Göbek Fıtığı Nedir ?
Fıtık; bir dokunun bir yırtık, delik ya da boşluktan diğer bir dokunun içine doğru kaçması anlamına gelir. Karın duvarındaki zayıf bölgelerden birinden veya karın içi basıncın artması sonucu, karın içindeki organların bulundukları yerden çıkarak dışarı doğru fırlaması durumudur. Göbek fıtığı, genellikle göbek (umbilikus) çevresinde veya altında ortaya çıkar.
Bu durum, karın duvarının zayıf olduğu bölgelerde meydana gelebilir. Karın içi basıncı arttığında (örneğin ağır kaldırma, öksürme, hapşırma gibi durumlar) veya zayıf noktalar daha da genişlediğinde, iç organlar karın duvarının dışına doğru itilebilir. Bu genellikle şişkinlik, ağrı veya hassasiyet gibi semptomlara yol açabilir.. Bebeklerde ise prematüre ve düşük kiloda doğan bebekler risk altındadır.
Göbek Fıtığının Sebepleri Nelerdir?
- Doğuştan Zayıf Karın Duvarı: Bazı insanlar, doğuştan gelen bir zayıf karın duvarına sahip olabilirler. Bu durum, fıtığın oluşma riskini artırabilir.
- Aşırı Karın İçi Basınç: Karın içi basınç aniden arttığında veya sürekli olarak yüksek olduğunda, iç organlar karın duvarının zayıf bölgelerinden dışarıya doğru itilebilir. Örneğin, ağır kaldırma, öksürme, hapşırma, ıkınma gibi faaliyetler karın içi basıncını artırabilir.
- Aşırı Kilolu Olma: Aşırı kilolu veya obez bireylerde, karın duvarındaki zayıf bölgeler daha fazla baskı altında olabilir ve fıtık riski artabilir.
- Hamilelik: Hamilelik sırasında karın içi basınç artar ve karın duvarındaki zayıf bölgeler daha belirgin hale gelir. Bu nedenle, hamilelik sırasında göbek fıtığı gelişebilir.
- Aşırı Egzersiz veya Zorlayıcı Aktiviteler: Aşırı egzersiz veya ağır fiziksel aktivite yapmak, karın içi basıncını artırabilir ve zayıf bölgelerde fıtık oluşumuna neden olabilir.
- Yaşlanma: Yaşlandıkça, karın duvarı genellikle zayıflar ve elastikiyetini kaybeder, bu da fıtık oluşum riskini artırabilir.
- Genetik Faktörler: Ailenizde göbek fıtığı öyküsü varsa, genetik faktörler de bu durumun gelişme riskini artırabilir.
Göbek Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
- Şişkinlik ve Kabarıklık: Göbek bölgesinde veya altında şişkinlik, kabarıklık veya yumru hissi görülebilir. Bu kabarıklık özellikle zorlandığınızda veya ağır kaldırdığınızda daha belirgin hale gelebilir.
- Ağrı ve Rahatsızlık: Göbek fıtığı olan kişilerde karın bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir. Bu ağrı, fıtıklaşmış dokunun sıkışması veya tahriş olması nedeniyle ortaya çıkabilir.
- Yanma ve Batma Hissi: Fıtıklaşmış doku veya iç organlar sıkıştığında, karın bölgesinde yanma veya batma hissi oluşabilir.
- Gerginlik veya Hassasiyet: Fıtık bölgesi etrafındaki deri hassaslaşabilir ve dokunduğunuzda veya baskı uyguladığınızda gerginlik hissi olabilir.
- Fıtık İçeriğinin İtme ve Çekilme Hissi: Göbek fıtığı olan bazı insanlar, iç organların fıtıklaşmış alandan dışarıya doğru itilip çekildiği hissine kapılabilirler.
- Duruş Bozukluğu: Fıtık büyüdükçe veya semptomlar arttıkça, duruş bozuklukları veya beden pozisyonundaki değişiklikler görülebilir.
- Mide Bulantısı veya Kusma: Nadiren de olsa, fıtıklaşmış dokunun sıkışması veya kan dolaşımının bozulması nedeniyle mide bulantısı veya kusma gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Yetişkinlerde Göbek Fıtığı Tedavisi
Yetişkinlerdeki göbek fıtığında, komplikasyon riski çocuklara göre daha yüksek olduğundan tedavide çoğunlukla cerrahi müdahale önerilir. Fıtığın sıkışması, fıtık olan dokuya kan iletiminin yavaşlaması ya da tamamen durması engellenmesi gereken durumlardır. Böyle bir durumun gelişmemesi ve hayati tehlike arz eden bir enfeksiyonla karşılaşılmaması için fıtık cerrahi müdahale ile yerine itilir.Operasyon esnasında göbek deliğinin yakınına bir kesi atılır ve fıtıklaşan doku karın boşluğuna geri itilir. İnce bir kesi yoluyla yapılan bu gibi operasyonlar, kapalı olarak (laparoskopik) uygulanır.
Göbek fıtığı operasyonu çoğu durumda genel anestezi altında yapılır; ortalama yarım saat kadar sürer. Karın duvarındaki delik dikilir ve kapatılır. Şayet bağırsak dokusunun dışarıya kaçmasına neden olan delik ya da aralık büyükse, özel bir ağ sistemi (mesh) kullanılarak bu boşluk örülür. Operasyondan sonra ise korse kullanması önerilir.
Göbek fıtığı ameliyatı oldukça basittir ve hem bebeklerde hem de yetişkinlerde hızlıca iyileşme görülür. Hasta kısa süre içinde normal hayatına geri dönebilir. Ancak nadiren de olsa, tüm cerrahi müdahalelerde olduğu gibi, bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunların başında dikişin bulunduğu yerde enfeksiyon oluşması gelir.
Dikiş herhangi bir sebepten dolayı enfekte olabilir; ağrılı şişkinlik, kızarıklık, kırmızı ya da sarı iltihaplı akıntı söz konusu olabilir.Diğer bir operasyon sonrası komplikasyon ise dikişlerin olduğu bölgede kanama meydana gelmesidir. Bazı durumlarda dikişler açılabilir ve fıtık tekrarlayabilir. Bazı hastalar ise operasyon sonrası göbek deliğinin eskisinden farklı göründüğünü belirtmişlerdir. Ancak bu komplikasyonlar oldukça nadir görülen durumlardır.
Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?
Hastalar bu operasyon sonrası genellikle aynı gün taburcu edilebilir. Çocuklarda çoğunlukla dikişsiz müdahale yapıldığından, iyileşme süresi yetişkinlere göre daha kısadır. Yine de çocukların okula 1-2 hafta ara vermesi ve evde dinlenmesi istenir.Yetişkinlerde fıtığın yeri, kişinin hastalık öyküsü, yaşı ve fiziksel durumuna bağlı olarak iyileşme süresi farklılık gösterebilir.
Yoğun fiziksel aktiviteden kaçınılması ve işe ya da okula birkaç hafta ara verilmesi önerilir. Bu süre içerisinde herhangi bir komplikasyon gelişmezse, yetişkinlerde de bir ay içerisinde tam iyileşme sağlanır. Fıtığı oluşturan koşullarda değişme olmazsa nadiren de olsa fıtık tekrarlayabilir.