Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedir?

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Nedir?

Alerjik rinit, yaygın olarak “saman nezlesi” olarak bilinen, burun içindeki mukoza zarının alerjik reaksiyonlarla tahriş olması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bunun sebebi polenlerin sonbahar ve ilkbahar gibi yılın belirli zamanlarında ağaç ve çiçeklerden havaya karışmasıdır. Küçük yaşlarda böyle bir rahatsızlığı olmayan kişilerde, ilerleyen dönemde sebebi bilinmemesine rağmen alerjik rinit ortaya çıkabilir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Tipleri Nelerdir?

Alerjik rinitin iki tipi şöyledir: 

Mevsimsel Alerjik Rinit (Saman Nezlesi):

İklimle doğrudan ilişkilidir. Mevsimsel alerjik rinite sahip kişiler ilkbahar ayları içerisinde yer alan polen mevsiminde ve yaz başından sonbahara kadar olan dönemde nefes almada güçlük çekerler.

Yıl Boyunca Ortaya Çıkan Uzun Süreli Alerjik Rinit:

Toz akarları, hayvan tüyleri ve küf gibi içerdeki alerjenlerden kaynaklanmaktadır.

Alerjik Rinit ve Nezle Arasındaki Farklar Nelerdir?

Alerjik rinit ve nezle birbirlerine benzeyebilir.

Ayırt etmenin birkaç yolu vardır:

Ateşiniz yoksa ve ince, sıvı bir burun akıntınız varsa alerjik rinite yakalanmışsınız demektir.

Ama burun akıntısı daha sarıysa, vücudunuzda ağrılar varsa ve düşük de olsa ateşiniz çıkmışsa bu bir nezle belirtisidir.

Alerjik rinit alerjen maddeyle temas halinden hemen sonra başlar. Nezleyse virüsü kaptıktan birkaç gün sonra ortaya çıkar. Alerjik rinit, alerjen maddeye maruz kaldığınız sürece devam eder. Nezleyse sadece üç beş gün sürer.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Sebepleri Nelerdir?

Bağışıklık sisteminin görevi bakterilerle, virüslerle ve buna benzer zararlı organizmalarla mücadele etmektir.

Alerjik rinitli hastaların bağışıklık sistemi küf, hayvan tüyleri, polenler ve bu gibi zararsız maddeleri de tehdit olarak algılar ve aşırı derecede tepki gösterir.

Bu durum alerjik reaksiyon olarak tanımlanır. Mevsimsel alerjik riniti küf sporları ve polenler tetikler.

Alerjik rinite yol açan faktörler şöyle listelenebilir:

• Sonbahar mevsiminde Ragweedbitkisi (Mevsimsel alerjenler içerisinde en yaygın olanıdır.)
• İlkbahar ve yaz mevsiminin sonlarına doğru ortaya çıkan çim polenleri
• İlkbaharda ölü yapraklar ve mantarlarda yaygın olarak bulunan ağaç polenleri

Uzun süreli alerjik rinit ise şu nedenlere bağlı olarak meydana gelebilir:

• Ev eşyaları ve tozlar
• Hayvan tüyleri
• Hamam böcekleri
• Ev bitkilerinin ve duvar kâğıtlarının üzerinde büyüyen küfler
• Sis ve duman

 Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Belirtileri Nelerdir?

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) soğuk algınlığına benzer bulgular içerebilir. Ancak farklı olarak saman nezlesine virüsler neden olmaz.

Vücudun alerjen olarak tanımladığı maddeler nedeniyle ortaya çıkabilir. Ev akarları, polenler, hayvan tüyleri bunlardan bazılarıdır.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) belirtilerinin bazıları şunlardır:

• Burun akıntısı,
• Gözde kaşıntı, sulanma, kızarıklık (Alerjik Konjonktivit),
• Göz altlarında şişlik ve morarma,
• Burun tıkanıklığı,
• Sık sık hapşırma,
• Öksürük,
• Sinüslerde ağrı,
• Burun, boğaz ve damakta kaşıntı,
• Yorgunluk,
• Halsizlik,
• Astım atağı,
• Sinüzit,
• Orta kulak enfeksiyonu.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Teşhisi Nasıl Konulur?

Tanı uygulamaları farklılık gösterebilir. Öncelikle doktor, hastada ortaya çıkan semptomları yakından inceler. Hastalık belirtileri farklı sağlık sorunlarına da işaret edebildiğinden fiziki muayene ve birtakım testlerin yapılması son derece önemlidir.

Hastalık teşhisine yardımcı olabilen testler 

Deri Prick Testi:

Kişinin hangi maddelere karşı alerjisinin bulunduğunu belirlemek amacıyla uygulanır. Test kapsamında kol ya da sırt bölgesindeki çeşitli noktalara farklı alerjen maddeleri batırılarak derinin bu maddelere ne şekilde tepki verdiği detaylı bir şekilde incelenir. Test sayesinde vücudun tam olarak hangi maddelere karşı alerji oluşturduğu belirlenir. Bu yöntem, çok daha doğru tedavi yöntemlerinin uygulanmasını olanaklı hale getirir.

Kan Tahlili:

Hastalığı teşhis edebilmek için sıklıkla tercih edilen testlerden bir diğeridir. Bağışıklık sistemi, alerjenlerle karşılaştığında çeşitli maddeler üretebilmekte olup kan tahlili, ortaya çıkan değerlerin incelenmesine katkıda bulunur. Kan hücreleri içerisinde yer alan ve immunoglobulin e olarak da adlandırılan antikorlar, alerjenlerle karşılaşır. Ve vücut tarafından üretilebilen maddelerdendir. Dolayısıyla kan tahlili ile antikorların vücutta var olup olmadığı tespit edilir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Alerjik rinit rahatsızlığı olan kişiler, bu hastalığın belirtilerini ağır geçirmeyebilir. Bu nedenle alerjik riniti olan herkese tedavi uygulanması gerekmeyebilir.

Ancak bazı durumlarda belirtiler, yaşam kalitesini düşürecek kadar artabilir. Bahar aylarında polenlerin fazla olduğu bölgelere seyahat, ev akarlarının çok olduğu yerlerde konaklamak gibi durumlarda belirtiler insanları rahatsız edebilir.

Bu kişilerin alerjik rinit tedavisi görmesi gerekebilir. Güvenilir bir hastaneden randevu alarak kulak burun boğaz alanında uzman bir doktora görünmek önemlidir.

Alerjik Rinit (Saman Nezlesi) tedavisi için uygulanan yöntemler şunlardır:

• Kesin ve özgün bir tedavi olmamasına karşın alerjiye neden olan etkenlerden uzak durmak yeterli olabilir.
• Doktor önerisiyle reçetesiz veya reçeteli ilaçlar, besin takviyeleri kullanılabilir.
• İmmünoterapi adı verilen bağışıklık sistemini yönlendiren tedaviye başvurulabilir.
• Burun içerisine tuzlu su uygulaması yapılabilir.

Saman nezlesi tedavisi için kullanılan ilaçlar arasında;

• Kortikosteroidler,
• Antihistaminikler

Bu ilaçlar burun spreyi ya da hap olarak kullanılabilir. Burun tıkanıklığı, kaşıntı, burun akıntısı olan kişilerde rahatlama sağlayabilir. İlaçlar ve tıbbi yöntemlerle uygulanan tedaviye ek olarak kişilerin alabileceği bazı önlemler vardır.

Alerjik Rinitten Korunma

Belirtileri tetikleyen alerjenlerden uzak durmak onları kontrol altına almanın en etkili yoludur.

Saman nezlesi olanlar alerjenlerin havada yüksek olduğu günlerde ve mevsimlerde şunlara dikkat etmelidir:

• İç mekândan dışarı çıkılmamalıdır. Pencereler kapalı tutumalıdır.
• Evde ve otomobilde klima kullanılmalıdır.
• Havada çeken fanların kullanımından kaçınılmalıdır.
• Çamaşırlar dışarıda değil içeride kurutulmalıdır.
• Dışarıdan gelince banyo yapılmalıdır. Veya kıyafetler değiştirilmelidir.
• Yatak odasında HEPA hava filtresi kullanılmalıdır.

Alerjik rinitin yıl boyu sürdüğü hastalar ise şu hususlara riayet etmelidir:

• Şiltelerin ve yastıkların üzerine toz akarı örtülmelidir.
• Halı kaldırılmalıdır. Parke ya da kiremit zeminler monte edilmelidir. Alan kilimleri kullanılmalıdır. Sık aralıklarla sıcak suda yıkanmalıdır.
• Perdeler çıkarılmalıdır. Panjur kullanılmalıdır.
• Evcil hayvanların yatak odasına girmeleri önlenmelidir.
• Evde hava temizleyici ve elektrik süpürgesinde HEPA filtresi kullanılmalıdır.
• İçi yünle doldurulan oyuncak hayvanlar ve buna benzer oyuncaklar ile yatak takımları her hafta yıkanmalıdır. Suyun çok sıcak olmasına dikkat edilmelidir.

Bazı araştırmalara göre bebeklerin ve çocukların kedi, köpek gibi evcil hayvanlara, çiftlik hayvanlarına, enfeksiyonlara maruz kalması ilerleyen yıllarda alerjik rinite yakalanma riskini düşürür.