El Ayak Ağız Sendromu
Bebeklerde ve 5 yaşın altında çocuklarda sık karşılaşılan hastalık nadir durumlarda yetişkinlerde de görülebilir. El ayak ağız sendromu viral enfeksiyon nedeniyle oluşum gösterir. Yüksek ateş, el ve ayakta döküntü, ağız içinde aft tarzı beyaz yaralar belirtiler arasında yer alır. Yaz ya da sonbahar aylarında sendroma daha çok rastlanır.
El ayak ağız sendromuna ”enterovirüs” adlı virüsler yol açar. Bu virüsler koksaki virüsleri, poliovirüsler, ekovirüsler ve enterovirüsler olarak gruplandırılır. Hastalığa en fazla Coxsackie virüs A16 neden olur. Enterovirüs 71 el ayak ağız sendromunun salgılarına yol açabilir. El ayak ağız sendromu sığır, koyun ve domuzlarda ortaya çıkan hastalık ile karıştırılabilir. Bu iki hastalığa yol açan virüsler birbiri ile tamamen farklıdır. İnsanlardaki hastalığın hayvanlara, hayvanlarda görüleni ise insanlara kesinlikle geçmez.
Belirtileri Nelerdir?
El ayak ağız sendromunda 39 dereceye kadar çıkan yüksek ateş görülür. Kırgınlık hissi, boğaz ağrısı ile hastalık kendini belli eder. Beraberinde öksürük, karın ağrısı görülür. Ateş başladıktan 2 gün sonra ağız içinde aft tarzı yaralar oluşmaya başlar. Yaralar ağrılı, içi sıvı dolu döküntü şeklinde olur. Oluşan döküntüler genelde ağzın arka kısmında, ufak leke şeklinde görülür. Sonra içleri sıvı dolu kabartılar şeklini alır. Belli bir süre sonra kabukları yarılarak ülserleşirler. Ciltte meydana gelen döküntüler ağız yaralarından sonra oluşmaya başlar. Ayak tabanında, ellerde, avuç içinde ufak su çiçeğini anımsatan kabarcıklar oluşur. Bşlangıçta normal döküntü halindedir. Sonra içi sıvı dolar. Bazı durumlarda oluşan döküntüler, diz, genital bölge ve dirsekler de de görülebilir. El ve ayakta meydana gelen döküntüler 1 hafta içinde müdahaleye gerek kalmadan yok olur.
Çocuklarda ağız içinde oluşan yara su içmeye engel olabilir ve dehiratasyon meydana gelebilir. Adı el ayak ağız sendromu olarak bilinse de bu bölgelerde her zaman döküntü görülmeyebilir. Yalnızca ağızda ya da deride döküntüler görülebilir.
Komplikasyonları Nelerdir?
- Sendromda gelişebilecek kompliaksyonlar yaygın değildir. Görülebilecek komplikasyonlar;
- Çok sık olmasa da viral ya da eseptik menenjit meydana gelebilir. Baş ağrısı, ateş, boyun tutukluğu ve sırt ağrısı yaşanabilir.
- Nadir durumlarda beyin iltihabına rastlanabilir.
- Çocuklarda 1 ay içinde el ya da ayak tırnaklarında nadir durumlarda düşme görülebilir. Fakat bu durumun el ayak ağız sendromu ile alakalı gelişip gelişmediği tam olarak bilinmemektedir.
Bulaşıcı mıdır?
El ayak ağız sendromu bulaşıcı özelliği olan bir hastalıktır. Kuluçka süresi 3-6 gündür. Virüs çocuktan çocuğa geçebilir. Ayrıca anneden anne karnındaki bebeğe de geçiş yaşanabilir. Bulaşma oral ya da oral fekal-oral yol ile oluşum gösterir. Ağız ya da bağırsak mukozasına virüs yerleştikten 1 gün içinde lenf düğümlerine geçiş görülebilir. Beraberinde hızlı bir şekilde ağız mukozası ve cilde kadar ulaşır.
El ayak ağız sendromuna yol açan virüs dışkıda, burun ve boğaz salgılarında ve oluşan döküntülerin içinde yer alabilir. Virüs bulunan kişilerle yakın temasta bulunmak, öksürük, hapşırık, kirli nesnelerle temas nedeniyle hastalık karşı tarafa geçebilir. Hastalığın genellikle ilk haftalarda bulaşma özelliği daha yüksektir. Bazı durumlarda belirtiler yok olduktan sonra bile bulaşma görülebilir.
El ayak ağız sendromunda tanı
Doktora başvurulduğunda ilk olarak doktor ayrıntılı bir öykü ve fiziksel muayene gerçekleştirir. El, ayak ve ağız içinde oluşan döküntüler ile kolaylıkla tanı konulabilir. Tanı için Laboratuvar tetkiklerine ihtiyaç duyulmaz.
Tedavisi
El ayak ağız sendromunda özel bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Oluşan şikayetleri hafifletmek amacıyla bazı önlemler alınabilir. Ağrı için ağrı kesici, ateş için ateş düşürücü ilaçlar reçete edilebilir. Ağız içinde oluşan ağrılı yaralar için gargara, sprey gibi ürünler kullanılabilir.