Karaciğer Yetmezliği Nedir?

Karaciğer Yetmezliği Nedir?

Karaciğer yetmezliği, karaciğerin hasar görmesi sonucunda fonksiyonlarını yerine getiremeyecek duruma gelmesi ile birlikte ortaya çıkan durumdur. Hepatitlerin, şeker hastalığının ve toksinler gibi bazı zehirli maddelerin uzun süre tedavisinin yapılmadığı durumlarda da meydana gelebilir.

Kişide halsizlik, zayıflık ve dışkıda kan gibi belirtiler görülebilirken, tedavinin erken ve hızlı yapılması önem taşır. Kişiler hastanede gözetim altında tutulabilir.

Genellikle karaciğer kanseri ya da sirozda, karaciğerin işlevini gerçekleştiremediği durumlardan kaynaklanabilir. Hayati tehlikenin olduğu durumlardır. Yaygın olarak karşılaşılan bu durumun akut ve kronik olarak 2 tipi bulunmaktadır.

Akut Karaciğer Yetmezliği Nedir?

Akut karaciğer yetmezliği, önceden bir karaciğer sorunu olmayan kişilerde aniden gelişen, günler veya haftalar içinde ortaya çıkan karaciğer fonksiyon kaybıdır. Nadir görülür. Zehirlenme veya aşırı dozda ilaç kullanımı nedeniyle oluşabilir.

Akut karaciğer yetmezliğinde pıhtılaşma sorunları ciddi kanamalara;

Beyin dokusunun şişmesi ise kafa karışıklığından derin komaya kadar değişen şiddette bilinç kaybına neden olur. Hastanın hastanede ve hatta yoğun bakımda tedavi edilmesi gerekir. Sebebine bağlı olarak bazen tedavi mümkün olsa da çoğu zaman kesin çözüm karaciğer naklidir.

En yaygın ve geri dönüşü olmayan nedenlerinden bir tanesi mantar zehirlenmesi’dir. Bir diğer önemli neden ise yüksek dozda ilaç alımıdır. Aynı anda birden fazla ilacı düzenli olarak kullanan, özellikle yaşlı bireylerde de ilaçların karaciğer hasarı yapma potansiyeli vardır. Bitkisel ilaçların da akut karaciğer yetmezliğine neden olabilir.

Kronik Karaciğer Yetmezliği Nedir?

Karaciğerin işlevlerini zaman içinde, yavaş yavaş ve ilerleyici bir şekilde yitirmesi sürecidir. En önemli nedeni uzun süre aşırı alkol tüketimidir; bunu metabolik sendrom (obezite ve şeker hastalığı) kökenli karaciğer yağlanması; Hepatit B ve C enfeksiyonları izler.

Kronik karaciğer yetmezliğinin ilk aşamasında iltihaplanma gelişir. Bunu fibrozis ve siroz evreleri izler. Süreç son evre karaciğer yetersizliği ile tamamlanır. Her evrede, karaciğerin işlevlerin görevini yerine getirme kapasitesi azalır. İleri evrelerde  karaciğer kanseri gelişme riski de artar.

Karaciğer Yetmezliği Neden Olur? 

Hastalığın pek çok nedeni bulunmaktadır.

Akut Karaciğer Yetmezliği Nedenleri

• Viral Enfeksiyonlar
• Yüksek Dozda Asetaminofen Kullanımı
• Antibiyotikler
• Epilepsi İlaçları
• Wilson Hastalığı
• Otoimnün Hepatit
• Zehirli Yabani Mantarlar
• Septik Şok

Kronik Karaciğer Yetmezliği Nedenleri

• Kronik Hepatit C Enfeksiyonu
• Uzun Süreli Alkol Kullanımı
• Karaciğer Yağlanması
• Otoimnün Hepatit
• Siroz
• Karaciğer Kanseri
• Wilson Hastalığı

Karaciğer Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer yetmezliği belirtileri, karaciğerin işlevselliğinin bir kısmını veya tamamını kaybetmesiyle görülür. Belirtiler hastalığın seviyesine ve kronik veya akut karaciğer yetmezliği olmasına göre değişiklik gösterebilir.

Genel belirtiler şu şekildedir:

• Halsizlik
• Bulantı
• Kusma
• Deride Kaşıntı
• Zayıflık
• Karın Ağrısı
• Beyin İşlev Bozuklukları
• Sarılık
• Dışkıda Kan
• Koyu Renk İdrar
• Asit Birikimi
• Uykusuzluk
• Gözlerde veya Ciltte Sararma
• Algı ve İfadede Yavaşlama
• Coşku veya Depresyon

Bunların yanı sıra karaciğer yetmezliğinin bilinmeyen nedenleri de bulunur.

Karaciğer Yetmezliği Evreleri Nelerdir?

• Karaciğer İltihabı

Bu evrede karaciğerde büyüme ve hassasiyet olabilir. Vücudun diğer bölgeleri iltihaplandığında ısı artışına ve ağrıya neden olur. Ancak karaciğer iltihabı olan birçok kişi bu durumu hissetmeyebilir. Hastalık bu evrede yakalanabilirse etkili şekilde tedavi edilebilir ve hasar döndürülebilir. Bu nedenle karaciğer yetmezliği açısından risk altında olan kişilerin düzenli kontrollerini yaptırmaları önemlidir.

• Fibrozis

İltihaplanmanın sürekli bir hal alması karaciğerde hasar gören dokunun onarını engeller ve hasarlı doku (nedbe) miktarı artar. Kollajenden oluşan nedbe dokusu işlevsizidir; kanın karaciğer içindeki akışını önler ve hücre ölümünü arttırır. Bu sürece fibrozis denir. Fibrozis, karaciğerin çalışmasını olumsuz etkiler. Teşhis edilmesi zor olabilir çünkü hafif veya orta şiddette olduğunda genellikle belirti vermez. Ancak doğru zamanda teşhis edilir ve başarılı bir şekilde tedavi edilirse, karaciğerin zamanla kendini iyileştirme şansı vardır.

• Siroz

Siroz evresinde, karaciğerde sert yara dokusu yumuşak sağlıklı dokunun yerini alır ve karaciğerin düzgün çalışamaz. Hasta ciddi sağlık sorunları yaşamaya başlar. Siroz tedavi edilmezse, karaciğer tamamen işlevini yitirebilir ve karaciğer kanseri de dahil olmak üzere bir dizi komplikasyon oluşabilir. (5) Siroz tedavisi, kalan sağlıklı karaciğer dokusunu koruyarak karaciğer hasarını durdurmayı veya yavaşlatmayı amaçlar.

• Son Evre Karaciğer Hastalığı

Son evre karaciğer hastalığı, karaciğer fonksiyonlarının önemli ölçüde kötüleştiği geri dönüşü olmayan bir durumdur. Karaciğer nakli dışında tedavisi yoktur. Hepatik ensefalopati, varis kanaması, böbrek yetmezliği, assit (karın boşluğunda sıvı toplanması) ve akciğer sorunları görülebilir. Bu evredeki hastalar nakil listesinde önceliklidir.

• Karaciğer Kanseri

Karaciğerde başlayan kansere birincil karaciğer kanseri denir. Bu karaciğer yetmezliğinin herhangi bir aşamasında ortaya çıkabilmesine rağmen, siroz ve hepatit B, birincil karaciğer kanseri için önde gelen risk faktörleridir.

Karaciğer Yetmezliği Teşhisi

Karaciğer yetmezliğinin teşhisinde doktor önce hastanın tıbbi geçmişi hakkında bilgi alır. Ve fizik muayene yapar.

Ardından gerekli olması durumunda aşağıdaki testler istenir:

Karaciğer Yetmezliği Kan Testi

• Karaciğer Kan Testleri:

Bu testler kandaki, karaciğer fonksiyonlarının bir göstergesi olabilecek çeşitli protein ve enzimlerin seviyelerini değerlendirir.

• Protrombin Zamanı Testi:

Kanın pıhtılaşmasının ne kadar sürdüğü ölçülür. Akut karaciğer yetmezliğinde kan pıhtılaşması gecikebilir.

• Diğer Kan Testleri:

Hemogram (Tam kan sayımı) ve viral hepatit veya karaciğer hasarına neden olabilecek genetik durumlar için kan testleri gerekebilir.

Diğer Karaciğer Yetmezliği Testleri

• Görüntüleme Testleri:

Ultrason, tomografi veya MR taraması gibi görüntüleme yöntemleriyle karaciğerin detaylı görsel incelemesi yapılır.

• Biyopsi:

Karaciğer biyopsisi, kanama riskinden dolayı boyundaki bir damara yerleştirilmiş kateterden ince bir iğne yardımıyla doku örneği alınarak yapılır. Bu doku örneği laboratuvarda incelenir ve yara dokusu olup olmadığı tespit edilir. Biyopsi ayrıca soruna neyin neden olabileceğini teşhis etmede de yardımcı olabilir.

Karaciğer Yetmezliği Tedavisi 

Hepatit hastalığında olduğu gibi herhangi bir virüs karaciğer yetmezliğine sebep oluyorsa antiviral ilaçlar kullanılabilir.

Zehirlenmelerde ya da mantar zehirlenmesinde zehrin etkisini azaltacak ilaçlar kullanılabilir.

1. Akut Karaciğer Yetmezliği Tedavisi

• Akut karaciğer yetmezliği hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde tedavi edilmektedir.
• Oluşan komplikasyonlar kontrol altına alınır. Ve karaciğerin iyileşmesi beklenir.
• Karaciğerde oluşan hasarın nedeni doz aşımı ya da ilaç ise etkiyi tersine çevirmek için ilaç tedavisi yapılır.
• Hasar engellenemiyorsa karaciğer nakli gereklidir.

2. Kronik Karaciğer Nakli Tedavisi

• Karaciğer yetmezliği uzun sürüyorsa ve hasarlara neden olduysa ilk amaç organın sağlı kısımlarını kurtarmaktır. 
• Fibroz ve iltihaplanmadan kaynaklı olan karaciğer hasarı uygun bir şekilde tanı ve tedavi edilirse zamanla tersine çevrilebilir ve iyileşme gözlenebilir.
• Fakat sirozun sebep olduğu hasar önlenmez. Yalnızca yavaşlatılabilir ya da durdurulabilir.
• Genellikle karaciğer nakli gerekir.