Krup Hastalığı Nedir?
Krup Hastalığı , nefes almayı engelleyen ve oldukça belirgin şekilde havlamaya benzeyen karakteristik bir öksürüğe neden olan bulaşıcı bir üst solunum yolu enfeksiyonu hastalığına verilen isimdir.
Bu hastalığının en belirgin semptomu,
- Ses kutusu (gırtlak),
- Nefes borusu (trakea)
- Ve bronş tüplerinin (bronşlar) etrafındaki şişmenin sonucu oluşan öksürüktür.
Öksürük havayı bu daralmış geçitten zorladığında, şişmiş ses telleri fok havlamasına benzer bir ses çıkarır. Aynı şekilde, nefes almak da sıklıkla tiz bir ıslık sesi (stridor) üretir.
Krup Neden Olur?
Krup viral bir enfeksiyonun solunum yollarını etkilemesi ile gelişir. Enfeksiyon gırtlağın şişmesine ve nefes borusunun tıkanmasına neden olur. Ve akciğerlerdeki bronşlar etkileyebilir.
Bazen tıp literatüründe laringo-trakeo-bronşit olarak da adlandırılır.
En yaygın görülen nedenler şunlardır:
-
Parainfluenza Virüsü:
Parainfluenza virüsü, solunum yollarındaki dokulara yerleşerek bulunduğu bölgeye hasar vermeye başlar.
Bu hasar sonucunda vücut bağışıklık sistemini bir tepkisi olarak dokularda iltihaplanma başlar.
Hücrelerin virüsle savaşma çabaları, iltihaplanma sürecini tetikleyerek solunum yollarında hasara yol açar.
Parainfluenza virüsünün farklı türlerinin, krup vakalarının şiddeti üzerinde farklı etkileri bulunur. Bu türler arasında öne çıkanlar, genellikle çocuklarda görülen türlerdir. Solunum yollarındaki hasarı artırıp daralmasına neden olurlar.
-
Aile Geçmişi:
Aile geçmişinde krup bulunması, genetik yatkınlığın bu durumu etkileyebileceğine işaret edebilir. Bu genetik yatkınlık, solunum yollarındaki virüs enfeksiyonlarına karşı bireyin tepkisini etkileyebilir ve krup gelişme olasılığını artırabilir.
-
Çevresel Etkiler:
Soğuk hava ve kuru hava gibi çevresel etmenler, solunum yollarının hassasiyetini artırarak krup riskini artırabilir.
Çocuklar bağışıklık sistemlerinin gelişme aşamasında olmaları kreş ve okul gibi kalabalık ortamlarda bulunmaları nedeniyle solunum yolu enfeksiyonlarına daha sık maruz kalabilirler. Bu da krupun gelişme riskini artırabilir.
-
Solunum Yolu Yapısı:
Çocukların solunum yolları genellikle yetişkinlere göre daha dar ve hassastır.
Virüs enfeksiyonları daha kolay yayılabilir. Ve krup gelişme olasılığını artırabilir. Bu virüs, solunum yollarındaki dokuları enfekte eder.
Bu da iltihaplanmaya yol açar. Ve solunum yollarının daralmasına neden olur.
Krup hastalığı şişmiş ses tellerine bağlı olarak seste belirgin değişmelere neden olmaktadır.
Basit bir soğuk algınlık şeklinde başlayan krup daha sonrasında kendine has bazı semptomları ile ortaya çıkarak soğuk algınlığı olmadığını ortaya koymaktadır.
Nefes alamama durumu çocuklarda yoğun bir paniğe neden olur. Ebeveynler sakin kalarak bebek ve çocukları sakinleştirmelidir.
Krup Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
- Şiddetli ve sesli öksürük,
- Ateş,
- Burun tıkanması,
- Yutkunamama
- Halsizlik,
- Salya akması,
- Boğuk ses,
- Seste çatallaşma,
- Sesli nefes alma,
- Bebek ve çocuklarda sık sık ağlama
- Suratta gri ya da mavimsi cilt tonunda değişmeler görülebilir.
Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
Krup tedavisinde kullanılan ilaçlar hakkında bilgi almak dışında aşağıdaki durumlarda da mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Acil krup hastalığı tedavisi gerektiren durumlar aşağıdaki gibidir:
- Çocuğun yaşadığı semptomlar şiddetliyse
- Nefes alıp verme sırasında gürültü ve tiz nefes sesleri çıkıyorsa
- Salya akıtıyorsa ya da yutmada güçlük çekiyorsa
- Normalden daha hızlı nefes alıp veriyorsa
- Çocuk yorgun ve kayıtsız görünüyorsa
Mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Ve krup tedavisinde antibiyotik kullanılıp kullanılmadığı ile ilgili uzman bilgisine başvurulmalıdır.
Krup Hastalığının Teşhisi Nasıl Konulur?
- Krup hastalığının teşhisi, genellikle fiziksel muayene ve semptomlara dayanarak konur.
- Doktor, çocuğun solunum seslerini dinler ve boğazını inceler.
- Bazı durumlarda, kan testleri veya görüntüleme testleri (örneğin, akciğer röntgeni) istenebilir.
- Bu testler, krup hastalığına benzer semptomlara sahip diğer solunum yolu enfeksiyonlarını ekarte etmek için kullanılabilir.
Krup Tedavisi Nasıl Yapılır?
Krup tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
-
Hasta Takibi:
Doktor tarafından hasta düzenli olarak takip edilir.
Solunum sıkıntısının şiddeti göz önüne alınarak tedavi planlanır.
Solunum sıkıntısı ciddileşir.
Hastanın genel sağlığı belirgin bir şekilde kötüleşirse acil tıbbi müdahale gerekir.
-
İlaçlar:
Doktorlar, steroid ilaçları veya bronkodilatörleri reçete edebilir.
Steroidler, solunum yollarındaki iltihabı azaltabilir.
Bronkodilatörler ise solunumu rahatlatarak hava akışını artırabilir.
Eğer krup ateşe neden olmuşsa, doktor kontrolünde antipiretik ilaçlar kullanılabilir.
-
Beslenme ve Sıvı Takviyesi:
Sağlıklı bir beslenme ve yeterli sıvı takviyesi bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur.
Solunum yollarındaki iltihabı hafifletebilir. Boğazın nemlenmesine yardımcı olabilir.
Aynı zamanda, vücudun genel sağlığını destekler. Krupun iyileşme sürecine katkıda bulunabilir.
Ancak, çocuğun genel sağlık durumu göz önüne alınarak sıvı alımı konusunda doktorun önerileri dikkate alınmalıdır.
-
Soğuk Hava Uygulamaları:
Soğuk hava, solunum yollarındaki daralmayı azaltmaya yardımcı olabilir.
Bu, hasta için rahatlatıcı olabilir.
Özellikle açık havada yapılan kısa yürüyüşler, akşamları kısa süreli pencere açma krup belirtilerini hafifletebilir.
Krup Hastalığına Karşı Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
Sıklıkla Parainfluenza virüslerinin neden olduğu krup hastalığı, parainfluenza virüsüne karşı tam koruma sağlayan bir aşı bulunmadığından bu hastalıktan korunmak için tipik soğuk algınlığına karşı alınan önlemler uygulanabilir.
- Sık sık ellerin yıkanması ya da dezenfekte edilmesi oldukça önemlidir.
- Topluma açık alanlarda yakın temastan kaçınılmalıdır.
- Ebeveynler grip, soğuk algınlığı ve benzeri hastalıkların olduğu ortamlardan bebek ve çocukların sağlığı için kaçınılmalıdır.
- Enfeksiyonların tümünü engelleme noktasında gerekli aşılar yapılmalıdır.
- Tütün ürünleri, toz ve duman gibi tahriş edici ortamlardan bu sürede kaçınılmalıdır.
Hekim onayı alınmadan;
- Antibiyotik,
- Ağrı kesici,
- Öksürük şurubu
vb ilaçlar çocuklara verilmemelidir.