Kolesteatom Nedir?
Kulak kanalınındaki derinin yüzeyel tabakası ve kulak zarının dış kısmındaki yüzeysel deri tabakasının orta kulakta bulunmasına “kolesteatom” adı verilir. Kolestetomlar çoğunlukla müzmin orta kulak iltihaplarına (kronik otitis media) bağlı gelişir.
Nadiren de doğuştan bulunabilir. Deri hücreleri, Müzmin orta kulak iltihaplarında, kulak zarındaki delikten orta kulağa ilerler. Burada birikerek bir kese oluşturur. Orta kulaktaki kolesteatom kesesi zamanla genişleyerek orta kulak kemikçiklerine ve çevre dokulara zarar vermeye başlar.
Kolesteatom Nasıl Oluşur?
Dış kulak yolu (kulak kanalı) cildi ve kulak zarının en dış katını örten epitel doku, vücudumuzun en dış kısmını örten cilt ile oldukça büyük bir ölçüde aynıdır.
Saçlarımızın ve tırnaklarımızın ana maddesini keratin adı verilen bir madde oluşturmaktadır. Keratin maddesi cildimize sertlik veren bir bileşendir.
Ve cilt yüzeyinde bulunan hücreler tarafından üretilmektedir. Dış zar yüzeyini ve kulak kanalını saran epitel tabaka, orta kulak boşluğuna girer ise burada keratin üretimi devam eder.
Orta kulak yapısında bulunmayan ve buraya tamamen yabancı olan keratin, bölgede reaksiyonlara sebep olur.
Kulak zarı ve kulak kanalı epiteli orta kulak boşluğuna girerek orta tutunabilir. Bu duruma kolesteatom adı verilir.
Teşhisi
Kolesteatom, çoğu zaman kulak muayeneleri sırasında kulak burun boğaz hekimi tarafından teşhis edilmektedir. Kolesteatom tanısı yapmak için tümörlü dokulara uygulandığı gibi biyopsi yapılmasına gerek yoktur.
Fakat kolesteatomun ne kadar yayıldığını gözlemlemek için, muayene sırasında net olarak görülemiyorsa bilgisayarlı kulak tomografisi gerekebilir. Bu nedenle herhangi bir belirti olması durumunda mutlaka uzaman bir kulak burun boğaz doktoruna başvurulması gerekmektedir.
Kulak Zarı Kalınlaşması Neden Olur?
Kulak içerisinde bulunan östaki borusunda sıvı birikir. Ve bu sıvı kulakta tıkanıklıklara neden olur.
Oluşan bu tıkanıklık tedavi görülmez ve düzeltilmez ise orada kulak zarında kalınlaşmaya neden olur. Ve zamanla şişkin bir yapıya bürünür.
Kulak zarında bu şekilde meydana gelen şekil bozuklukları iç ve orta kulağın kemik duvarlarına, kemikçiklere baskı yapar.
Hasarın oluşmuş olduğu bölgeye göre kişide dengesizlik, yüz kaslarında güçsüzlük, işitme kaybı gibi problemler ortaya çıkar.
Kolesteatom Nedenleri
Tekrarlanan enfeksiyonların yanı sıra, bir kolesteatom ayrıca, burnun arkasından kulağın ortasına kadar giden bir tüp olan östaki borusundan da kaynaklanabilir. Östaki borusu havanın kulak içinden akmasını ve kulak basıncının eşitlenmesini sağlar.
Östaki borusu aşağıdakilerden herhangi biri nedeniyle düzgün çalışmayabilir:
- Kronik kulak enfeksiyonları
- Sinüs enfeksiyonları
- Soğuk algınlığı
- Alerjiler
Östaki borunuz doğru çalışmıyorsa, orta kulağınızda kısmi bir vakum oluşabilir. Bu, kulak zarınızın bir bölümünün orta kulağa çekilmesine neden olarak kolesteatoma dönüşebilecek bir kist oluşturabilir. Büyüme daha sonra eski cilt hücreleri, sıvılar ve diğer atık maddelerle dolduğunda daha da büyür.
Kolesteatomun Belirtileri Nelerdir?
- Kulakta enfeksiyon olması
- Kulakta kötü koku olması
- Geçici veya kalıcı olan işitme kaybı
- Kulak çınlaması
- Vertigo
- Yüz kaslarında zayıflama olması
- İç kulak boşluğu
- Kistin beyne yayılım göstermesi
- Menenjit
- Beyin apsesi
- Daimi kulak drenajı
Kolesteatomun Potansiyel Komplikasyonları
Kolesteatom, çevre dokularda tahribat yaptığından ve orta kulağı enfeksiyona yatkın hale getirmesine bağlı olarak, kolesteatomlu kronik orta kulak iltihaplarında aşağıdaki komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir:
- Kalıcı işitme kaybı
- İç kulak iltihabı
- Yüz felci
- Menenjit
- Beyin dokusu iltihabı
- Kulak ağrısı
- Boyun damarı iltihapları
Kolesteatomun Tedavisi Nedir?
Akıntı için antibiotikler, ağrı için ağrı kesiciler kullanılır. Tanısı konulduğu anda tedavisi cerrahidir.(kesin tanı temizlenen parçaların patolojiye gitmesi ile konur).
Ameliyat tipini kolesteatomun genişliği etraf dokularda yaptığı hasar ve komplikasyonlar belirler(mastoidektomi, mastoidektomi+timpanoplasti, mastoidektomi+kemik zincir onarımı+timpanoplasti, radikal mastoidektomi ameliyatları).
Son zamanlarda ameliyatta hastalığın tam temizlenmesi ile beraber oluşan defektlerin(hasarların) rekonstrüksiyonu(eski haline getirme) ve işitmenin yeniden sağlanması hedeflenmektedir.
Burada birinci amaç hastalığı temizlemek ikinci amaç işitmenin yeniden rekonstrüksiyonunu sağlamaktır. Bazen hem hastalığı takip edip hem de 1. aşamada işitme rekonstrükte edilmediyse hem kontrol hem de işitmeyi yeniden sağlamak için ikinci ameliyat yapılabilir. Kolesteatomlu hastalar ömür boyu sürekli kontrol altında olmalıdırlar.
