Karaciğer Kanseri Nedir?

Karaciğer Kanseri Nedir?

Karaciğerin kendi hücrelerinden kaynaklanan kötü huylu (habis) tümörlere “primer (birincil) karaciğer kanseri” adı verilir. Bu tür kanser, karaciğerin kendi hücrelerinden kaynaklandığı için “hepatosellüler (karaciğer hücreli) karsinom” olarak adlandırılır.

Bu kanser türü, sık görülen ve hayati risk taşıyan tümörlerden biridir. Ayrıca, hepatositlerden kaynaklanmayan diğer karaciğer tümörleri de bulunmaktadır. Örneğin, kolanjiosellüler karsinom (safra yollarından kaynaklı) tümörlere bir örnektir. Ayrıca, damarsal yapılarla ilişkili olarak ortaya çıkan anjiosarkom gibi karaciğer tümörleri de mevcuttur.

Bir kişinin karaciğeri sağlıklıysa, bu tür kansere yakalanma riski oldukça düşüktür. Ancak karaciğer hastalığı olanlar veya karaciğerde yapısal bozukluğa sahip olan bireyler (örneğin siroz veya siroz zemini olanlar), karaciğer kanseri riski altındadır. Karaciğer kanseri dünya genelinde en sık rastlanan kanser türlerinden biridir ve hayati risk taşıdığı için erken teşhis çok önemlidir. Bu hastalığın erken teşhisi hayati bir öneme sahiptir.

Esas tedavi yöntemi, kanserli dokunun çıkarılmasıdır. Ancak karaciğer, vücudun temel bir organı olduğu ve işlevselliğinin önemli olduğu bir organ olduğu için sadece tümörlü bölümün çıkarılması oldukça zor bir işlemdir. Bu nedenle karaciğer nakli, karaciğer kanseri hastalarının tedavisinde önemli bir yöntem olarak öne çıkar.

Karaciğer Kanseri Neden Olur?

Karaciğer kanserine neyin sebep olduğu henüz kesin olarak bilinmemektedir. Ancak birtakım durumlar karaciğer kanseri riskini önemli derecede arttırmaktadır.

Hepatit B ve Hepatit C virüslerine yakalanmak altta yatan en büyük nedenlerdendir. Bu virüsler vücuda alındıktan yıllar sonra bile hastalık belirtileri görülmeyebilir. Bazı durumlarda belirti görmeden de hastalık geçirilebilir ancak bunu teşhis etmek için kan testleri yapılması gerekir.

• Karaciğer sirozu sebebiyle oluşan yara
• Karaciğer adenomu
• Gıdalarda var olan bazı karsinojenik maddeler
• Bazı ilaçlar
• Bazı metabolik hastalıklar
• Karaciğer yağlanması
• Ailede karaciğer kanseri bulunan birinin olması
• Sigara ve sigara kullanımı
• Arsenik
• Diyabet
• Aşırı kilolu olma
• Zayıf bağışıklığa sahip olmak
• Bazı doğum kontrol hapları

Ancak yine de karaciğer kanseri için en fazla risk altında olan kişiler hepatitli kişilerdir. Hepatitli kişilerden sonra ise siroz olan kişiler gelmektedir. Bu yüzden bu kişilerin belli aralıklarla kontrol edilmesi çok önemlidir. Eğer aşınız varsa Hepatit B’den korunabilirsiniz bu yüzden aşılama oldukça önemlidir.

Karaciğer Kanseri  Belirtileri Nelerdir ?

Karaciğer kanseri, erken evrelerde belirgin olmayabilen veya diğer karaciğer hastalıkları ile benzer belirtiler gösterebilen bir kanser türüdür.

Ancak ilerlediğinde veya büyüdüğünde aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Karın Ağrısı ve Şişkinlik:

Karaciğer kanseri büyüdükçe karın bölgesinde ağrı ve rahatsızlık hissi oluşabilir. Karaciğerin şişmesi nedeniyle karında şişkinlik ve dolgunluk hissedilebilir.

• İştah Kaybı ve Kilo Kaybı:

Kanser hastalıklarında yaygın bir belirti olan iştah kaybı, karaciğer kanseri durumunda da görülebilir. İştah azaldığı için kilo kaybı yaşanabilir.

• Halsizlik ve Yorgunluk:

Karaciğer kanseri, vücutta metabolizmanın etkilenmesine ve enerji düzeylerinin düşmesine neden olabilir, bu da halsizlik ve yorgunluğa yol açabilir.

• Sarılık (Cilt ve Gözlerin Sararması):

Karaciğer kanseri, karaciğerin işlevini bozarak safra akışını engelleyebilir. Bu durumda, cilt ve gözler sarı renk alabilir. Aynı zamanda idrar rengi koyu renkte olabilir ve dışkı rengi açık renkte olabilir.

• Kaşıntı:

Karaciğer kanseri, safra akışının bozulmasına bağlı olarak kaşıntıya neden olabilir.

• Karaciğerde Ele Gelen Kitle:

Kanser büyüdükçe, karaciğerde elle hissedilebilir bir kitle oluşabilir.

• Bulantı ve Kusma:

Karaciğer kanseri, mide bulantısına ve zaman zaman kusmaya neden olabilir.

Bu belirtiler karaciğer kanseri olmayabilir ve başka bir hastalığın işareti de olabilir, bu yüzden belirtiler belirirse mutlaka bir doktora danışmak önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, karaciğer kanseri tedavi edilebilirlik şansını artırır. Risk faktörleri arasında kronik hepatit B veya C enfeksiyonu, siroz, aşırı alkol tüketimi, obezite ve diyabet gibi durumlar bulunmaktadır. Bu risk faktörlerine sahip olan kişiler, düzenli sağlık kontrollerini takip etmelidir.

Karaciğer Kanseri Evreleri Nelerdir?

Karaciğer kanserinin tedavi planlaması için öncelikle evrelendirilmesinin yapılması gerekir.

Bu evrelendirme, genel olarak dört aşamadan oluşur.

• Evre 1:

Karaciğer kanserinde tümör dokusu karaciğer içerisinde bulunur ve diğer başka bir organ ya da yapıyı etkisi altına almamıştır.

• Evre 2:

Karaciğer kanserinde küçük tümöral oluşumlar karaciğer dokusu içerisinde yer alır veya bir kötü huylu tümör dokusu kan damarlarına ulaşmış olarak tespit edilir.

• Evre 3:

Karaciğer kanserinde ise birden fazla sayıda büyük tümör karaciğer dokusunu etkisi altına almıştır veya bir büyük tümör büyük bir damarı etkisi altına almış olarak tespit edilir.

• Evre 4:

Karaciğer kanserinde ise karaciğer kanseri artık metastaz yapmış ve vücudun diğer bölümlerine yayılmıştır.

Karaciğer Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

• Karaciğer Kanserinde Tıbbi Geçmiş ve Fiziksel Muayene:

Fiziksel muayenede tıbbi geçmişiniz sorgulanarak risk faktörleriniz kontrol edilecek ve yaşadığınız belirtiler hakkında daha fazla bilgi edinilecektir. Tüm bunların yanında, karaciğer kanseri ile ilgili belirtilere ve diğer sağlık problemlerine de bakılacaktır. Doktorunuz özellikle, karın bölgenizi muayene eder ve sarılık belirtilerine bakmak için cildinizin rengini ve gözlerinizin beyazını kontrol eder.

Eğer belirtiler ve/veya muayene sonuçları karaciğer kanseri olasılığını gösteriyorsa, daha detaylı testlerin uygulanması gerekecektir. Bu testler görüntüleme testleri, laboratuvar testleri ve diğer yöntemlerdir.

• Kan Testleri:

Bir serum belirteci testi, kansere bağlı belirli maddelerin miktarlarını ölçer.

Karaciğer kanseri, siroz ve hepatit için, madde alfa-fetoprotein (AFP) daha yüksek seviyelerde görünebilir.

Yüksek seviyelerde AFP, bir tümör belirteci olarak kabul edilir. Karaciğer enzimlerinin yüksek seviyelerini gösteren karaciğer enzim testleri de karaciğer hastalığına işaret edebilir.

• Ultrason (Sonografi):

Bu test, yumuşak doku yapılarınızın resimlerini sağlar.

• Bilgisayarlı Tomografi (CT Taraması):

Bu özel röntgen türü organların ayrıntılı görüntülerini alır.

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI):

Bu test, büyük bir mıknatıs, radyo dalgaları ve bir bilgisayar kullanarak insan vücudunun çok net görüntülerini üretir.

• Anjiyogram:

Bu test sırasında, karaciğer dokusunu ve herhangi bir tümörü göstermek için bir artere bir boya enjekte edilir.

• Kemik Taraması:

Kemik taraması, kanserin kemiklere yayılıp yayılmadığını gösteren yardımcı bir yöntemdir. Kemikte ağrı veya karaciğer nakline uygun tedavi edilebilir bir hasta olduğunda uygulanan bir testtir.

Bu test için, düşük seviyeli radyoaktif materyal damara enjekte edilir. Bu madde, iskeletin tamamında kemiğin zarar gören bölgelerine bir iki saat içinde yerleşir. Sonrasında, özel bir kameranın yardımı ile 30 dakika kadar süren bir görüntüleme işlemi gerçekleştirilir.

Kemiklerde değişim olan aktif bölgelere iskeletteki “sıcak bölge” denir. Bu bölgeler, kanserin varlığını gösterebilir.

Ancak, diğer kemik hastalıklarının varlığı da aynı belirtileri verebilir. Bu iki durumu birbirinden ayırmak için x ray veya MR gibi diğer görüntüleme testleri hatta kemik biyopsisi gerekebilir.

• Laparoskopi:

Doktor, mide bölgesindeki karaciğeri ve diğer organları gözlemlemek için ışıklı (laparoskop) ince bir tüp kullanır.

• Biyopsi:

Mikroskop altında incelenmek üzere dokunun çıkarılması. Bir laparoskop kullanılarak yapılabilir. Kanseri belirlemenin en güvenilir yolu biyopsidir.

Karaciğer Kanseri  Tedavileri Nelerdir ?

Karaciğer kanseri tedavisi, hastalığın evresine, kanserin yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak çeşitli yöntemler kullanılarak planlanır.

Temel karaciğer kanseri tedavi yöntemleri şunlardır:

• Cerrahi Tedavi:

Karaciğer kanserinin erken evrelerinde, tümörün küçük ve sınırlı olduğu durumlarda, cerrahi müdahale tercih edilebilir. Bu durumda, kanserli karaciğer bölümü veya tüm karaciğer çıkarılabilir (hepatektomi).

Bazı durumlarda, karaciğer nakli de tedavi seçenekleri arasında yer alabilir.

• Karaciğer Transplantasyonu (Nakli):

uygun bir vericiden alınan karaciğerin hastaya nakil edilmesidir. Transplant ile tedavi girişimleri özellikle metastatik özellikte olmayan olgularda tercih edilebilir. Nakil sonrasında hastalar ömür boyu reddi geciktirecek ilaç kullanmak durumundadır.

• Radyoterapi:

Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini kontrol altında tutmak için yüksek enerjili ışınların kullanılmasıdır.

Karaciğer kanserinde dış ışın radyoterapisi veya iç radyoembolizasyon gibi yöntemler kullanılabilir.

Ablasyon Teknikleri:

1. Radyofrekans Ablasyon (RFA):

RFA, kanserli hücreleri yok etmek için radyofrekans dalgaları tarafından üretilen ısıyı kullanır. Genellikle küçük tümörler için kullanılır ve laparoskopik veya perkütan bir yaklaşım kullanılarak gerçekleştirilebilir.

2. Mikrodalga Ablasyon (MWA):

RFA’ya benzer şekilde MWA, kanserli dokuyu ısıtmak ve yok etmek için mikrodalgalar kullanır.

3. Etanol Enjeksiyonu:

Etanol (alkol), kanser hücrelerini yok etmek için doğrudan tümöre enjekte edilebilir.

• Kemoterapi:

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini yavaşlatmak için ilaçların kullanılmasıdır. Bazen tek başına veya cerrahi ve radyoterapi ile birlikte kullanılabilir.

• Hedefe Yönelik Tedaviler:

Bazı karaciğer kanserleri, hedefe yönelik ilaçlarla tedavi edilebilir. Bu ilaçlar, kanser hücrelerine yönelik özel hedeflere etki ederek tedavi sağlarlar.

• İmmünoterapi:

İmmünoterapi, bağışıklık sisteminin kanserle savaşmasına yardımcı olan ilaçların kullanılmasıdır. Karaciğer kanseri tedavisinde de immünoterapi uygulanabilir.

• Destekleyici Bakım:

Karaciğer kanseri tedavisi sırasında hastanın rahatlığını ve yaşam kalitesini artırmak için destekleyici bakım sağlanır. Bu, ağrı kontrolü, beslenme desteği, psikolojik destek ve diğer semptomların yönetimi içerebilir.

Tedavi planı, hastanın sağlık durumu ve kanserin evresine bağlı olarak farklı kombinasyonlarda kullanılabilir.

Tedavi planının belirlenmesinde, onkolog, cerrah ve diğer uzmanların bir araya gelerek multidisipliner bir yaklaşım benimsemesi önemlidir.

Erken evrede teşhis edildiğinde ve uygun tedavi alındığında, karaciğer kanserinde tedavi başarısı artar.

Bu nedenle, belirtiler ortaya çıktığında veya risk faktörlerine sahipseniz hemen bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.

Karaciğer Kanserini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

• Siroz Riskinizi Azaltın:

Siroz karaciğerin yaralanmasıdır ve karaciğer kanseri riskini artırır.

Aşağıdakileri yaparsanız siroz riskinizi azaltabilirsiniz:

• Alkolü Hiç Değilse Ölçülü İçin:

Alkol kullanmayı seçerseniz, içeceğiniz miktarı sınırlayın. Kadınlarda, bu miktar günde bir kadehten fazla içilmemesi anlamına gelir. Erkeklerde ise günde iki kadehten fazla içilmemesi anlamına gelir.

• Sağlıklı Kiloda Kalın:

Mevcut kilonuz sağlıklı ise, haftanın çoğu günü egzersiz yaparak ve sağlıklı beslenmeyi seçerek bunu korumaya çalışın. Kilo vermeniz gerekiyorsa, her gün aldığınız kaloriyi azaltın ve yaptığınız egzersiz miktarını artırın. Yavaş kilo vermeyi hedefleyin – her hafta 0.5 ila 1 kilogram.

• Kimyasallara Dikkat Edin:

Evde veya işyerinde kullandığınız kimyasallarla alakalı talimatları izleyin.

• Hepatit B Aşısı Yaptırın:

Hem yetişkinler hem de çocuklar için yüzde 90’dan fazla koruma sağlayan hepatit B aşısı ile hepatit B riskinizi azaltabilirsiniz. Aşı, bebekler, yaşlı erişkinler ve bağışıklık sistemi zayıf olanları da içeren hemen herkese yapılabilir.

• Hepatit C’yi Önleyecek Tedbirler Alın:

Hepatit C aşısı bulunmamaktadır, ancak enfeksiyon riskinizi azaltabilirsiniz.

• Cinsel Partnerinizin Sağlık Durumunu Bilin:

Partnerinizde HBV, HCV veya başka cinsel yolla bulaşan enfeksiyon bulunmadığından emin değilseniz, korunmasız cinsel ilişkiye girmeyin. Partnerinizin sağlık durumunu bilmiyorsanız, cinsel birleşme esnasında her zaman prezervatif kullanın.

• Intravenöz (IV) İlaçları Kullanmayın, Ancak Bunu Yaparsanız Temiz Bir İğne Kullanın:

Yasa dışı ilaçları enjekte etmeyerek HCV riskinizi azaltın. Ancak böyle bir şansınız yoksa, iğnenin steril olduğundan emin olun ve başkaları ile paylaşmayın. Kirlenmiş uyuşturucu gereçleri hepatit C enfeksiyonunun yaygın nedenidir. Toplumunuzdaki iğne değişim programlarından yararlanın ve ilaç kullanımınız için yardım istemeyi düşünün.

• Piercing veya Dövme Yaptıracaksanız Temiz ve Emniyetli Mağazalar Arayın:

Uygun şekilde sterilize edilmeyen iğneler hepatit C virüsünü yayabilirler. Piercing veya dövme yaptırmadan önce, bölgenizdeki mağazaları kontrol edin ve çalışanlara emniyet uygulamaları hakkında sorular sorun. Bir mağazadaki çalışanlar sorularınızı yanıtlamayı reddederse veya sorularınızı ciddiye almıyorsa, bunu tesisin sizin için uygun olmadığını gösteren bir işaret olarak kabul edin.