Güneş Yanığı Nedir?

Güneş Yanığı Nedir?

Güneş yanığı, cildin yoğun miktarda güneş ışığına maruz kalması sonucu oluşan acı verici bir durumdur. Normalde vücut için D vitamini sentezi gibi görevlere yardımcı olan ve insana kendisini daha iyi hissetmesini sağlayan güneş ışınları, özellikle çıplak şekilde güneş ışığına fazla maruz kalınan yaz aylarında çeşitli olumsuz durumlara sebep olabilir.

Yoğun miktarda güneş ışığına maruz kalmak sadece güneş yanığına değil, aynı zamanda renk değişikliklerine, foto alerjiye ya da benzeri sağlık sorunlarına yol açabilir. Hatta vücudun bilinçsiz bir şekilde güneş ışığına uzun süre maruz kalması kişinin deri kanseri gibi son derece ciddi sağlık problemlerine sahip olmasına yol açabilir. Dolayısıyla cildin güneş ışığına karşı korunması ve bilinçsiz bir şekilde uzun süre boyunca güneş ışığına maruz kalınmaması oldukça önemlidir.

Güneş Yanığı Neden Olur?

Ultraviyole ışığa çok fazla maruz kalmak güneş yanığına neden olur. Bu UV ışığı doğal olarak güneş ışığından veya güneş lambası ve bronzlaşma yatakları gibi yapay kaynaklardan ortaya çıkabilir.

Melanin, bireyin cildinin dış tabakasına normal rengini veren koyu renkli bir pigmenttir. Vücut UV ışığına maruz kaldığınızda daha hızlı melanin üreterek kendini korumaya başlar.

Bu fazladan melanin ten renginin koyulaşmasına ve bronzlaşmaya yol açar. Bu bronzlaşma ise, vücudun güneş yanıklarını önlemek için UV ışınlarını engellemek için kullandığı asli yöntemdir. Ancak bu koruma belirli bir dereceye kadar etkili olabilir. Çok fazla UV ışığı cildin yanmasına neden olur.

Serin veya bulutlu günlerde de güneş yanığı olmak mümkündür. Kar, kum, su ve diğer açık veya parlak yüzeyler de cildin yanmasına neden olan UV ışınlarını yansıtabilir. Ve güneş yanığına neden olabilir.

Devam et

Açık tenli, mavi gözlü ve kırmızı veya sarı saçlı olmak vücutta melanin seviyelerinin doğal olarak düşük olduğuna işaret eder. Ve güneş yanığından etkilenme riskini artırır.

Güneşli, sıcak ortamlarda veya çok yüksek irtifada, atmosferin daha az koruma sağladığı, daha az gölgeli yerlerde yerlerde yaşamak veya tatil yapmak, ve açık havada çalışmak yine güneş yanığı riskini artırır.

Nemli ve ıslak cilt, kuru cilde göre daha fazla yanma eğilimi gösterdiği için cilde su püskürtmek, cildi yıkamak veya yüzmek yanma riskini artırır.

Açık havada vakit geçirirken aynı zamanda alkol kullanmak, bireyi ışığa duyarlı hale getirecek ilaçları kullanmak yanık olasılığını artırır.

Cildi koruma kullanmadan düzenli olarak güneş lambası veya bronzlaşma yatağı gibi yapay UV kaynaklarına maruz bırakmak ciltte güneş yanığı ihtimaline yol açar.

Güneş Yanığının Belirtileri Nelerdir?

Aşağıdakiler güneş yanığının en yaygın görülen semptomlarıdır. Bununla birlikte, her birey semptomları farklı şekilde yaşayabilir.

Yaygın görülen belirtiler şunları içermektedir:

• Kızarıklık
• Deride şişme
• Ağrı
• Kabarcıklar
• Ateş
• Titreme
• Güçsüzlük hissi, kafa karışıklığı veya bayılma
• Yanıktan günler sonra ciltte kuruluk, kaşıntı ve soyulma

Şiddetli güneş yanıklarında ;

• Kişinin susuz kalmasına
• Ve hatta bayılma,
• Düşük tansiyon
• Derin güçsüzlük sonucunda şoka girmesine neden olabilir.

Böyle bir durumda acil tıbbi yardım gereklidir.

Zaman içinde kızarıklık ve ağrı görünür hale gelir. Ve hasar oluşur. Ağrı genellikle yanıktan 6 ila 48 saat sonra en kötü haline ulaşır.

Güneş yanığının semptomları geçici olabilirken ciltte oluşan hasar kalıcıdır. Güneş yanığının semptomları diğer cilt problemlerinin semptomlarına benzeyebilir. Teşhis için daima doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.

Güneş Yanığı Dereceleri Nelerdir?

Güneş yanıkları üç farklı kategoride incelenebilir.

Bu kategoriler aşağıda açıklanmıştır:

1. Derece Güneş Yanığı:

Cilt yüzeyinde kızarıklık, gerginlik ve hassasiyete bağlı acı hissi, 1. derece güneş yanığında rastlanan belirtilerdendir.

2. Derece Güneş Yanığı:

İkinci derece güneş yanığı oluşması durumunda deride kızarıklık, gerginlik, yüzeye dokunulduğunda acı hissi gibi belirtilerin yanı sıra deride içi su dolu kabarcıklar görülebilir.

3. Derece Güneş Yanığı:

Ciltte şiddetli acı ve kabuklanmalar oluşabilir. Ancak bu tip güneş yanıklara rastlanma oranı düşüktür.

Güneş Yanığı Risk Faktörleri Nelerdir?

• Güneş yanığı içi
• Açık tenli olmak, mavi gözlü olmak ya da kızıl veya sarı saçlı olmak,
• Yoğun güneş alan sıcak bir bölgede veya yüksek rakımlı bir bölgede yaşamak,
• Açık havada çalışmak,
• Güneş ışığını yansıtan deniz, havuz , kumsal, karlı bölgelerde bulunmak,
• Korunmasız olarak cildi düzenli olarak güneş ışığına veya solaryum gibi yapay kaynaklarından yayılan UV ışınına maruz bırakmak.

Güneş Yanığı Nasıl Teşhis Edilir?

Güneş yanığı fiziksel muayene sonucunda teşhis edilebilir. Bu muayene sürecinde doktor bireye belirtileri, ultraviyole ışığa maruz kalma süresi ve geçmişteki güneş yanığı vakaları hakkında soru sorabilir.

Çok az miktarda güneş ışığına maruz kaldıktan sonra güneş yanığı veya cilt reaksiyonu geliştiren bireylerde, doktor sorunu gözlem altına alır.

Ve tekrarlamak için cildin küçük bölgelerinin  ölçülü miktarlarda UVA ve UVB ışığına maruz kaldığı bir test olan fototest yapılmasını önerebilir.

Bu test sonucunda bireyin cildi UV ışığına aşırı tepki verirse, birey ışığa duyarlı ya da güneş ışığına duyarlı olarak kabul edilebilir.

Güneş Yanığı En Sık Kimlerde Görülür?

Güneş yanığı kişiden kişiye değişebilir. Semptomlardaki değişiklik kişinin cilt hassasiyeti ve güneşe maruz kalma süresi ile belirlenir.

Hassas cilde sahip olan veya daha önce cilt sorunu yaşayan kişiler de güneşe karşı daha hassastır. Bu nedenle ultraviyole ışınlarından (güneşin zararlı ışınları) etkilenme süresi de çok daha hızlıdır.

Güneş yanıkları daha çok açık tenli kişilerde görülür. Öte yandan koyu renkli ciltlerde güneşe maruz kalma süresine bağlı olarak güneş yanıkları oluşabilmektedir.

Güneş yanıkları bebeklerde olduğu kadar hassas cilde sahip kişilerde de oldukça yaygındır. Bebekler, cilt hassasiyetleri nedeniyle yetişkinlerden daha fazla güneşten korunmaya ihtiyaç duyarlar. Aksi takdirde ciddi yaralanmalara neden olabilir.

Güneş Yanığı Nasıl Tedavi Edilir?

Güneş yanığının etkileri güneşe maruz kalınan ilk anlarda ortaya çıkmaz. Yanığın deride yarattığı tahribatı tam olarak anlayabilmek için yanığın şiddetine göre değişmekle birlikte 3 ila 24 saat arasında bir süre geçmesi gereklidir. Derideki kızarıklığın ve ağrı hissinin ortadan kaybolması için ise genellikle birkaç gün geçmesi yeterlidir. Ayrıca iyileşme sürecini daha sancısız ve kısa hale getirmek için alınabilecek çeşitli önlemler mevcuttur.

Bunlar aşağıda sıralanmıştır:

• En uygun tedavi yöntemini belirlemek için kişinin bir sağlık kuruluşuna başvurması en garanti yöntem olacaktır. Doktor hem tedavi için kişinin durumuna uygun öneriler yapar. Hem de kişinin yaşadığı ağrı hissini hafifletmek amacıyla çeşitli ağrı kesici ilaçlar ve merhemler reçete edebilir.
• Işınlardan etkilenen ve kızarık oluşan bölgelere soğuk suyla nemlendirilen bir havlu ya da bez yardımıyla soğuk kompres uygulamak kişinin rahatlamasını sağlar. Ve yanığın şiddetlenmesini engeller. Bu uygulama günde birçok kez 10 ila 15’er dakika boyunca yapılabilir. Ayrıca hafif soğuk bir suyla duş almak da benzer bir etkiye sahip olacaktır.
• Yanıktan etkilenen bölge serin tutulmalıdır. Buna ek olarak, çeşitli nemlendirici kremler yardımıyla cildin kuruması engellenmelidir. Söz konusu nemlendirici kremler günde ortalama üç defa sürülmelidir. Alkol içeren ya ve benzeri ürünlerden ise uzak durulmalıdır. Ayrıca bol miktarda su tüketmek de derinin canlanmasına sebep olur ve bu bakımdan oldukça önemlidir.
• Yanık deriye vazelin uygulamak doğru bir davranış değildir. Vazelin cildin havayla olan temasını keser ve böylelikle iyileşme sürecinin daha uzun sürmesine yol açar.
• İkinci dereceden güneş yanığı yaşayan kişilerin derilerinde içi su dolu kabarcıklar oluşabilir. Kabarcıkların ortaya çıktığı çoğu durumda aynı zamanda deride bir kaşınma hissi ortaya çıkar. Ancak kabarcıkları kazıyarak kaşımak ya da patlatmak kesinlikle doğru değildir. Enfeksiyonun yayılıp ağrının daha da artmasına yol açabilir.

Güneş Yanığını Önlemek İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?

UV ışınlarıyla yoğun karşılaşılan bölge ve zamanlarda güneşten korunmak önemlidir.

Bu sebeple şunlara dikkat edilmelidir;

• Yaz tatilinde saat 10:00’dan önce ve 17:00’den sonra deniz kenarında bulunulmalıdır. Ve diğer zamanları güneş ışınları alınmayan başka faaliyetlerle geçirmelidir.
• Denizden çıkınca tatlı su ile tüm vücut yıkanmalı, güneş koruyucu sürülmelidir. T-shirt , şapka ve  güneş gözlüğü takılmalıdır.
• Kış tatili için dağa gidilince güneş gözlüğü ve maske gibi tüm yüz ve gözleri koruyucu önlemler mutlaka alınmalıdır.
• Kırsalda tarla çalışanları tüm gün çalışacaklar ise mutlaka kol ve bacaklarını güneşten koruyacak açık renkli gömlek ve pantolon giymelidir. Ve yüzünü beyaz örtü, başını kenarı geniş şapka, gözünü güneş gözlüğü ile güneşten korumalıdırlar.
• Deniz kenarında ve dağlık bölgede normal yaşamını sürdürenler mümkün olduğunca öğlene yakın dışarıda bulunmamalıdir. Güneş koruyucu krem ve losyonlar sürmeli, şapka ve güneş gözlüğü kullanmalıdırlar.
• Bronzlaşma amacıyla solaryuma girilmemelidir.