Fotofobi (Işığa Duyarlılık) Nedir?
Fotofobi, gözlerin parlak ışıktan etkilendiği, gözlerde acıya neden olabilen bir göz rahatsızlığıdır. Işık hassasiyeti, birçok çeşitli tıbbi durumlarla ilişkilendirilebilir. Aynı zamanda tıbbi muayene esnasında gözlerde oluşan geçici olayların sonucunda da görülebilir.
Fotofobi genellikle bir sorunun belirtisi olarak ortaya çıkar. Gözlerde meydana gelen kuruluk, migren baş ağrıları, gözde oluşan şişlik gibi durumlarda ışık hassasiyeti ile bağlantılıdır. Bunun yanında güneş ışığına ya da iç mekandaki ışığa maruz kalındığında da ağrı meydana gelir.
Fotofobi (Işığa Duyarlılık) Nedenleri Nelerdir?
Fotofobi, pek çok farklı nedenden kaynaklanabilen karmaşık bir durumdur.
İşte fotofobiye yol açabilecek başlıca nedenler:
Göz Hastalıkları:
Göz hastalıkları, fotofobinin en yaygın nedenleri arasındadır.
Aşağıdaki durumlar ışığa karşı hassasiyete yol açabilir:
Kornea Hastalıkları:
Kornea enfeksiyonları, yaralanmaları veya aşınmaları fotofobiye neden olabilir.
Örneğin,
- Keratit (Kornea İltihabı)
- Veya Korneal Abrazyon (Kornea Çizilmesi)
Gibi durumlar ışığa karşı aşırı hassasiyetle sonuçlanabilir.
Üveit:
Gözün orta tabakasının iltihaplanması olan üveit, gözde ağrı ve ışığa karşı hassasiyet yaratır.
Glokom:
Göz içi basıncının artması sonucu optik sinirin zarar görmesiyle karakterize edilen glokom, fotofobiye neden olabilir.
Katarakt:
Göz merceğinin bulanıklaşmasıyla oluşan katarakt, ışığın anormal bir şekilde kırılmasına ve rahatsızlığa neden olabilir.
Nörolojik Hastalıklar:
Nörolojik hastalıklar da fotofobiye yol açabilir.
Migren:
Migren, fotofobinin en yaygın nörolojik nedenlerinden biridir. Bu migren atağı sırasında hastalar genellikle ışığa karşı aşırı hassasiyet gösterirler.
Meningit:
Beyin ve omurilik zarlarının iltihaplanması olan meningit, ciddi baş ağrısı ve fotofobiye yol açabilir.
Beyin Tümörleri:
Bu beyin dokusunda baskı oluşturarak fotofobiye neden olabilir.
Multiple Skleroz:
Merkezi sinir sisteminin bir hastalığı olan multiple skleroz, görme bozuklukları ve fotofobiye yol açabilir.
Enfeksiyonlar ve İltihaplar :
Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, vücudun çeşitli bölgelerinde iltihaplanmaya neden olarak fotofobiye yol açabilir:
Sinüzit:
Sinüs boşluklarının enfeksiyonu olan sinüzit, özellikle yüz bölgesinde ağrı ve ışığa karşı hassasiyet yaratabilir.
Konjonktivit:
Gözün dış yüzeyinin iltihaplanması olan konjonktivit (Pembe Göz), gözde rahatsızlık ve ışığa karşı hassasiyetle sonuçlanabilir.
İlaçlar:
Bazı ilaçların yan etkileri arasında fotofobi yer alabilir.
Özellikle psikiyatrik ilaçlar ve bazı antibiyotikler bu duruma neden olabilir:
Antidepresanlar:
Bazı antidepresan türleri, fotofobiye yol açabilir.
Antibiyotikler:
Tetrasiklin gibi bazı antibiyotikler, ışığa karşı hassasiyeti artırabilir.
Retinoidler:
Akne tedavisinde kullanılan retinoid ilaçlar da fotofobiye neden olabilir.
Sistemik Hastalıklar:
Vücudun genelini etkileyen bazı hastalıklar da fotofobiye yol açabilir:
Lupus:
Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırdığı bir hastalık olan lupus, fotofobi dahil birçok belirtinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Diyabet:
Diyabetin ilerlemiş evrelerinde gözlerde komplikasyonlar gelişebilir. Ve bu durum fotofobiye yol açabilir.
Diğer Faktörler:
Fotofobiye neden olabilecek diğer faktörler arasında şunlar yer alır:
Göz Yorgunluğu:
Bilgisayar ekranı gibi kaynaklardan gelen mavi ışığa uzun süre maruz kalmak, göz yorgunluğuna ve fotofobiye neden olabilir.
Kontakt Lens Kullanımı:
Yanlış veya uzun süreli kontakt lens kullanımı, göz yüzeyinde irritasyona ve ışığa karşı hassasiyete yol açabilir.
Fotofobi (Işığa Duyarlılık) Belirtileri Nelerdir?
Sorun görme ile ilgili olduğu için belirtiler göz ve göz çevresinde yoğunlukla meydana gelir.
Gözde oluşan sorunlarda bazen tek taraflı bazen de çift taraflı yaşanabilir. Fotofobinin yaşanmasında belli bir yaş aralığı yoktur. Her yaşta kişide bu rahatsızlık oluşabilir.
Fotofobinin belirtileri şöyle sıralanabilir:
Gözlerde Rahatsızlık:
Işığa duyarlılık ile birlikte gözlerde;
- Yanma,
- Batma
- ve kaşıntı olur.
Rahatsızlığın seviyesinde göre gözde oluşan sıkıntıların yoğunluğu değişebilir.
Gözlerdeki rahatsızlıklar;
- Göz kızarıklığına,
- Göz yorgunluğuna,
- Gözlerin şişmesine
- ve göz ağrısına da sebebiyet verebilir.
Göz Sulanması:
Işığın yoğunluğundan rahatsız olan göz kendini korumak için sıvı salgısını tetikler. Ve gözlerde sulanma artabilir. Fotofobisi olanlar bazen yoğun ışıkta ağlar gibi gözyaşı dökebilir.
Bulanık Görme:
Aşırı ışıkta fotofobinin gözlerde yarattığı zorlayıcı etkiler görmeyi bulanıklaştırabilir.
Bulantı ve Baş Dönmesi:
Işıktan rahatsızlıkla birlikte görme kalitesinde yaşanan düşüş baş dönmesi ve bulantı sorunlarına neden olabilir.
Gözleri Kısma İhtiyacı:
Yoğun ışıktan rahatsız olan gözlerin savunma mekanizmalarından biri göz kapaklarını kısmaktır. Rahatsızlık aşırı boyutlara ulaşırsa ara ara tamamen gözleri kapatma ihtiyacı da hissedilebilir.
Baş Ağrısı:
Işık hassasiyeti baş ağrısını, baş ağrısı da ışık hassasiyetini tetikleyebilir. Bu ikili arasında döngüsel bir etkileme mekanizması vardır.
Boyun Sertliği:
Görmenin kötüleşmesi genel olarak sinirsel zorlanma ve gerilim de yaratır. Bunların neticesinde boyun sertliği hissedilebilir.
Fotofobi Teşhisi
Fotofobi teşhisi, kişinin hekime vermiş olduğu tıbbi öykü ile kolaylıkla konabilir. Ancak burada doktorun esas yaptığı şey fotofobiye neden olabilecek durumları tespit etmektedir.
Bunun için de hastanın verdiği ayrıntılı öykü ile bir hastalığa yöneliş olur. Daha sonra uygun fizik muayene ile tanıya daha da yaklaşılır. Tüm bunlardan sonra da fotofobiye neden olabilecek beyin ve göz hastalıklarını tespit etmek için özel incelemeler yapılabilir.
Kullanılabilecek ek tetkikler şu şekilde sıralanabilir:
-
Yarık Lamba Göz Muayenesi:
Bu yöntem hekimlerin kullanmaktan vazgeçmediği ve gözdeki hastalıkları, gözün durumunu incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde ışıklı özel bir mikroskop kullanılır.
-
Manyetik Rezonans Görüntüleme (Emar):
Emar, göz bölgesi ve beynin ayrıntılı görüntülerini elde etmek için kullanılır. Ve güçlü elektromanyetik alanlardan yararlanılan bir yöntemdir.
-
Gözyaşı İncelenmesi:
Gözyaşı incelemesi, özellike kuru gözler gibi fotofobiye neden olabilen nadir nedenleri kontrol etmek amacıyla kullanılan ve bazı hastalıkların tanısını koymada yardımcı olan bir yöntemdir.
Fotofobi (Işığa Duyarlılık) Tedavisi Nasıl Olur?
Fotofobiye karşı güneş ışığından uzak durmak, içerde yer alan ışıkları kısmak kişinin evde uygulayabileceği tedavi yöntemleri arasında yer alır. Bunun yanında gözleri kapalı tutarak, renkli gözlüklerle gözleri kapatmak kişide rahatlama sağlar.
Işık hassasiyeti ya da duyarlılığı yaşadığınız durumda uzman doktor size şunları önerebilir:
- Migren için ilaç ya da dinlenme
- Sklerit için iltihabı azaltan göz damlaları
- Konjonktivit (kırmızı göz hastalığı) için antibiyotikler
- Göz kuruluğu için göz damlası
- Kornea aşınmaları için antibiyotik göz damlaları
- Antiinflamatuar ilaçlar, yatak istirahati ve bol sıvı tüketimi
- Bakteriyel menenjit için antibiyotik
Fotofobi (Işık Hassasiyeti) için Evde Çözümler
Işığa Maruz Kalmayı Kademeli Olarak Artırın:
Karanlıktan kaçınmak veya iç mekanda güneş gözlüğü takmak ışık hassasiyetini arttırabilir. Işıkları daha düşük seviyelerde bile açık tutmak, sorunun hafifletilmesine yardımcı olur.
Floresan Ampullerden Kurtulun:
Floresan aydınlatmanın görünmez titreşimi ve mavi ışığı fotofobiyi ve ışık hassasiyetini artırır. Sıcak tonlu LED ampuller doğal ve tercih edilebilir bir alternatif sunuyor.
Perdelerinizi Tamamen Açın:
Yüksek kontrastlı ışık desenleri beyin aktivitesini kötüleştirebilir. Gölgelerin tamamen açılması veya kapanması, dağınık ışığı ve beklenmedik göz temasını ortadan kaldırabilir.
İlaçlarınızı Kontrol Edin:
Kapsamlı olmasa da, bazı sağlık uzmanları fotofobiyi çeşitli durumlar için kullanılan yaygın ilaçlarla ilişkilendirmektedir.
Açık Havada Polarize Güneş Gözlüğü Takın:
Gün ışığına çıkmanız gerekiyorsa parlamayı, parlamayı ve güneş ışığını azaltmak için polarize güneş gözlüklerinizi kullanın.
Kontakt Lenslerinizi veya Gözlüklerinizi Kontrol Edin:
Göz yorgunluğu fotofobiyi kötüleştirir. Ancak gözlerinizin yorulmasını önlemek için temiz kontakt lens veya gözlük takılarak tedavi edilebilir. İltihap veya kaşıntı ışık hassasiyetini arttırabilir. Bu nedenle lenslerinizin temiz olduğundan emin olun.
Bilgisayarınızdan veya Mobil Cihazınızdan Biraz Uzaklaşın:
Bilgisayar görme sendromu, dijital cihazlarda uzun süre harcayanları etkiler. Göz yorgunluğu, baş ağrısı ve ışığa duyarlılık olarak kendini gösterir. Semptomları hafifletmek için düzenli aralar verin. Veya cihazları ara sıra bir kenara koyun.
Göz Damlası:
Kuru gözler, özellikle de kuru göz sendromu, fotofobiyi arttırarak kaşıntıya, kızarıklığa veya hassasiyete neden olabilir. Reçetesiz satılan yapay gözyaşları, ışığın neden olduğu rahatsızlığı kayganlaştırabilir ve hafifletebilir.
Stresi Azaltmanın Yollarını Bulun:
Migrenle ilişkili fotofobi, aşağıdaki gibi psikolojik bozukluklarla ilişkilendirilebilir:
Depresyon ve endişe. stres ve kaygı, ışık hassasiyetini ve ağrı olaylarını tetikleyebilir. Yoga veya müzik dinlemek gibi rahatlatıcı aktivitelere katılmak, semptomları hafifletmeye ve genel refahı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
