Dil Kanseri Nedir?
Dil kanseri, çoğunlukla dilin yüzeyinde yer alan epitel hücrelerde ya da vücuttaki farklı bir dokudan gelişen bir ağız kanseri türüdür.
Diğer kanser çeşitlerinde olduğu gibi hücrelerin kontrol dışı çoğalması sonucu meydana gelir. Diğer baş boyun kanserlerine nazaran dil kanseri başın ön kısmında ve açık bölgesinde meydana geldiği için daha kolay teşhis edilebilir.
Erken evrede hastaların doktora başvurması ile standart enspeksiyon denilen gözle muayene yapılır. Şayet kanser şüphesi varsa diğer kanserlerde olduğu gibi hastalığın yayılma durumuna bakılır.
Dildeki kanseri genellikle dil yüzeyini kaplayan ince ve düz yapıdaki hücreler olan skuamöz hücrelerde oluşur. Dilin üzerinde yaralar, aftlar ya da beyaz benekler ile kendini belli eden dil kanseri, il başlarda basit bir yara gibi dursa da uzun süre geçmediği takdirde kansere çevirebilir.
Dil Kanseri Neden Olur?
‘’Dil Kanseri Neden Olur?’’ sorusunun yanıtı olarak tütün ürünleri kullanımı, alkol tüketimi, HPV enfeksiyonları ve genetik yatkınlık faktörleri söylenebilir. Dil kanserinin oluşumunda etkili olan faktörler aşağıda sıralanmıştır:
-
Cinsiyet:
Dil kanseri, erkeklerde kadınlardan iki kat daha sık görülmektedir. Bu fark, sigara ve alkol kullanımı ile ilişkilendirilebilir. En önemli risk faktörü olan alkol ve sigaranın kullanımı, erkeklerde daha sıktır.
-
Yaş:
Tanı sırasında ortalama yaş 50-60 civarıdır. Ancak genç hastalarda da dil kanseri görülebilir.
-
Genetik Yatkınlık ve Aile Öyküsü:
Ailede dil kanseri öyküsü olan kişilerdeki genetik yatkınlık, bu tür kanserin görülme olasılığını artırabilir.
-
Sigara:
Dil kanseri olan kişilerin % 80’e yakını, sigara içen veya diğer tütün ürünlerini kullanan kişilerdir. Risk, içilen yıl, günlük içilen sigara miktarı ile birlikte artmaktadır.
-
Alkol:
Dil kanserinde, alkol diğer önemli bir risk faktörüdür. Kanser riski, alkol ve sigaranın beraber kullanımı ile kat kat artmaktadır.
-
Human Papillomavirus (HPV) Enfeksiyonu:
Human papilloma virüs ailesi, birbirine benzer 100’e yakın virüsü içeren bir virüs ailesidir. Çoğu HPV siğil gibi iyi huylu şişliklere neden olurken, bazı HPV tipler kanser ile ilişkilidir. Bu kanserler içinde en sık görülen rahim ağzı kanseridir, ancak dil ve orofrainks kanserine de neden olabilmektedir.
Özellikle, HPV tip 16’nin orofarinks (yutak orta bölgesi) kanseri ile ilişkisi belirgindir. HPV ile ilişkli kanser tipleri, daha iyi tedavi yanıtı verme eğilimindedir.
-
Kötü Ağız Hijyeni:
Diş yokluğuna bağlı yapılmış diş protezleri, doğru yapılmadıkları takdirde, sürekli aynı yerde iyileşmeyen yaralara, sonrasında da kansere neden olabilir.
Tam olarak kanıtlanmamış olmakla birlikte;
- Dişlerdeki Kırıklar,
- Kötü Dolgular,
- Çürük Dişler
- Ve Alkol İçeriği Yüksek Olan Ağız Gargarasını
sık kullanan kişilerde dil kanseri sıklığı daha fazladır.
-
Bağışıklık Sistemi Bozulması:
Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanımı (örneğin, böbrek veya diğer organ nakillerinden sonra uzun süreli kullanılan ve red cevabını önleyen ilaçlar…), dil kanserinin risk faktörleri arasındadır.
Dil Kanseri Belirtileri Nelerdir ?
Dil kanseri belirtileri, ağız ve dil bölgesindeki anormal hücrelerin büyümesi ve yayılması nedeniyle ortaya çıkan belirtilerdir.
Aşağıda dil kanserinin en yaygın belirtilerinden bazıları yer almaktadır:
-
Dilde veya Ağızda Sürekli Olarak İyileşmeyen Yara Veya Yaralar:
Bu yaralar genellikle ağrılı olabilir ve uzun süreli tedaviye rağmen iyileşmezler.
-
Dil Renginde veya Yapısında Değişiklikler:
Dilin renginde veya dokusunda anormallikler, dil kanserinin bir işareti olabilir.
-
Ağızda Ağrı veya Hassasiyet:
Dil veya ağız bölgesinde sürekli olarak hissedilen ağrı veya hassasiyet, dikkat gerektiren bir durumdur.
-
Yutma Güçlüğü:
Dil kanseri ilerledikçe, yutma güçlüğü ortaya çıkabilir. Ve kişi yemek yemekte zorlanabilir.
-
Boyun Bölgesinde Şişlik veya Yumrular:
Dil kanseri yayılım gösterdiğinde, boyun bölgesinde lenf düğümlerinde şişlikler veya yumrular oluşabilir.
-
Dil ve Ağızda Uyuşma veya Karıncalanma Hissi:
Bu dil kanseri sinirleri etkileyebilir ve dil veya ağızda uyuşma, karıncalanma veya duyu kaybına neden olabilir.
-
Diş Etlerinde Kanama ve Ağız Kokusu:
Dil kanseri, diş etlerinde kanamalara ve ağız kokusuna yol açabilir.
Bu belirtiler dil kanserinin erken evrelerinde de ortaya çıkabilir. Ancak fark edilmesi zor olabilir. Çünkü genellikle ağrısızdırlar.
Bu nedenle, dil kanserinin erken teşhisi için düzenli olarak diş hekimine ve doktora gidilmesi önemlidir.
Özellikle risk faktörlerine sahip olan kişiler, sigara içme, tütün ürünleri kullanma, aşırı alkol tüketimi veya HPV enfeksiyonu gibi, düzenli taramalardan yararlanmalıdır. Erken teşhis, dil kanseri tedavisinin başarısını artırabilir.
Dil ve Ağız İçi Tümörü Türleri Nelerdir?
-
İyi Huylu Tümörler:
Dilde görülen bazı tümörler ;
- Papillom (Siğilimsi Tümör),
- Fibrom ve Granülom
olarak adlandırılan iyi huylu tümörlerdir.
-
Kötü Huylu Tümörler:
-
Skuamöz Hücreli (Epidermoid) Kanser:
Dilin yüzeyinde bulunan epitel katmanda en sık karşılaşılan tümör tipidir.
Bu kanser tipi aynı zamanda baş – boyun bölgesinde görülen tümör tipleri arasında da en sık karşılaşılan tiptir.
Baş boyun bölgesinde tümör görülebilen bölgelere örnek olarak ;
- Burun,
- Ağız (Oral Kavite),
- Boğaz,
- Yutak (Orofarenks),
- Alt Yutak (Hipofarenks)
- Ve Gırtlak (Larenks) Verilebilir.
-
Mukoepidermoid Kanser:
Dilin yüzeyindeki epitel dokunun içinde mikroskobik büyüklüklerde bulunan tükürük bezi hücrelerinde görülen tümör tipidir. Dil dışında baş – boyun bölgesindeki farklı organların epitel dokularından da kaynak alabilir.
Bu tümör aynı zamanda ;
- Parotis (Kulak Önü),
- Submandibüler (Çene Altı),
- Sublingual (Dil Altı Tükürük Bezlerinde)
adı verilen ağız boşluğuna açılan bölgelerde de oluşabilir. Bu kanser tipinde belirti genellikle şişmedir.
-
Adenokistik Kanser (Adenoid Kistik Kanser):
Mukoepidermoid kanser tipindeki gibi dilin yüzeyindeki epitel dokunun içinde mikroskobik büyüklüklerde bulunan tükürük bezi hücrelerinde görülür. Mukoepidermoid kanser tipinin görülebildiği bölgelerde oluşur. Aynı şekilde belirtisi çoğunlukla şişme olarak görülür.
Dil Kanseri Evreleri Nelerdir?
Dil kanseri, evreleme ve derecelendirme yapılarak gruplandırılabilir.
Evreleme, kanserin ne kadar yayıldığını göre yapılır.
- T, tümörün boyutunu ifade etmek için kullanılır. T1 daha küçük bir tümörü ifade etmek için kullanılırken T4 daha büyük bir tümöre işaret eder.
- N, kanserli hücrelerin lenf bölgesine yayılım gösterip göstermediğini ifade etmek için kullanılır. N0 kanserin herhangi bir yayılım göstermediğini, N3 ise kanserin birden fazla lenf bezine yayılım gösterdiğini ifade eder.
- M ise kanserli hücrelerin diğer vücut kısımlarına metastaz (yayılım) yapıp yapmadığını ifade etmek için kullanılır.
Dil kanserinin derecesi ise kanserin ne kadar kötü huylu olduğu ve yayılma riskinin derecesine göre belirlenir.
Dil kanseri dereceleri şu şekilde sıralanabilir:
- Düşük Dereceli (yavaş büyüyen ve yayılma olasılığı düşük olan)
- Orta Dereceli (ne çok yavaş ne de çok hızlı büyüyen)
- Yüksek Dereceli (çok hızlı büyüyen ve yayılma olasılığı fazla olan)
Dil Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Dil kanserinin erken teşhisi, hastalığın tedavisinin doğru ve etkili bir şekilde uygulanması için çok önemlidir. Teşhis genellikle ayrıntılı bir fizik muayene ve görüntüleme testleri kullanılarak yapılır.
Dil kanserinin teşhisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
-
Fiziksel Muayene:
Doktor, dil kanseri şüphesi olan hastayı değerlendirmek için ilk olarak ağız ve boğaz bölgesini fiziksel olarak inceler. Dil yüzeyindeki anormal lekeler, şişlikler, ülserler ve diğer belirtiler bu aşamada gözlemlenebilir.
-
Endoskopi:
Endoskopi, bir esnek ışıklı tüp (endoskop) kullanılarak ağız, boğaz ve dilin içine bakılmasını sağlayan bir prosedürdür. Bu yöntem ile doktor, olası tümörleri doğrudan gözlemleyebilir ve biyopsi alabilir.
-
Biyopsi:
Endoskopi sırasında veya ayrı bir işlemle alınan doku örnekleri biyopsi için incelenir. Bu, doktorun kanser hücrelerini mikroskop altında incelemesine ve teşhis koymasına olanak tanır.
-
Görüntüleme Testleri:
Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme testleri, tümörlerin boyutunu, yerleşimini ve yayılımını belirlemek için kullanılır.
Bu testler, hastalığın evresini değerlendirmede önemli bir rol oynar.
-
Lenf Bezi Biyopsisi:
Dil kanseri sıklıkla lenf bezlerine metastaz yapar. Bu nedenle, lenf bezleri de incelenir ve gerektiğinde biyopsi alınır.
Dil Kanseri Tedavileri Nelerdir ?
Dil kanseri tedavisi, kanserin evresine, yayılma derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak çeşitli yöntemlerin kullanılmasını içerir. Genellikle dil kanseri tedavisi, cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi veya bu yöntemlerin kombinasyonu şeklinde olabilir. Tedavi planı, bir multidisipliner sağlık ekibi tarafından hastanın durumuna göre belirlenir.
İşte dil kanseri tedavi yöntemlerinin ana hatları:
-
Cerrahi Müdahale:
Dil kanserinin erken evrelerinde, tümörün çıkarılması için cerrahi operasyon tercih edilebilir. Küçük tümörler genellikle dildeki kanserli dokuyu çıkarmak için yapılan cerrahi işlemlerle tedavi edilebilir. Cerrahi sırasında kanserli dokuların etrafındaki sağlıklı dokuların da mümkün olduğunca korunmaya çalışılması önemlidir.
-
Radyoterapi:
Radyoterapi, yüksek enerjili ışınlar kullanarak kanser hücrelerini yok etmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Dil kanseri için radyoterapi, tümörü küçültmek veya tamamen yok etmek amacıyla kullanılabilir. Bazı durumlarda, cerrahi sonrası radyoterapi de uygulanabilir.
-
Kemoterapi:
Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini kontrol altında tutmak için kullanılan ilaçlarla tedavi anlamına gelir. Genellikle dil kanseri tedavisinde diğer yöntemlerle kombinasyon halinde kullanılır.
-
Hedefe Yönelik Tedaviler:
Bazı durumlarda, dil kanseri hücrelerinin belirli proteinlerine veya moleküllerine yönelik hedefe yönelik tedaviler de kullanılabilir. Bu tedaviler kanser hücrelerini doğrudan hedef alarak etkili olabilir.
-
İmmünoterapi:
Dil kanserinin tedavisinde immünoterapi de araştırılan bir seçenektir. Bu tedavi, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanıyıp yok etmesini destekleyen ilaçları içerir.
Tedavi planı hastanın durumuna ve kanserin evresine göre belirlenir. Birçok durumda, dil kanseri tedavisinde cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi birlikte kullanılabilir.
Tedaviye ek olarak, kanserle mücadele sürecinde destekleyici tedaviler de uygulanabilir. Tedavi sırasında hastaların beslenme, ağız bakımı ve genel sağlık durumuna dikkat etmeleri önemlidir.
Tedavi sonrasında düzenli takip ve kontroller, kanserin tekrarlamasını veya yeni tümörlerin gelişmesini izlemek için önemlidir. Erken teşhis ve uygun tedavi, dil kanseri hastalarının sağkalım şansını artırabilir.
Dil Kanserini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Dil kanserini önlemenin kanıtlanmış bir yöntemi bulunmamakla birlikte aşağıdaki öneriler dikkate alınarak dil kanserine yakalanma riski azaltılabilir.
- Sigara içilmemeli veya tütün ürünleri kullanılmamalıdır. Sigara içenlerin ve/veya tütün ürünleri kullananların bu alışkanları terk etmeleri için gerektiği takdirde profesyonel yardım almalıdır.
- Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
- Kontroller ve kanser tarama muayeneleri için düzenli olarak doktora görünmek gereklidir.
- Ağız hijyenine dikkat edilmelidir.