki yaşlıların, bağışıklık sistemleri zayıf olduğundan ve yakın temas yoğun olduğundan hastalık riski yüksektir.
-
Bağışıklık Sistemi Zayıf Olanlar:
Enfeksiyona karşı vücut direnci düşükse, bağışıklık sistemi HIV-AIDS, kemoterapi veya başka bir tıbbi durum tarafından baskılanmışsa tüm hastalıklar gibi bu sorununda ortaya çıkma riski bulunmaktadır.
Her gastrointestinal virüsün en aktif olduğu bir mevsim vardır. Özellikle sıcak yaz aylarındaki bazı nedenler bu sorunun ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır.
Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Nasıl Teşhis Edilir?
Uzman hasta kişinin şikâyetlerine, fiziki muayeneye ve bazı zamanlarda ise toplumdaki benzeyen vakaların var olmasına dayanarak tanı koyabilir. Hızlıca bir dışkı testinin ardından virüs tespiti yapılabilir.
Fakat gastroenterite yol açan öteki virüsler için hızlı test bulunmamaktadır. Bazı zamanlarda, olası bir bakteri ya da parazit enfeksiyonunu dışlamak adına dışkı örneği alınıp laboratuvar ortamında inceleme yapılır.
Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Nasıl Tedavi Edilir?
Mide gribi için genellikle medikal tedavi gerekmese de bazı kişiler aşırı kusma ve ishal nedeniyle susuzluk yaşayabilir. Bebekler, çocuklar, yaşlılar ve zayıf bağışıklık sistemine sahip olan kişiler mide gribi kaynaklı susuzluk açısından risk grubundadır. Belirtilerin ne kadar kötü olduğuna bağlı olarak birden fazla tedavi gerekebilir.
Ne kadar rahatsız edici olsa da vücut ishal ve kusmayla virüsü veya bakteriyi dışarıya atmaya çalışır. Bu süreci durdurmak için ilaç almak hastalığı daha da kötüleştirebilir. Çocuğunuzun kusması ve ishal olmasıyla ilgili endişe duyuyorsanız en iyi tedavi seçeneği hakkında pediatri uzmanıyla konuşmanız gerekmektedir.
Mide bulantısını ve ishali durduran reçetesiz ilaçlar eczanelerde satılmaktadır. Ancak bu ilaçları doktorunuza danışmadan tüketmeyin. Bilinçsiz tüketilen ilaçlar farklı sağlık problemlerine yol açabileceğini unutmayın.
Mide Gribi (Viral Gastroenterit) Nasıl Geçer?
Mide üşütmesinin belirtilerini azaltmak ve iyileşmesini sağlamak için bazı uygulamalar vardır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanır:
-
Bol Miktarda Sıvı Alımı:
Hastalık esnasında aşırı derecede terleme, ishal ve kusma ile fazla miktarda su kaybedilir. Bol su tüketimi hayati öneme sahiptir.
-
İstirahat:
Vücudun hızlı bir biçimde toparlanabilmesi için vücudun dinlenmeye ihtiyacı vardır. Gün içinde yapılan aktivite azaltılarak bol bol uyunması gerekir. Hücrelerin aldığı hasar daha hızlı onarılır.
-
Bazı Yiyeceklerden Uzak Durulması:
Kişi kendini iyi hissedene kadar kafein, alkol, nikotin, aşırı yağlı yiyeceklerden uzak durmalıdır.
Mide Gribine (Viral Gastroenterit) Ne İyi Gelir?
Bu sorun nedeniyle ortaya çıkan bulantı ve kusma sonrasında besinleri vücutta tutmak zor olabilmektedir. Sadece yemek düşüncesi bile mide bulantısına neden olabilmektedir. Basit yiyeceklerle beslenmeye devam edilmelidir.
Muz, pirinç, elma-patates püresi ve kızarmış ekmek yani tost (BRAT diyeti) tüketilebilir.
Bu dört yiyeceğin sindirimi kolaydır, enerji verecek karbonhidratlar içerir.
-
Muz:
Muzun sindirimi kolaydır, kusma ve ishalle kaybedilen potasyumu yerine koyar ve mide zarını güçlendirir.
-
Pirinç:
Beyaz pirincin vücudunuz tarafından işlenmesi kolaydır ve zengin karbonhidrat içeriği enerji sağlar. Ancak esmer pirinç çok fazla lif içerir ve fazladan gaz yapabilir.
-
Elma Püresi:
Elma püresi karbonhidrat ve şeker sayesinde enerji artışı sağlar ve ishali geçirebilecek pektin içerir. Ayrıca sindirimi de kolaydır.
-
Tost:
Lifli yapısı nedeniyle sindirimi zor olan tam buğday ekmeği yerine sindirimi kolay olan beyaz ekmek tercih edilmelidir.
- Aşırıya kaçmamak şartıyla limonlu Türk kahvesi tüketilebilir.
- Mide üşütmesine karın bölgesine konulan sıcak su uygulanması iyi gelmektedir. Sıcak su torbası şikayetleri azaltmaktadır.