Çift Görme (Diplopi) Nedir?
Çift Görme (Diplopi), bir nesnenin görüntüsünün birden fazla olarak algılanmasıdır. Hastalar bir veya iki gözünde çift görme yaşayabilir. Binoküler diplopi, hastanın her iki gözü açıkken çoklu görmesidir. Genellikle göz kasları ve göz kaslarını besleyen sinirlerdeki bir problemden kaynaklanır.
Gözler aynı noktaya koordineli bakamazlar ve diplopi oluşur. Normal şartlar altında görsel odak paralel olmalıdır. Kişi bir gözüyle her şeyi rahatça görebilir, ancak her iki göz de açıldığında çift görür. Bu durumun en sık sebebi nörolojik hastalıklardır.
Tek gözde monoküler diplopi denilen çift görme de olabilir. Bu durumda neden genellikle gözün tek bir noktaya odaklama yapamamasıdır. Bu duruma en çok astigmat denen göz bozukluğu sebep olur.
Çift Görme (Diplopi) Tipleri Nelerdir?
Diplopi (Çift Görme) nin monoküler diplopi ve binoküler diplopi olmak üzere iki tip diplopi vardır:
-
Monoküler Diplopi:
Monoküler çift görme, binoküler çift görmeden daha az yaygındır. Bu tip diplopide görme sorunları sadece tek gözde çift görme şeklinde yaşanır. Bu göz ‘’kötü göz’’, sağlıklı göz ise ‘’iyi göz’’ olarak tanımlanır. Monoküler diplopide hasta kötü gözünü eliyle kapattığında görüntü kalitesi normale döner.
-
Binoküler Diplopi:
bu türde görme sorunu her iki gözde de vardır. Bu duruma dürbün görüş adı verilir. Çift görme problemi yaşarken her iki gözünüzü de kapattığınızda çift görme kayboluyorsa dürbün çift görme meydana gelir. Binoküler diplopi , her iki göz açıkken oluşur, bu nedenle bir göz kapatıldığında veya kapatıldığında düzelebilir.
Çift Görme (Diplopi) Nedenleri Nelerdir ?
1. Binoküler Çift Görme Nedenleri
Binoküler diplopinin bir nedeni şaşılık kaynaklı çift görme durumu olabilir. Gözlerin tam hizalanmaması durumunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Çocuklarda daha çok görülmesine karşın, her zaman çift görmeyle de sonuçlanmayabilir.
Şaşılık, gözlerin farklı yönlere bakması durumudur. Etkilenen göz kaslarının belirli zorluklarla karşı karşıya kalmasından kaynaklı şaşılık durumu oluşabilir.
Göz kaslarının;
- Felçli veya zayıf olması,
- Hareketlerin kısıtlılığı,
- Çok güçlü veya aşırı aktif hareket etmesi,
- Kasları kontrol eden sinirlerdeki anormallikler olmasından dolayı ortaya çıkabilir.
Şaşılığın tedavi edilmeden önceki sürede kişinin görüşünün normal olduğu görülürken, bazen bir şaşılık tedavisi de çift görme oluşumuna yol açabilir. Beynin normal görüşünü sürdürmek için gözlerden birinden gelen sinyalleri bastırması, bu duruma sebebiyet vermektedir.
Çift görmeye neden olabilecek diğer koşullar:
-
Tiroid Fonksiyon Bozukluğu:
Tiroid yapısındaki bozukluk ve işleyişindeki değişimler, gözün kontrol mekanizmasını etkileyebilir. Gözün arkasında biriken yağ ve doku dolayısıyla, gözlerin dışarı çıkık gözüktüğü Grave oftalmopatisi de hastalarda görülebilmektedir.
-
İnme veya Geçici İskemik Atak (GİA):
Kanın beyne ulaşmasını engelleyen inme, kan damarlarındaki tıkanıklık nedeniyle oluşur. Bu oluşum, beyni besleyen kan damarları ve göz kaslarını kontrol eden sinirleri de olumsuz etkileyebilir, bu da çift görmeye neden olabilecek faktörlerdendir.
-
Anevrizma:
Anevrizmalar, kan damarındaki şişkinlik nedeniyle göz kasının sinirine baskı yapabilir.
-
Yakınsama Yetersizliği:
Gözlerin birlikte senkronize çalışamama durumudur. Nedeni değişkenlik gösterse de kesin bir nedeni yoktur. Gözü kontrol eden kasların düzgün biçimde sıralı olmamasından kaynaklı olabileceği düşünülmektedir.
-
Diyabet:
Gözün arkasındaki retinayı besleyen kan damarlarına, diyabetin etkisi olabilir. Ayrıyeten, göz kas hareket yapısını kontrol eden sinirler de bu durumdan etkilenebilir.
-
Myastenia Gravis:
Göz kaslarındaki zayıflık kaynaklı oluştuğu düşünülmektedir.
-
Beyin Tümörleri ve Kanserler:
Göz arkasında oluşmuş tümör ya da büyüme, serbest hareket mekanizmasında bozukluklar meydana getirebilir veya optik sinire zarar verebilir.
-
Multipl Skleroz:
Multipl skleroz, göz sinirleriyle beraber, merkezi sinir sistemini de etkileyen bir hastalıktır.
-
Kafa Yaralanması:
Kafaya alınan darbe veya yaralanma; beyin, sinirler, kaslar veya göz yuvasındaki fiziksel hasara denk geliyorsa, gözün kendisine veya kaslarına hareket kısıtlaması getirebilir.
2. Monoküler Çift Görme Nedenleri
- Astigmatizma
- Kornea şekil değişiklikleri
- Katarakt
- Kuru göz sendromu
- Pterjium (kornea tabakasına tutunan göz eti)
- İris (gözün renkli kısmı) anormallikleri
Geçici Oluşan Çift Görme (Diplopi)
Geçici oluşan çift görme vakaları da yaşanabilmektedir. Alkol zehirlenmesi, opioidler(morfin bazlı),benzodiazepin( psikoaktif ilaçlar) veya nöbet ve epilepsi için kullanılan bazı ilaçlar geçici çift görmeye sebep olabilmektedir. Sarsıntının sebep olduğu kafa yaralanmaları da geçici çift görmeye yol açabilir.
Yorgun ya da gergin dönemler de, çift görmeye neden olabilir. Çift görmenin normal görmeye dönmediği durumlarda, mümkün olan en kısa sürede tıbbi yardım almanız önerilir.
Çift Görme (Diplopi) Belirtileri Nelerdir?
En karakterize belirtisi tek görüntüyü çift görmek olana diplopidi de aşağıdaki diğer belirtilerde görülebilir:
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı, mide rahatsızlığı
- Sarkık göz kapakları (Ptozis)
- Bir veya iki gözde göz hareketleriyle oluşan ağrı
- Baş dönmesi, ani denge kayıpları
- Küçük göz hareketlerinde bile görülebilen ağrı
Çift Görme (Diplopi) Sorunu Yaşayanlar Hangi Aşamada Doktora Başvurmalı?
Diplopi sorunu mutlaka doktora başvurulması gerekir. Kısa sürede iyileşmişse bile değerlendirme gerekir. Diplopisi olan kişilerin aklındaki bir diğer önemli soru ise bu problem için hangi bölüme veya doktora gidilmesi gerektiğidir. Sorun göz hastalıkları veya nörolojik problemlerden kaynaklanabileceği için hangi uzmana başvurulacağı da önemli bir sorudur.
Unutulmamalıdır ki Diplopi probleminiz olduğunda tek veya iki gözle baktığınızda çoklu görme probleminiz olup olmadığını belirlemek için en kısa sürede hangi sağlık kuruluşuna ulaşabiliyorsanız oraya başvurmalısınız. Diplopi sorunlarıyla genellikle göz hastalıkları veya nöroloji bölümü ilgilenir. Tek gözle bakarken karşılaşıyorsanız, sorun muhtemelen gözden, iki gözde de deneyim olduğunda sorun genellikle sinir sisteminden kaynaklı olur.
Çift Görme (Diplopi) Tanısı Nasıl Konulur?
Çift görmenin ilk başta monoküler veya dürbün olarak teşhis edilmesi gereklidir. Nedeni belirlemek zor olsa da, çift görme biçimini belirlemek kolaydır. Belirtileriniz ve görme deneyimlerinizi belirtmeniz, tanının konulmasında kolaylık sağlayacaktır.
Doktorunuz ziyaretinizde belirtilerini analiz edebilmek adına ek görme testleri yapabilir. Ayrıca diplopi türünün teşhisi için kısa bir test yapacaklardır. Nedenin bulunması adına aşağıdakiler gerekli olabilir:
-
Mevcut Sağlık Durumunuzun Değerlendirilmesi
-
Belirtilerinizin Tam Bir Geçmişi:
Tıbbi geçmişinizi ve görme sorunlarınızı doktorunuza anlatmak,olası nedenleri ortadan kaldırmak ve doğru testlerin uygulanması adına yararlı veriler sağlayabilir. Görme probleminizle ilgili şüpheleriniz varsa da, yaşadığınız olağandışı belirtilerin doktorunuza bildirilmesi önemlidir.
-
Kişisel Sağlık Geçmişiniz:
Görme probleminizin kaynağı; diyabet, tiroid rahatsızlıkları veya nörolojik bozukluklara bağlı olabilir. Bu etkenleri ve altta yatan faktörleri göz önünde bulundurmak adına kişisel geçmişiniz sorulabilir.
-
Aile Sağlığı Geçmişiniz:
Ailenizde aynı probleme sahip başka bireylerin olup olmadığının araştırılması.
-
Fizik Muayene
- Enfeksiyon analizi için kan testleri
- Görme kontrolü ve genişlemiş göz muayenesi
- Göz hareketi testleri
- Toksisite testleri
- Kan şekeri testleri
- BT taraması veya MRI gibi görüntüleme testleri
Çift Görme (Diplopi) Nasıl Tedavi Edilir?
Çift görme tedavisi, çift görmeye neyin sebep olduğuna bağlıdır. Çoğu durumda, çift görme problemleri, altta yatan sorun tedavi edildiğinde ortadan kalkabilir.
Diplopi için en yaygın tedaviler şunları içerir:
Monoküler Çift Görme Tedavisi
-
Astigmatizm:
Gözlük veya lens kullanımı ile astigmattan kaynaklanan çift görme kusurları ışığın göze geçişini düzelterek monoküler çift görmeyi engelleyebilir.
-
Lazer Cerrahisi:
Kornea lazer cerrahisi ile yeniden şekillendirilerek çift görme tedavi edilebilir.
-
Katarakt:
Görmeyi bulanıklaştıran ve çift görmenin en yaygın nedenlerinden biri olan katarakt için en iyi tedavi seçeneği ameliyattır. Günümüzde oldukça kolay uygulanan operasyonla kişi çift görme sorunundan kurtulabilir.
-
Kuru Göz:
Çift görme nedenlerinden biri olan kuru göz, gözyaşı yerine kullanılan yapay gözyaşı damlaları, iltihap önleyici damlalar, punktum tıkaçları, sıcak kompresler ile tedavi edilebilir.
Binoküler Çift Görme Tedavisi
Binoküler görme tedavisi, çift görme nedenine bağlı olarak değişir. Tedaviler şunları içermektedir:
- Gözlük kullanmak
- Göz bandı kullanmak
- Lens kullanmak
- Göz kaslarının konumlarını düzeltmek için cerrahi müdahale
- Botox uygulaması
- Göz egzersizleri
Çift Görme (Diplopi) Nasıl Önlenebilir?
Çift görme bozukluğunu önlemenin kesin bir yolu yoktur.
Fakat bazı basit adımlar ile göz sağlığını korumak mümkündür:
- Sigara kullanmayın
- Aşırı alkol tüketmeyin
- Göz sağlığı için faydaları bilinen özellikle fosfor içeren besinleri tüketin
- Uzun süre telefon, televizyon, bilgisayar, tablet ekranına bakmayın. Mutlaka küçük molalar vererek gözlerinizi dinlendirin
- Yaptığınız işe veya sportif aktivitelerinize göre gözünüze uygun bir koruyucu gözlük takın
- Düzenli uyuyun
- Her 1-2 yılda bir göz muayenenizi yaptırmayı ihmal etmeyin
