Larenjit (Gırtlak İltihabı) Nedir?
Larenjit (Gırtlak İltihabı) , ses kutunuzun (gırtlağınızın) veya ses tellerinizin aşırı kullanım, tahriş veya enfeksiyon nedeniyle iltihaplanmasıdır.
Ses kutunuz içinde bulunan ses telleri, yumuşak bir biçimde hareket eder ve titreşimler aracılığıyla sesleri oluşturur. Ancak iltihaplanma durumu yaşadığınızda, ses kutunuz şişer. Ve sesiniz kısık olarak çıkar. Hatta bazı larenjit vakalarında ses tespit edilemez hale gelir. Bunun yanında nefes alma zorluğundan, boğaz ağrısından ve sesinizin boğuk çıkmasından şikayet edersiniz.
Larenjit (Gırtlak İltihabı) Türleri Nelerdir?
Larenjit; etkisi kısa ve uzun süren larenjit şeklinde ikiye ayrılır.
Etkisi kısa süren ve geçici kabul edilen larenjit çeşidi akut larenjit, daha şiddetli ve uzun süren ise kronik larenjit olarak adlandırılır.
-
Akut Larenjit
Ses tellerinin aşırı kullanımı sonucu geçici bir şekilde meydana gelen larenjit türü akut larenjit olarak kabul edilir. Diğer yandan bir enfeksiyondan dolayı da oluşabilir.
-
Kronik Larenjit
Kronik larenjit ise ses tellerinin tahriş edici maddelere aşırı maruz kalması sonucu uzun süren ve şiddetli bir larenjit çeşididir.
Larenjit (Gırtlak İltihabı) Nedenleri Nelerdir?
Çeşitli sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilen larenjitin nedenleri akut ya da kronik olmasına göre değişiklik gösterebilir.
Akut Larenjit Nedenleri:
- Bağırmak, şarkı söylemek ya da aşırı konuşmaktan kaynaklanan ses telleri de geçici zorlanma
- Virüslerden kaynaklı enfeksiyonlar:
Grip, corona, uçuk etkeni virüsler
- Bakteriyel enfeksiyonlar
- Mantar (Kandida) enfeksiyonları:
Uzun süreli antibiyotik ve steroid tedavisi alan bireylerde görülebilir.
Kronik Larenjit Nedenleri:
- Ses tellerinin süreğen bir şekilde aşırı kullanımı
- Kronik sinüzit
- Gastroözofageal reflü hastalığı:
Asit reflü yoluyla mide asit mideden boğaza kadar gidebilir. Ve gırtlakta hasara yol açabilir. Buna bağlı ses tellerinde gelişen tahriş Larenjite sonuçlanabilir.
- Sigara
- Aşırı alkol alımı
- Astım da kullanılan inhalerler ilaçlar gibi solunum yoluyla kullanılan ilaçların neden olduğu boğaz tahrişi
- Boğazdan darbe alınması
- Alerjiler
- Mantar enfeksiyonları (Örneğin pamukçuk)
- Kimyasal duman solunması
Larenjit (Gırtlak İltihabı) Belirtileri Nelerdir?
Larenjit çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir.
Kişiden kişiye değişebilen bu hususlar arasında en yaygın belirtiler maddeler halinde;
-
Ses Kısıklığı:
Sesin normalden daha kısık veya tamamen kaybolmuş olmasıdır. En yaygın belirtidir. Ve bazen uzun süre devam edebilir.
-
Boğazda Ağrı veya Yanma:
Boğazda rahatsızlık, yanma ya da ağrı hissiyatı olur. Yutkunma sırasında daha belirgin hale gelir.
-
Kuru Öksürük:
Özellikle boğazı tahriş eden kuru bir öksürük olur. Öksürük atakları bazen gece boyunca devam edebilir.
-
Boğazda Şişlik Hissi:
Boğazda dolgunluk veya şişlik hissi olur. Bu his bazen nefes almayı zorlaştırabilir.
-
Yutma Güçlüğü:
Yutkunma esnasında zorlanma veya acı hissetme olur. Boğaz bölgesinde iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkar.
-
Nefes Darlığı:
Ciddi vakalarda nefes almakta zorlanma durumu olur. Özellikle çocuklarda ve bebeklerde dikkat edilmesi gereken bir belirtidir.
Larenjit Nasıl Teşhis Edilir?
-
Hastanın Hikayesi ve Semptomları:
Doktor, hastanın yaşadığı semptomları ve ne kadar süredir yaşandığını anlamak için detaylı bir tıbbi hikâye alacaktır. Ses değişiklikleri, öksürük, boğaz ağrısı gibi belirtiler hakkında bilgi sağlamak önemlidir.
-
Fizik Muayene:
Doktor, boğazı ve boyun bölgesini muayene ederek iltihap veya tahriş belirtileri arayacaktır. Ses tellerinin durumu da gözlemlenebilir.
-
Ses Testleri:
Bu ses tellerinin durumunu daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirmek için ses testleri yapılabilir. Bu testler, ses tellerinin titreşim özelliklerini ve ses kısıklığı derecesini belirlemeye yardımcı olabilir.
-
Kan Testleri:
Kan testleri, enfeksiyonun nedenini belirlemek veya vücudun iltihap tepkisini değerlendirmek için kullanılabilir.
-
Görüntüleme Testleri:
Nadiren, larinks bölgesinin detaylı görüntülerini elde etmek için radyolojik testler
Örneğin;
- Larinksin görüntülerini sağlayan larengeal manyetik rezonans görüntüleme
- veya larinksin röntgen görüntüsü
gerekebilir.
-
Bakteriyel veya Viral Testler:
Doktor, enfeksiyonun viral mi yoksa bakteriyel mi olduğunu belirlemek için gerektiğinde viral veya bakteriyel testler isteyebilir.
Larenjit Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Akut larenjit genellikle bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir.
Sesinizi dinlendirmeniz, sıvı tüketmeniz ve havanızı nemlendirmeniz gibi kişisel bakım önlemleri de şikayetlerinizin azalmasına yardımcı olur.
Kronik larenjit tedavileri, sigara veya aşırı alkol kullanımı gibi altta yatan nedenleri tespit ederek tedavi etmeyi amaçlar.
Doktorunuz larenjit tedavisinde şu ilaçları kullanır:
-
Antibiyotikler:
Neredeyse tüm larenjit vakalarında, sebep virüs olduğundan antibiyotikler işe yaramaz. Ancak bakteriyel bir enfeksiyonunuz varsa, doktorunuz bir antibiyotik önerir.
-
Kortikosteroidler:
Bunlar, vücudunuzun doğal olarak ürettiği kortizol gibi hormonları taklit eden insan yapımı ilaçtır. Kortikosteroidler ses teli iltihabını azaltmaya yardımcı olur. Ve şişliği giderir.
-
Ağrı Kesici Ilaçlar:
Ağrınız varsa, doktorunuz size uygun bir ağrı kesici önerir. İlaçlarınızın, ne sıklıkla ve ne kadar alınması gerektiğine ilişkin talimatları izlemelisiniz.
Diğer Tedaviler:
-
Ses Terapisi:
Özellikle mesleki nedenlerden (öğretmen, ses sanatçısı vb.) ses kısıklığı yaşıyorsanız, bir dil terapisti, size sesinize nasıl özen göstereceğinizi ve onu zorlayan davranışları nasıl azaltacağınızı öğretir.
Ses kutunuzda (gırtlakta) kitle, polip ya da başka hastalık olması durumlarında, tedavi için ameliyat olmanız gerekebilir.
Larenjite Ne İyi Gelir?
Larenjit olguları için çoğu zaman evde, uygulanabilecek bazı yöntemler, doğal ilaçlar ve çaylarla kontrol altına almak mümkündür.
Bu amaçla evde alınabilecek önlemler ve yapılabilecek uygulamalar şunlar olabilir:
-
Pastil Kullanmak:
Boğaz pastilleri boğazı nemlendirmeye katkı sağlayarak ağrıyı hafifletebilir. Pastiller, mikropları öldürmeye veya kızarıklığı azaltmaya da yardımcı olabilir. Pastiller 4 yaş altı çocuklarda kullanım için uygun değildir.
-
Ses Tellerini Dinlendirmek:
Larenjitte, ses tellerinde tahrişe bağlı şişlik gelişir. Şişliğin gerilemesi için zamana ihtiyaç duyulur. Bunun için çok konuşma ve bağırma gerektiren durumlardan kaçınmaya çalışılmalıdır.
-
Ilık Tuzlu Su Ile Gargara Yapmak:
Ilık tuzlu su ile gargara, boğazdaki ağrı ve tahrişi hafifletmeye yardımcı olabilir.
-
Solunan Havayı Nemlendirmek:
Kuru hava solumak boğazdaki tahriş ve ses tellerindeki iltihabı daha kötü hale getirebilir. Buhar aleti ya da kalorifere asılan ıslak havlu yardımıyla havayı nemlendirmek semptomlarınıza olumlu yönde etki edebilir. Sadece leğeni suyla doldurup ağzı açık bir şekilde odaya koymak bile yeterli olabilir.
-
Elma Sirkesi Kullanmak:
Araştırmalara göre elma sirkesinin antimikrobiyal özelliklere sahip olduğu tespit edilmiş. Elma sirkesinin bu nedenle boğaz iltihabına iyi geldiği düşünülse de bu konudaki araştırmalar henüz tam yeterli değil.
-
Ballı Yeşil Çay:
Sıcak bir bardak çay, tahriş olmuş boğazı rahatlatmak için oldukça etkilidir. Ayrıca araştırmalara göre, yeşil çay gibi çaylarda bulunan bileşiklerin, antiinflamatuar, antibakteriyel, antiviral ve antifungal özelliklere sahip olduğuna dair kanıtlar var.
Bu sebeple yeşil çayın, balın şifalı özelliğiyle birleştiğinde, boğaz iltihabına iyi geldiği söylenebilir.
-
Sarımsak:
Sarımsak, tarih boyunca birçok farklı toplumda, hastalıklardan korunmak ve tedavi etmek amacıyla kullanılmış. Bu sarımsak kullanımı enfeksiyona bağlı şikâyetlerin şiddet ve süresini azaltmaya yardımcı olabilir.
Larenjit ve Farenjit Arasındaki Fark Nedir?
Larenjit & Farenjit her ikisi boğazda iltihaplanma ile karakterize edilen ancak farklı bölgeleri etkileyen rahatsızlıklardır.
Bu larenjit gırtlak bölgesinde yani ses tellerinin bulunduğu alanda iltihaplanma ile ortaya çıkar. Ses kısıklığı ile kendini gösterir.
Farenjit ise boğazın arka duvar bölgesinde meydana gelir. Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve boğazda kızarıklık gibi belirtilerle ortaya çıkar.
Her iki rahatsızlık da üst solunum yolu enfeksiyonları ile ilişkili olabilir. Belirtiler ve tedavi yaklaşımları farklıdır.
Larenjit Ilerlerse Ne Olur?
-
Solunum Zorluğu:
Larenjit, ses tellerinin iltihaplanması nedeniyle ses kısıklığına ve öksürüğe neden olabilir. Ancak şiddetli vakalarda, ses tellerinin şişmesi ve daralması nedeniyle solunum zorluğu yaşanabilir. Bu durum özellikle çocuklarda ve yaşlı bireylerde daha ciddi olabilir.
-
Epiglottit:
Epiglottit, epiglott adı verilen yapıda enfeksiyon veya iltihaplanma sonucu ortaya çıkan ciddi bir durumdur. Bu durumda, epiglottın şişmesi solunum yolunu tıkayabilir. Ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
-
Trakeit:
Larenjit ilerlerse, solunum yollarının daha alt bölümlerinde de enfeksiyon gelişebilir. Bu durum trakeit olarak adlandırılır. Ve solunum zorluğuna, öksürüğe ve nefes darlığına yol açabilir.
-
Bakteriyel Enfeksiyonlar:
Larenjit genellikle viral enfeksiyonlarla ilişkilendirilse de, bazen bakteriyel enfeksiyonlar da larenjiti tetikleyebilir. Bu bakteriyel enfeksiyonlar daha ciddi semptomlara yol açabilir. Ve uygun antibiyotik tedavisi gerektirebilir.
-
Yutma Zorluğu:
Larenjit ilerlediğinde boğazda şişme ve tahriş artabilir. Bu da yutma güçlüğüne neden olabilir.
