Böbrek İltihabı (Pyelonefrit) Nedir ?

Böbrek İltihabı (Pyelonefrit) Nedir ?

Böbrek iltihabı, diğer adıyla “pyelonefrit”, böbreklerin enfeksiyonudur. Bu durum, bakterilerin üriner sistem yoluyla böbreklere ulaşarak burada enfeksiyon oluşturmasıyla ortaya çıkar. Enfeksiyon genellikle idrar yollarından kaynaklanır. İdrarın böbreklere geri akışı (reflü) gibi nedenlerle meydana gelebilir.

Böbrek iltihabı, genellikle birincil idrar yolu enfeksiyonlarından (mesane enfeksiyonları) kaynaklanır. Bakteriler mesaneden üreter adı verilen idrar kanallarını kullanarak böbreklere ulaşır. Ve burada enfeksiyon oluşturur. Nadiren, kan yoluyla vücudun başka bir bölgesindeki enfeksiyon böbreklere yayılabilir.

Bu durum genellikle bir veya her iki böbreği etkileyebilir. Pyelonefrit, tedavi edilmediğinde veya tekrarlayan enfeksiyonlar oluştuğunda ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Ve böbrek fonksiyonlarını bozabilir.

Böbrek İltihabı ( Nefrit ) Çeşitleri Nelerdir?

Glomerülonefrit Nedir?

Böbreklerde kanı süzmeye yarayan filtre gibi yapılara glomerül denir. Bu yapıların iltihaplanmasına glomerülonefrit denir.

Akut Glomerülonefrit: İltihabın aniden ortaya çıkması ve 3 haftadan kısa sürmesine denir.

Kronik Glomerülonefrit: Yavaş yavaş oluşmasına ve 3 haftadan uzun sürmesine denir.

Membranöz Glomerülonefrit: Glomerülonefrit türlerinden biridir.  Böbrekte iltihap oluşması veya böbrek fonksiyonlarının bozulması ile gelişir. 30-50 yaş arasında daha çok görülür. Tanısı böbrek biyopsisi ile konulur.

Membranoproliferatif Glomerülonefrit: Bir başka glomerülonefrit çeşididir. Daha çok çocuklarda görülen bir hastalıktır. Vücuttaki sistemik hastalıklarda böbreklerde bağışıklık proteinlerinin birikmesi sonucu oluşur. Tanısı böbrek biyopsisi ile konulur.

İnterstisyel Nefrit Nedir?

Böbreklerde süzülen kanın içerisindeki protein gibi önemli maddeleri ve suyu geri emen yapılara tübül denir.

Böbreklerin tübüllerinde şişme ve iltihaplanma ile giden hastalığa interstisyel nefrit veya tübülointerstisyel nefrit denir.

Hastalığın aniden gelişmesi ve 3 haftadan kısa sürmesi akut interstisyel nefrit , 3 haftadan uzun sürmesine kronik interstisyel nefrit denir.

Böbrek İltihabı ( Nefrit ) Nedenleri Nelerdir?

Pyelonefrit Nedenleri

Pyelonefrit vakalarının çoğu E.coli bakterisinin vücutta hastalık yapmasından sonra oluşur. Bu tür bakteri normalde kalın bağırsaklarda bulunur. Ve dışkı ile atılır. Bu bakterinin idrar yollarında hastalık yapması ve böbreklerde hasara neden olur. Ve pyelonefrit oluşur.

Bakteriyel enfeksiyon piyelonefrite en çok neden olan başka nedenler de vardır:

• Sistoskop adı verilen aletle idrar yollarınızın muayene edilmesi
• Mesane (idrar torbası), üreter (idrar yolu) ve böbrek ameliyatı
• Böbreklerde ve idrar yollarında taş oluşumu gibi sebepler de pyelonefrite neden olabilir.

Glomerülonefrit Nedenleri

Glomerülonefrit hastalığının ana nedeni çoğu zaman net olarak bilinmemektedir.

• Sistemik lupus eritematozus gibi uzun süreli iltihabi hastalıklar glomerülonefrit yapabilir.
• Bağışıklık sistemini düşüren hastalıklar veya bağışıklık sistemini düşüren ilaçlar.
• Vaskülit gibi damar hastalıkları glomerülonefrite neden olabilir.
• Kan yoluyla böbreklere ilerleyen bir enfeksiyon veya böbreklerde oluşan apse glomerülonefritlere neden olabilir.

İnterstisyel (Tübülointerstisyel )  Nefrit Nedenleri

• İnterstisyel nefrit genellikle bir ilaca veya antibiyotiğe karşı oluşan alerjik bir reaksiyondan kaynaklanır. Alerjik reaksiyon, vücudun bağışıklık sisteminin ilaçlar gibi yabancı bir maddeye karşı verdiği tepkidir.
• Kanda, potasyum elektrolitinin normalden daha düşük olması, interstisyel nefritin başka bir nedenidir. Potasyum, kalp atışı ve metabolizmanın düzenlenmesi gibi vücuttaki birçok olayda gereklidir.
• Steroid olmayan yangı gidericiler ve antibiyotikler gibi bazı ilaçları uzun süre kullanmak interstisyel nefrite neden olabilir.

Böbrek İltihabı  Belirtileri Nelerdir ?

Böbrek iltihabı, yani pyelonefrit, genellikle idrar yolu enfeksiyonunun böbreklere yayılması sonucu oluşur.

Bu durumda ortaya çıkan belirtiler şunlar olabilir:

• Sırt Ağrısı:

Böbrekler bel bölgesinin arkasında yer aldığından, iltihaplanma sonucu sırtta lokalize ağrılar meydana gelebilir. Bu ağrılar sıklıkla bir veya her iki böbrek bölgesinde hissedilir.

• Yüksek Ateş:

Enfeksiyonun vücutta yayılması sonucu yüksek ateş (38°C veya üzeri) görülebilir. İltihaplı böbreklerin neden olduğu sistemik bir tepki olarak vücut ısısı yükselir.

• Titreme ve Üşüme:

Yüksek ateşle birlikte titreme ve üşüme hissi olabilir. Vücut, enfeksiyonla mücadele ederken titremelerle ısınmaya çalışabilir.

• Bulantı ve Kusma:

Bazı insanlar böbrek iltihabı sırasında mide bulantısı ve kusma yaşayabilirler.

• İdrar Değişiklikleri:

İdrarın rengi ve kokusunda değişiklikler görülebilir. İdrar genellikle bulanık, koyu renkli ve kötü kokulu olabilir. Ayrıca idrarda kan görülebilir.

• Sık ve Acil İdrara Çıkma:

İltihaplanmış böbrekler, idrar yollarını tahriş ederek sık ve acil idrara çıkma ihtiyacına neden olabilir.

• Karın Ağrısı:

Böbrek iltihabı bazen karın bölgesinde ağrıya da sebep olabilir.

• Yorgunluk ve Halsizlik:

Enfeksiyonla mücadele eden vücut, yorgunluk ve halsizlik hissiyle tepki verebilir.

Böbrek iltihabı belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde belirtiler daha hafif olabilirken, diğerlerinde daha belirgin olabilir.

Bu belirtiler böbrek iltihabının yanı sıra diğer sağlık sorunlarına da işaret edebilir. Herhangi bir şüphe durumunda bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.

Erken teşhis ve tedavi, ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olacaktır.

Kimlerde Görülür, Kimler Daha Yatkındır?

Glomerülonefrit:

Belirli tipleri özellikle belli yaş gruplarındaki kadın veya erkek hastalarda yoğun olarak görülür.

• Boğaz veya cildi streptokoklarla enfekte olup tedavi olmayanlar,
• İntravenöz (damar içine) ilaç veya uyuşturucu alışkanlığı olanlar,
• Romatizmal kalp kapak hastaları, sigara kullananlar
• Ve SLE (Lupus) başta olmak üzere belirli romatolojik hastalığı olanlar
• Belirli glomerülonefrit tiplerinin gelişimine daha yatkındır.

Pyelonefrit,

Her yaş ve cinste görülmekle birlikte;

• Kadınlar,
• Prostat ve taş hastaları başta olmak üzere idrarın rahat yapılmasını engelleyen hastalar,
• İdrar yollarındaki fonksiyonel veya anatomik bozukluklara bağlı idrar kesesinden böbreklere geri idrar kaçıran (vezikoüreteral reflü) hastalar,
• Daha önceden böbrek yetmezliği bulunanlar,
• Böbrek nakli hastaları ve idrar sondası takılan hastalar pyelonefrit gelişimine daha yatkındır.

İnterstisyel (Tübülointerstisyel ) Nefrit

• Her yaş ve cinste görülebilir.
• Özellikle hekim kontrolü dışında antibiyotik ve ağrı kesici kullananlarda görülme olasılığı daha sıktır.

Böbrek İltihabı  Teşhisi

Böbrek İltihabı  teşhisinde hastalığın belirtilerini iyi öğrenmek hastalığın tanısı için çok faydalı olacaktır. Hastalığın teşhisi için doktor belirli basamakları takip eder.

• Öykü:

Hastalığın semptomlarının ne zaman başladığı ve ne kadar sürdüğü önemlidir.

Sürekli olan bir hastalığınızın olması veya geçirmiş olduğunuz hastalıklar, yakın zamanda kullandığınız ilaçlar hastalığın teşhisine yardımcı olacak bilgilerdir.

• Fizik Muayene:

Hastalığın belirtilerinin kontrol edilebilmesi teşhis koymak için oldukça yararlıdır.

Öncelikle hastanın ayaklarında ve ellerinde şişlik olup olmadığına bakılır. Ödem muayenesi için bacağa bakılır.

Kalp atışlarının hızını ve düzeninin bozulup bozulmadığını anlamak için kalp sesleri dinlenir.

Tansiyon yüksekliğini bakmak için hasta oturtularak tansiyonu ölçülür.

Laboratuvar Bulguları:

Fizik muayeneden sonra bazı kan ve idrar tahlilleri istenir.

Laboratuvar testleri, hastalığın bir enfeksiyona bağlı olarak mı oluştuğunu anlamamızı sağlayabilir. Bu testler, kan tahlili, bakteri kültürü ve idrar tahlili gibi testlerdir.

• İdrar Tahlilinde:

Beyaz kan hücrelerinin (WBC) olduğunun gösterilmesi enfeksiyonu destekleyen bir bulgudur.

• Kan Tahlilinde:

Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmede iki önemli gösterge vardır. Bunlar kan üre azotu (BUN) ve kreatinin değerleridir.

Bunlar kanda dolaşan atık ürünlerdir. Ve böbrekler onların süzülüp kandan uzaklaştırılmasından sorumludur.

Bu değerlerde bir artış varsa, böbreklerin fonksiyonlarının etkilendiğini ve eskisi gibi iyi çalışmadığını gösterebilir.

Görüntüleme Yöntemleri

Ultrason ve bilgisayarlı tomografi kullanılabilir.

• Ultrasonografi:

Böbreklerde damarlarda kanın akışını ölçmek ve idrar yollarının açıklığını görüntüleyebilmek için ultrasonografi kullanılır.

Ultrasonografi ile idrar yollarının görüntüleyebilmek için damarın olduğu yere yüksek frekanslı ses dalgaları gönderilir.

Ve ses dalgaları geri yansıdıkça böbreğin ve idrar yollarının durumu  bilgisayar ekranına yansır.

• Bilgisayarlı Tomografi:

Bilgisayarlı tomografi eğer tanı kesinleştirilmezse ileri tetkik olarak kullanılabilir.

Bu bilgisayarlı tomografi işleminden önce hastaya damar yolundan kontrast madde verilir.

Bilgisayarlı tomografi ile böbrek ve idrar yollarının tıkalı olup olmadığı veya böbreklerin iltihaplı olup olmadığı gösterilebilir.

• Böbrek Biyopsisi

Hastalığın kesin teşhisi için böbrek biyopsisi yapılabilir.

Böbrek biyopsisi her hastaya yapılması gereken bir işlem değildir. Sadece ileri tetkik gereken hastalara yapılır.

Böbrek biyopsisi hastanın böbreklerinden bir iğne yardımıyla alınan parçanın mikroskop ile incelenmesi ile yapılır. Bunun için hasta sedyeye sırtüstü yatar.

İğnenin girdiği yer lokal anestezik madde ile uyuşturulur. Daha sonra ultrason yardımıyla böbreğin olduğu yere iğne sokar. Ve böbrekten bir parça çıkarır.

Böbrek İltihabı  Tedavileri Nelerdir ?

Böbrek iltihabı (pyelonefrit), genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir.

Tedavi, enfeksiyonun şiddetine, semptomların ciddiyetine ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.

Böbrek iltihabının tedavisi aşağıdaki yöntemlerden oluşabilir:

• Antibiyotikler:

Enfeksiyonun sebep olduğu bakterilerin neden olduğu iltihabı tedavi etmek için antibiyotikler kullanılır.

Tedaviye başlamadan önce idrar kültürü yapılabilir. Böylece hangi bakterilere karşı etkili antibiyotik kullanılacağı belirlenir.

Tedavi, genellikle 10-14 gün sürebilir. Antibiyotiklerin tam süresi boyunca düzenli olarak kullanılması önemlidir. Aksi takdirde enfeksiyon geri dönebilir. Veya dirençli bakteriler gelişebilir.

• Sıvı Alımı:

Bol miktarda sıvı içmek, böbreklerin enfeksiyonla mücadelesine yardımcı olur. Ve idrar yoluyla bakterilerin atılımını artırır.

• Ağrı ve Ateş İlaçları:

Sırt ağrısı ve ateş gibi semptomları hafifletmek için ağrı kesiciler ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Ancak, doktorunuza danışmadan ilaç kullanmaktan kaçınılmalıdır.

• Hastanede Tedavi:

Bazı durumlarda, enfeksiyonun şiddetli olduğu, kişinin bağışıklık sisteminin zayıf olduğu veya oral antibiyotik kullanımının mümkün olmadığı durumlarda hastaneye yatış gerekebilir.

Hastanede, daha güçlü intravenöz (damar yoluyla) antibiyotikler verilebilir. Hastanın durumu yakından izlenebilir.

• Altta Yatan Nedenin Tedavisi:

Böbrek iltihabının altında yatan bir neden varsa, örneğin, idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan bir anatomik sorun veya idrar reflüsü, bu neden de tedavi edilmelidir.

Tedavi sürecinde doktorunuzla işbirliği yapmak ve verilen ilaçları düzenli olarak kullanmak önemlidir. Ayrıca, tedavinin ardından doktorunuzun yönlendirmelerine uymak. Ve kontrol randevularına gitmek, iyileşmenin takibini sağlayacaktır. Erken teşhis ve tedavi, böbrek fonksiyonlarını korumak ve ciddi komplikasyonları önlemek için önemlidir.